دکتر حاتمی: دخالت افراد غیرروانشناس، آسیب‌های روانی را افزایش می‌دهد

میگنا: دکتر محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، ضمن تبریک روز روانشناس و مشاور گفت: امیدوارم این روز با همکاری شورای فرهنگ عمومی و کمسیون فرهنگ مجلس، در تقویم رسمی کشور ثبت شود.

وی در ادامه افزود: در جلسه معارفه‌ای که ریاست سازمان را به عهده گرفتم، برای مرجعیت‌بخشی و تحول‌آفرینی در نظام روانشناسی، برنامه‌هایی را ارائه کردم.

امروز اولین جلسه مطبوعاتی و رسانه‌ای ما است که از این فرصت استفاده می‌کنم و گزارشی از اقدامات این دو ماه را خدمت‌تان عرض می‌کنم.

تقویت ارتباط با رسانه‌ها

یکی از سیاست‌های ما در دوران جدید مدیریت، ارتباط تنگاتنگ با رسانه‌ها، اطلاع‌رسانی به اعضا و ارتباط با شهروندان است. به همین منظور، بخش روابط عمومی سازمان را تقویت کردیم. همچنین در نظر داریم که بولتن‌های خبری را برای اعضای سازمان فعال کنیم. ما اطلاع‌رسانی را در رأس کارمان قرار داده‌ایم. از رسانه‌ها انتظار داریم به ما کمک کنند. بدون یاری آنها نمی‌توانیم برای اجرای برنامه‌هایمان موفق شویم.

حاتمی، در تشریح برنامه‌های پیش روی این سازمان، به بحث نظارت و بازرسی پرداخت و گفت: باتوجه به اهمیت سلامت روان و افزایش نرخ آسیب‌های روانی و اجتماعی، تلاش می‌کنیم تا نظارت‌ها طبق برنامه‎های قدرتمند و مدون در سراسر کشور، صورت بگیرد.

علت افزایش نرخ آسیب‌های روانی

با بررسی‌هایی که انجام داده‌ایم یکی از علل این افزایش نرخ آسیب‌های روانی، ناهماهنگی در ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره، و دخالت افراد غیرمسئول و غیر مرتبط است.

در بخش نظارت و بازرسی، توجه ویژه‌ای به فضاهای مجازی خواهیم داشت. زیرا بسیاری از افراد، بدون تخصص روانشناسی (حتی بدون اینکه دو واحد روانشناسی و مشاوره خوانده باشند)، خودشان را تحت عنوان مشاور و روانشناس به مردم معرفی می‌کنند.

مردم هم بدون اطلاعات از تحصیلات و صلاحیت‌شان، به آنها مراجعه می‌کنند. متأسفانه این امر، آسیب‌های زیادی را در پی داشته است. مداخله‌های غیرتخصصی در امور خانواده‌ها، باعث افزایش تعارضات و فروپاشی خانواده‌ها شده است. به همین دلیل برای کنترل این شرایط، مصمم هستیم. بخش مجزایی را در معاونت انتظامی و رسیدگی به تخلفات صنفی حرفه‌ای، ایجاد کرده‌ایم که به‌واسطه آن بتوانیم فضای مجازی را کنترل کنیم. به‌محض اینکه متوجه بشویم کسی عنوان غیرواقعی روانشناسی را برای خودش ایجاد کرده است، از طریق مجاری قانونی با آنها به شکل جدی برخورد خواهیم کرد تا حقوق مردم پایمال نشود.

در بند 3 اهداف و وظایف سازمان نظام روانشناسی که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است، قیدشده که از حقوق مردم، حمایت شود و از همین‌جا اعلام می‌کنم مردم هنگام مراجعه به روانشناس، حتماً به اخلاق حرفه‌ای، پروانه سازمان نظام روانشناسی و مشاوره فرد توجه کنند.

از مردم می‌خواهم از طریق شماره تلفن‌هایی که در بخش نظارت و بازرسی سایت وجود دارد، افراد غیرمتخصص در حوزه روانشناسی را به ما معرفی کنند. حتی می‌توانید نام روانشناسان متخصصی که اخلاق حرفه‌ای، ضوابط و قوانین را رعایت نمی‌کنند را به ما اطلاع بدهید.

ما دو هفته پیش، لیست پنج هزار روانشناسی که پروانه نظام کسب کرده‌اند را در سایت منتشر کرده‌ایم که برای همه قابل‌دسترسی است.

حدود 20 هزار نفر از دانش‌آموختگان روانشناسی و مشاوره هم می‌توانند تحت نظارت استاد ناظر فعالیت کنند.
همچنین حاتمی در ادامه، درخواست‌های خود را از روانشناسان و مشاوران مطرح کرد:

اول اینکه: از همه فارغ‌التحصیلان روانشناسی و مشاوره، می‌خواهم در کوتاه‌ترین زمان ممکن و در اولین فرصت، عضو سازمان نظام شوند. اگر کسی شماره عضویت نداشته باشد، بعد از انجام خدمات روانشناسی‌‌اش، نمی‌توانیم از او حمایت کنیم. ما فقط می‌توانیم از اعضای خودمان، آن‌هم بر اساس قوانین، حمایت کنیم. در غیر این صورت، اشخاصی که عضو نیستند، مثل کسانی هستند که تحصیلات روانشناسی ندارند.

دوم: از کسانی که مهلت پروانه آنها تمام‌شده است می‌خواهم تا برای تمدید پروانه‌شان اقدام کنند.

سوم: کسانی که عضویت‌شان به پایان رسیده هم برای تمدید، به سازمان نظام روانشناسی مراجعه کنند.

نظارت و ارزشیابی، اولویت اول سازمان نظام روانشناسی و مشاوره

تمرکز بنده بر نظارت و ارزشیابی فعالیت‌های روانشناسان است. مصداق‌های زیادی وجود دارد که افراد بدون تخصص، حقوق مردم را زیر پا گذاشته‌اند.

پرونده متخلفان در سازمان وجود دارد و طبق تعاملی که با سازمان صداوسیما خواهیم داشت، زمینه اطلاع‌رسانی پرونده متخلفان (بدون اسم) در رسانه را فراهم می‌کنیم. وظیفه سازمان ما و رسانه‌ها این است که مردم را آگاه کنیم تا نرخ آسیب‌های روانی، کمتر شود.

در دو سه سال اخیر، برخی از نهادها و ارگان‌ها اقدام به صدور مجوز برای افراد فاقد شرایط کرده‌اند و همین موضوع باعث ایجاد حاشیه‌های مختلفی برای سازمان نظام روانشناسی و افزایش آسیب‌های روانی شد.
ما سازمان معیار و ناظر هستیم و سازمان‌های مجری باید سالانه درباره اقداماتی که برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی و روانی انجام داده‌اند، به ما گزارش بدهند. همچنین، اعتباربخشی مجدد مجوزها هم در دستور کار ما قرار دارد.

همکاری برای کمک به اقشار آسیب‌پذیر

در همان روزهای ابتدایی مسئولیت‌ام با سازمان بهزیستی جلساتی داشتیم. امیدوارم مسئولان سازمان بهزیستی به‌جای مداخله در کار سازمان نظام روانشناسی، به آسیب‌های اجتماعی رسیدگی کنند و روی جمعیت هدف خودشان متمرکز شوند. البته ما هم در کنارشان هستیم و تمام ظرفیت‌مان را در اختیارشان قرار می‌دهیم تا به اقشار آسیب‌پذیر کمک کنیم.

تشکیل کمسیون‌های تخصصی

این مقام مسئول، ضمن تأکید بر اهمیت کمسیون‌های تخصصی، گفت: بسیاری افراد گلایه‌مند بودند که افراد مجبور هستند در صف نوبت‌های طولانی منتظر وقت مصاحبه بمانند. حاتمی در پاسخ به این سؤال که چه سازوکاری برای آسان‌سازی مصاحبه‌های روانشناسی وجود دارد، گفت: در جلساتی که با شورای مرکزی و شورای نظارت حرفه‌ای داشتیم، مقررشده است تا استان‌هایی که واجد شرایط هستند و زیرساخت‌های لازم را دارند، میزبان روانشناسانی باشند که می‌خواهند ارزیابی شوند. به شکل هفتگی، کمسیون‌هایی را تشکیل داده‌ایم تا با اهتمام هیئت بازرسان در شورای مرکزی، این مشکل را حل کنیم. همینطور در دو ماه گذشته توانستیم با انتصاب مدیران مرتبط در حوزه‌های مختلف، چرخ این سازمان را دوباره فعال کنیم.

لزوم بیمه‌های اجتماعی برای ارتقای سلامت روان شهروندان

ایشان در ادامه افزودند: مسئله سلامت روان در دهه پنج انقلاب، فقط به بیماری‌ها و درمان محدود نمی‌شود. ما اگر هنر داشته باشیم، باید برنامه‌های پیشگیری و افزایش سلامت روان را مدارس، خانواده‌ها و سایر بخش‌ها، اجرا کنیم.

رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، ضمن تأکید بر اهمیت سلامت روان، گفت: برای کاهش نرخ آسیب‌های روانی و اجتماعی، به بیمه‌های اجتماعی و اختصاص یارانه از سمت دولت و مجلس نیاز داریم تا اقشار آسیب‌پذیر بتوانند از خدمات روانشناسی، استفاده کنند.

یکی از برنامه‌های ما این است که شهروندان بتوانند از بیمه‌ها استفاده کنند. لازم است نهادهایی مثل بهزیستی، وزارت کشور، هلال‌احمر، به‌جای صدور بی‌رویه مجوزها و افزایش آسیب‌ها، بیمه‌های اجتماعی را پیگیری کنند. ما هم به‌عنوان سازمان ناظر، در کنارشان هستیم. اما فراموش نکنید که اجرا به عهده نهادهای دیگر است.

حاتمی با طرح درخواست از سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی، گفت: از این ارگان‌ها می‌خواهم که سرمایه‌ها را به افراد نیازمند اختصاص بدهند تا آنها بتوانند به روانشناس و مشاور مراجعه کنند. زیرا با تعرفه‌های امروز، قشر آسیب‌پذیر جامعه، توان پرداخت هزینه‌ها را ندارد. با توجه به تورم‌ها، تعرفه‌های خدمات روانشناسی، به‌گونه‌ای است که اعتراض روانشناسان را هم در پی داشته است. این مشکل به کتاب ارزش نسبی خدمات سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مربوط است که در آن به مسئله مهم سلامت روان، توجهی نشده است.

حاتمی در ادامه، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را متولی پایش سلامت روان معرفی کرد. وی افزود: از مجلس شورای اسلامی می‌خواهم در برنامه بودجه امسال، برای موضوع پیشگیری، اولویت بیشتری را در نظر بگیرند.

رئیس سازمان روانشناسی و مشاوره، در تشریح برنامه‌های توانمندسازی روانشناسان، به آموزش مداوم متخصصان اشاره کرد و گفت: قصد داریم از طریق فضای مجازی و نرم‌افزارها، روانشناسان و مشاوران را با آموزش‌های لازم آشنا کنیم. به‌طور مشخص در نظر داریم تا مرکز آموزش و توانمندسازی روانشناسان را در سازمان فعال کنیم.

همچنین حاتمی در توضیح برنامه این سازمان برای ساماندهی چاپ و نشر کتاب‌های روانشناسی گفت: با کمک همکاران‌مان، آئین‌نامه‌ای را برای بخش آگهی و تبلیغات روانشناسی و مشاوره، تدوین کرده‌ایم تا فعالیت روانشناسان در رسانه‌ها (بخش نشر کتاب، فیلم‌های سینمایی، آموزش‌ها و...)، حتماً تحت نظارت سازمان باشد. گاهی در برنامه‌های تلویزیونی شاهد برنامه‌هایی هستیم که از سمت ما تائید نمی‌شوند.

حاتمی در پایان، ضمن تأکید بر اهمیت سلامت روان، از شهرداری تهران خواست تا برای پیشگیری از آسیب‌های روانی و افزایش مهارت خود مراقبتی شهروندان، موضوع سواد سلامت روان را در دستور کار خودش قرار بدهد.

نشست خبری ریاست سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، روز دوشنبه، 9 اردیبهشت، همزمان با روز روانشناس و مشاور ساعت 11 با حضور خبرنگاران و اهالی رسانه، در دفتر مرکزی این سازمان برگزار شد.

تهیه و تنظیم گزارش: نگار فیض‌آبادی، خبرنگار