رد پای افکار شریعتی در ترور علامه شهید، آیت الله مطهری!

گروه تاریخ-رجانیوز: ساعت ۲۲:۴۰ دقیقه روز یازدهم اردیبهشت ۵۸، آیت الله مطهری در یکی از کوچه های خیابان فخر آباد به ضرب گلوله به شهادت رسید. ساعتی پس از نیمه شب، فرد ناشناسی با روزنامه اطلاعات تماس گرفته و مدعی شد که از طرف گروه فرقان زنگ می‌زند تا اعلام کند فرقان مسئولیت ترور شهید مطهری را می‌پذیرد.

فرقان در اطلاعیه ای که پس از ترور شهید مطهری صادر کرد، دلایل زیر را برای این اقدام خود برشمرد: «همکاری [استاد] با رژیم طاغوتی قبلی، همکاری با رژیم فعلی، مفسد فی الارض بودن [استاد]!، کوشش برای بازسازی ارتش و...»

به گزارش رجانیوز، دشمنی های فرقان به رهبری اکبر گودرزی با شهید مطهری ریشه دار تر از آن بود که این گروه صرفاً بخاطر دلایل فوق‌الذکر تصمیم به ترور استاد مطهری گرفته باشد. چنانچه بیش از پیروزی انقلاب اسلامی نیز این گروه آیت‌الله مطهری را تهدید به قتل کرده بود.

ریشه دشمنی‌های فرقان با شهید مطهری
پس از درگذشت دکتر شریعتی، شهید مطهری و مرحوم بازرگان طی اطلاعیه‌ای به نقد عقاید مرحوم شریعتی پرداختند که البته چندی بعد مهندس بازرگان با تهدید مخالفان و اصرار دوستان، امضای خود ذیل این اطلاعیه را پس گرفت.

در بخشی از این اطلاعیه آمده بود: «اینجانبان که علاوه بر آشنایی به آثار مشارالیه(مرحوم شریعتی)، با شخص او فی‌الجمله معاشرت داشتیم، معتقدیم نسبت‌هایی از قبیل سنی گری و وهابی گری به او بی اساس است و او در هیچ یک از مسائل اصولی اسلام، گرایش غیر اسلامی نداشته است. ولی نظر به اینکه تحصیلات عالیه و فرهنگ او غربی بود و هنوز فرصت کافی نیافته بود در معارف اسلامی مطالعه وافی داشته باشد، تا آنجا که گاهی از مسلمات قرآن و سنت و معارف و فقه اسلامی بی خبر می‌ماند، هرچند با کوشش زیاد به تدریج بر اطلاعات خود در این زمینه می‌افزود، در مسائل اسلامی دچار اشتباهات فراوان گردیده است که سکوت در برابر آنها ناروا و نوعی کتمان حقیقت است...»

پس از انتشار این اطلاعیه بود که رهبر گروه فرقان با صدور اطلاعیه‌ای شهید مطهری را مورد حمله قرار داده و نوشت: «حاصل زشت این ائتلاف ناجوانمردانه، در اجرای اهداف شوم نفاق پیشگان تاریخ بوده و با امضای چهره‌هایی همچون مطهری و بازرگان در آمد که بازتاب مقاصد پوشیده جبهه موتلفه بود...»

با این حساب مشخص می‌شود که دشمنی های فرقان بعنوان مریدان مرحوم شریعتی با شهید مطهری، پس از صدور اطلاعیه مذکور از سوی شهید مطهری و بازرگان در نقدر مرحوم شریعتی آغاز شده است.

گروه فرقان و دیدگاه‌های علی شریعتی

اگر به بازخوانی اندیشه های فرقان بپردازیم، مشاهده می‌شود که مبنای عمل این گروه متاثر از تفکرات مرحوم شریعتی بوده است. چنانچه نشریات منتشره از فرقان، پر از استناداتی است که به کتاب «تشیع علوی و صفوی» مرحوم شریعتی صورت گرفته است. کما اینکه مرتضی الویری[از شخصیت‌هایی که با گروه فرقان برخورد مستقیمی داشته است] در این باره می‌گوید: «تفکر فرقان به تفکر مرحوم شریعتی بسیار شبیه تر بود تا به گروه‌های چپ و ابراز ارادت به مرحوم شریعتی در آثارشان موج می‌زند...»

جدای از این، اکبر گودرزی در پاسخ به پرسی درباره تشکیل گروه فرقان می‌نویسد: «فرقان جریانی است که با بهره‌گیری از برداشت‌های درست مومنان به خداوند، در طول تاریخ و به ویژه شهید شریعتی شکل گرفته است.»

رسول جعفریان از پژوهشگران تاریخ ایران و اسلام نیز در کتاب خود تحت عنوان«جریان‌ها و جنبش‌های مذهبی سیاسی ایران» تاثیر پذیری فرقان از اندیشه مرحوم شریعتی را تایید کرده و می‌نویسد: «اگر گفته شود که فرقان برکشیده نظریه تشیع علوی و صفوی دکتر شریعتی است، نباید سخنی چندان بیراه باشد! زیرا نشریات فرقان سرشار از انتقاداتی است که از این اثر مرحوم شریعتی صورت گرفته و بر اساس آن اقدامات بعدی فرقان به انجام رسیده است.»

البته بی انصافی است که به دلیل تاثیر پذیری فرقان از برخی عقاید مرحوم شریعتی، کلیت تفکر آن مرحوم زیر سوال قرار گیرد. کما اینکه به گفته رهبر انقلاب اسلامی، «شریعتی اشتباهاتی داشت و این اشتباهات کوچک نبود؛ ظلم است اگر به خاطر اشتباهات او برجستگی‌هایش را نبینیم...»

اما امری که واضح و مشخص است این است که بخش قابل توجهی از عملکرد فرقان پس از انقلاب اسلامی، نظیر ترور شهید مطهری، متاثر از افکار و آثار دکتر شریعتی بوده است که در بالا نیز مورد اشاره قرار گرفت. هرچند مرحوم شریعتی کسی نبود که طرفدار ترور، آنهم ترور شهید مطهری باشد، اما این دلیل نمی‌شود که اندیشه های ایشان را در تشکیل و زیربنای فرقان نادید گرفت. به طوری که تِز «اسلام منهای روحانیت» مرحوم شریعتی، در بنیاد فکری این گروه از اهمیت بالایی برخوردار بوده است.

فرقان؛ شاگردان مکتب موسوی خوئینی‌ها

به جز مرحوم شریعتی، فرقانی ها از تفکرات شخصی دیگر نیز متاثر بوده اند. علی اکبر ناطق نوری، قاضی اصلی دادگاه اعضای فرقان، به صراحت تایید می‌کند که اعضای این گروه التقاطی، از آموزه های موسوی خوئینی ها استفاده می‌کردند: «من در دادگاه فرقان، از یکی از اینها سوال کردم که شما از کجا به اینجا رسیدید؟، او گفت: ما اول تفسیر پرتوی از قرآن را خواندیم. بعد دیدیم یک کسی روشنفکرتر از او تفسیر می‌گوید و رفتیم مسجد جوستان(محل سخنرانی‌های موسوی خوئینی‌ها) در خیابان نیاوران قدیم...»

در هر حال، شاید گروه فرقان در ظاهر امر عوامل حذف شهید مطهری را «همکاری استاد با رژیم طاغوتی قبلی، همکاری با رژیم فعلی، مفسد فی الارض بودن استاد!، کوشش برای بازسازی ارتش، سکوت استاد در برابر کشتار خلق کرد»بداند، اما پر واضح است که اصلی ترین عامل حذف آیت‌الله مطهری، بیش از اینکه به عوامل بالا بازگردد، ناشی از دشمنی های ریشه داری بود که فرقان چه به خاطر نقد افکار مرحوم شریعتی توسط استاد و چه مقابله شهید مطهری با افکار التقاطی فرقان، با ایشان داشت.

لازم به ذکر است که برای کسب اطلاعات بیشتر درباره گروه فرقان و ارتباطات فکری آنها به مرحوم شریعتی و موسوی خوئینی ها، به کتاب«ترکیب التقاط و ترور» مراجعه شود