تصویرگری پلی میان فرهنگ ایران و چین

به گزارش خبرنگار مهر، جلسه تبادل کتاب‌های تصویری کودک کشورهای ایران و چین عصر امروز ۵ اردیبهشت ماه با حضور نمایندگان فرهنگی دو کشور در سالن یادمان علامه دهخدای سی و دومین دره نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.

در ابتدای این جلسه مدیر صادرات و واردات کتاب چین در سخنانی به اهمیت تبادل فرهنگ میان ایران و چین پرداخت و گفت: با توجه به اینکه تبادلاتی در زمینه تصویرگری با کشورهای دیگر داشته ایم، این امر برای ما از نظر اقتصادی بسیار مهم است و امیدواریم با همکاری‌های هم بتوانیم نقاشی‌های زیبای ایرانی و چینی را برای کودکان دو کشور ترسیم کنیم.

سپس معاون مدیر کل شرکت‌های تصویری چین گفت: ما در این سفر همکاری‌های خوبی را با دانشگاه تهران داشته ایم. کتاب تصویری در واقع نشانه زیبایی و عشق است و منا می‌خواهیم جهان ایران را به چینی‌ها نشان دهیم. به همین دلیل سال گذشته ایران مهمان ویژه چین بود. ما چند کتاب تصویری چینی ترجمه و در ایران منتشر کردیم که این آثار مورد استقبال قرار گرفت.

وی افزود: فرهنگ، روح یک کشور است و باید این روح را به زیباترین شکل برای کودکان و نوجوانان دو کشور به تصویر بکشیم.

در ادامه «یوداوو» تصویرگر معروف چینی گفت: فرهنگ سنتی چین ریشه در این سرزمین سه هزار ساله دارد و هنر نقاشی چین شکوه ابدی تمدن شرقی است و هرگز برجستگی آن پاک نمی‌شود. آثار هنری چین کمک بسیاری به تمدن بشری کرد و خلق و خوی چینی‌ها را به خوبی به نمایش گذاشت. کتاب «عکس یک رود بزرگ» که سال گذشته منتشر شد نشان دهنده فرهنگ شکل گرفته حول این رود بزرگ چین است. این کتاب به رودخانه زرد می‌پردازد که رودخانه مادر مردم چین است.

وی افزود: من در این کتاب یک رودخانه بزرگ را از ترکیب نقاط و سر و با ترکیب تکنیک‌های مدرن و سنتی ترسیم کرده ام که مخاطب می‌تواند به خوبی روح فرهنگ شکل گرفته حول این رودخانه را درک کند.

«واگ ون چون» دیگر تصویرگر چینی نیز در این برنامه به تمدن چند هزار ساله چین اشاره کرد و گفت: این تمدن تاریخ شگفتی را رقم زده است. در گذشته فرمانده ای به نام «تای تون» وجود داشت که ما هنوز عقاید او را در استعداد یابی می‌ستاییم. در کتاب «سی جین» من روح بزرگ او را نشان داده ام. این کتاب داستان کلاسیک را با نقاشی‌های کلاسیک به نمایش می‌گذارد.

به گفته وی میراث قدیمی چینی در این نقاشی مستتر است و فلسفه، رمان، هنر، خطاطی و دیگر مسائلی از این دست به خوبی از طریق تصویرگری قابلیت بیان پیدا می‌کند.

وی از تکنیک کمیک استریپ به عنوان نقاشی خاص چینی‌ها یاد کرد و اظهار داشت: این تکنیک، فرم‌های متنوعی دارد که با آثار کاریکاتوری کشورهای دیگر قابل مقایسه نیست.

«سیونگ لیانگ» تصویرگر معروف چینی نیز در این برنامه گفت: کودکان با خواندن کتاب مصور کنجکاوی بیشتری را در خود احساس می‌کنند و با نگاه به هر تصویر یک داستان تازه برای خود خلق می‌کنند. من هم در تصویرگری مانند کودکان عمل کردم و هر آنچه را که درداستان ها بیان می‌شود، دریافت کردم و در قالب تصویر بیان کردم.

«ساوشوآن» یکی از نویسندگان گروه کودک و نوجوان چینی نیز در این برنامه گفت: ۵۰ کتاب مصور نوشته ام که به بیشتر زبان‌های زنده دنیا ترجمه شده اند. معتقدم که دو نوع کتاب کودک وجود دارد. کتاب‌های بنیادین که روح کودک را پرورش می‌دهند و کتاب‌هایی که پس از پی ریزی روح کودک، خوانده می‌شوند تا به فرم دهی روح کودک، کمک کنند. کتاب مصور برای کودکان مانند فلسفه است. مسائل عمیق فلسفی که توسط فیلسوفان بزرگی چون سارتر و هایدگر بیان شده اند، در قالب تصویرگری به خوبی برای کودکان گویا می‌شود. داستان کتاب «پر» به این موضوع فلسفی می‌پردازد که از کجا آمده ام و به کجا می‌روم.

«بای ئینگ» نویسنده دیگری بود که در حوزه کودکان فعالیت می‌کرد. وی متن و عکس را دو عنصر جدایی ناپذیر از کتاب‌های مصور دانست و گفت: یکی از مأموریت‌های تصویرگران این است که هوش و خرد کودکان را تقویت کند. تمدن ایران و چین پر از قصه است و همکاری ناشران و نویسندگان و تصویرگران می‌تواند به زیبایی فصل تازه ای از تمدن دو کشور را رقم بزند.

در ادامه «ژوانگ جیان یو» تصویرگر معروف چینی در سخنانی کتاب مصور را زبان بدون مرز دانست و گفت: تصویرگری هرچند می‌تواند به سبک‌های مختلفی صورت پذیرد اما همه تصویرگران از یک وسیله برای بیان یک حقیقت استفاده می‌کنند. نقاشی به متن داستان جان می‌دهد و یک تصویرگر روش‌های مختلفی برای طراحی جزئیات به کار می‌گیرد.

«ژانگ مین شاو» رئیس برد جهانی کتاب کودک دیگر سخنران این آئین بود. وی در سخنانی به ضرورت داشتن نگاه تازه به موضوع صلح پرداخت و گفت: در تعاملاتمان با ایران باید بتوانیم راه تازه ای را پیدا کنیم تا فرهنگ صلح را برای کودکان بازنمایی کنیم.

وی با اشاره به جاده ابریشم اظهار داشت: ضروری است که تصویرگران دو کشور نیز با تولید آثار مشترک روابط دوستی را گسترش دهند. ما بنیاد مشترک داریم. بنابراین می‌توانیم کتاب‌های برجسته ای تولید کنیم.

سحر ترهنده رئیس انتشارات طوطی دیگر سخنران این برنامه بود. وی سخنان خود را با موضوع نقاشی سنتی ایران و تأثیر آن بر تصویر گری آغاز کرد و گفت: هنر کتاب آرایی در ایران هنری کهن است. ما پس از آنکه تولید کاغذ را از چینی‌ها آموختیم، کتاب‌های مذهبی خود را به صورت مصور تولید کردیم و پیش از آن سه هزار سال سابقه کتاب آرایی بر لوح‌های سنگی و پوست داشتیم. پس از اسلام نیز برای این کتاب آسمانی، کتاب آرایی‌هایی را انجام دادیم.

به گفته ترهنده، حضور ایران در جاده ابریشم و کشور گشایی‌هایی که انجام داد سبب شد فرهنگ تصویری ایران تغییر کند. همانگونه که ما بر فرهنگ تصویرگری کشورهای دیگر تأثیر گذاشتیم. از سال ۱۳۴۰ به بعد تصویرگری کتاب کودک شکل مدرن به خود گرفت و توسعه بیشتری یافت.

وی در خصوص دلیل انتخاب کتاب «پر» برای ترجمه به زبان فارسی، توضیح داد: متن این کتاب متأثر از فرهنگ چینی بود وتصاویر کتاب وامدار هنر مکزیکی است. انتقال فرهنگ چند کشور از طریق یک کتاب برای ما بسیار جذاب بود.

وی همچنین از ترجمه کتاب «چتری با پروانه‌های سفید» به زبان چینی خبر داد و گفت: دلیل انتخاب این کتاب نیز این بود که سنت سال نوی ایرانی را به مخاطبان منتقل می‌کند.

نوش آفرین انصاری دبیر شورای کتاب کودک نیز در این برنامه به ضرورت همکاری نویسندگان و تصویرگران ایرانی و چینی پرداخت و گفت: توجه به رمان نوجوان و ترجمه آن برای ما بسیار مهم است.

وی افزود: باید راه‌هایی بیابیم که به صورت مستقیم تصویرگران و نویسندگان دو کشور با یکدیگر ارتباط بگیرند و زبان واسط ما نباید انگلیسی باشد.

انصاری همچنین به ضرورت تأسیس کرسی کودکان و نوجوانان در کشورهای ایران و چین برای توسعه ادبیات کودک و نوجوان دو کشور پرداخت و تصریح کرد: ما باید برای معرفی فرهنگ از سطح زبان عبور کنیم.

دبیر شورای کتاب کودک به کتاب «شب بخیر فرمانده» نوشته احمد اکبرپور اشاره و تأکید کرد: این کتاب برای نخستین بار به زبان انگلیسی در کانادا منتشر شد و سپس به زبان چینی ترجمه شد. وقتی از دست اندرکاران فرهنگی چینی سراغ این کتاب را بگیرید می‌گویند هنوز هم در بازار کتاب چین این کتاب فروخته می‌شود. جالب است بدانید این کتاب درباره دفاع مقدس نوشته شده است و موضوعات آن درباره صلح است.

علی بوذری مدیر اجرایی انجمن تصویرگران ایران همچنین در این برنامه اظهار داشت: ما امروزه در دنیای تصویر غرق شده ایم و تصویرگری نقش مهمی در زندگی روزمره ما ایفا می‌کند. دلیل اهمیت تصویرگری در دنیای امروز این است که بدون هیچ واسطه‌ای با مخاطبانش ارتباط برقرار می‌کند و مخاطب بدون آنکه جزئیاتی از فرهنگ هنرمند بداند با فرهنگ کشور او آشنا می‌شود.

وی افزود: وقتی یک تصویری خلق می‌شود در ذهن مخاطب هزاران بار بازتولید می‌شود. بنابراین با زبان تصویر می‌توانیم جهانی سخن بگوییم.

بوذری در پایان خاطرنشان کرد: ایران و چین دو نمونه مناسب برای نشان دادن این نکته هستند که چگونه فرهنگ می‌تواند در تار و پود هنر وجود داشته باشد و هنرمند جوان با ویژگی‌های بومی منطقه خود آن را جهانی کند.