نقش رسانه در تمدن سازی و آمادگی برای ظهور/در برنامه ها به دنبال تاثیرگذاری باشیم نه کنترل افکار

حجت الاسلام و المسلمین «امیرمحسن عرفان» در گفتگو با خبرنگار گروه مهدویت و غدیر خبرگزاری شبستان با اشاره به نامگذاری دومین روز از دهه مهدویت با عنوان «روز رسانه، تمدن و آمادگی برای ظهور» اظهار کرد: هماهنگی و همسویی میان عناصر تمدنی یکی از الزامات تمدن سازی است، یعنی اگر میان عناصر تمدنی هماهنگی، انسجام و وحدت وجود نداشته باشد اساساً تمدنی شکل نخواهد گرفت، بنابراین در تمدن سازی نیازمند یک عنصر وحدت بخش هستیم که ساحت های مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را در عرصه تمدن سازی در یک مدار مشخص و واحد قرار دهد یعنی هویت تمدن را عینیت ببخشد.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه در تمدن نظام اسلامی، امام و ولایت و همچنین سامانه امام و امت مشخص کننده مدار سازش و انسجام تمدنی است، تصریح کرد: در حقیقت مدار اصلی نظام تمدنی در عصر غیبت، پذیرش ولایت است، به این ترتیب که عامل تمایز میان تمدن اسلامی و تمدن غربی وابسته به همین محور و مدار همسویی و وحدت عناصر تمدنی است.

عرفان با بیان اینکه امامت و ولایت، خرده نظام های تمدنی را به یکدیگر مرتبط می کند، گفت: رسانه در روزگار غیبت باید محوریت انسجام جامعه را امامت و ولایت قراردهد و رسانه زمینه ساز باید با آگاهی بخشی به جامعه منتظر، توجه اذهان را به سمت جبهه حق و باطل سوق دهد و طبیعی است که زمانی که رسانه ما دینی شود، رسالت خود را جهان بینی و همچنین ولایت پذیری می داند.

این کارشناس مرکز تخصصی مهدویت با بیان اینکه رسانه ها در عصر غیبت برای تعمیق آموزه های مهدویت نباید از غایت اندیشی جمعی در تمدن سازی غافل شوند، افزود: غایت اندیشی جمعی یا وفاق تمدنی و یا افق تمدنی بر اساس قدر مشترک، موجب انسجام می شود یعنی آنچه موجب می شود که تمدنی به انسجام دست پیدا کند، افق آن است که در خودآگاه تمدن ها وجود دارد.

وی اضافه کرد: در بیانیه گام دوم مقام معظم رهبری تأکید کلانی بر زمینه سازی ظهور و شکل گیری تمدن نوین اسلامی صورت گرفته است که این تأکید، معطوف به آن است که در ایجاد وفاق جامعه در شکل‌گیری یک قدر مشترک تمدنی، مهمترین عامل زمینه‌سازی ظهور امام زمان (عج) است.

عرفان ادامه داد: مهم ترین عاملی که موجب می شود، غایت اندیشی جمعی در تمدن سازی نهادینه شود، امور فرامادی است یعنی یک تمدن زمانی موفق می شود که به وحدت عناصر خود دست پیدا کند اما چه چیزی موجب ایجاد این رفاقت مدنی می شود؟

این کارشناس مرکز تخصصی مهدویت با بیان این که این غایت تمدنی باید غیر مادی باشد، ابراز کرد: اهداف و غایت های مادی به دلیل تکثرخیز بودن، به هیچ وجه نمی توانند عامل وحدت باشند، در تمدن غرب به همین دلیل که افق تمدنی مادی است و به معنویت توجهی ندارد، تشدد ایجاد شده است بنابراین قرار گرفتن تمامی خرده نظام های تمدنی ذیل یک غایت فرامادی، مهمترین عامل تمدن سازی در عصر غیبت است؛ لذا رسالت رسانه‌ها در این دوران، در حقیقت تاکید، اهتمام و بازنمایی افق های تمدنی است و محتوای فعالیت ها باید به سمت و سوی زمینه سازی ظهور باشد.

وی بیان کرد: قدرت انگیزشی باور به ظهور امام زمان (عج) ،بزرگترین امید برای جذب مخاطب در عرصه تمدن سازی است، بنابراین وحدت عناصر تمدنی از یک سو و شکل گیری غایت تمدنی از سوی دیگر، از مهمترین دستاوردهای آموزه مهدویت در عرصه تمدن سازی است.

عرفان در پاسخ به این سوال که رسانه طراز جامعه منتظر دارای چه ویژگی ها و شاخصه هایی است، تصریح کرد: مهمترین شاخصه رسانه در روزگار غیبت آن است که باید برخوردار از دید عمیق و راسخ در زمینه موعودگرایی باشد یعنی رسانه ها علاوه بر آن که باید آسیب نگاه سطحی به موضوع گرایی را کنار بگذارند بلکه باید به سمت دید عمیق و راسخ در این زمینه نیز قدم بردارد که برای این منظور باید به فعالیت‌های مهدوی در رسانه، نظم داده شود و به جای کنترل افکار، به دنبال تاثیر گذاری بر آن باشیم.

این کارشناس مرکز تخصصی مهدویت دومین شاخصه رسانه طراز جامعه منتظر را نوآوری و خلاقیت در طراحی برنامه های معطوف به انتظار دانست و گفت: اگر در برنامه ریزی رسانه ای سخن از گفتمان سازی انتظار به میان می آید، دو مدل برنامه رسانه ای مد نظر است، اول برنامه های رسانه ای اختصاصی در گفتمان انتظار که طبیعتاً برنامه هایی با موضوع انتظار و امام زمان (عج) است اما اگر به دنبال نوآوری در فعالیت ‌های رسانه‌ای هستیم، صرفاً این نوع برنامه‌سازی مد نظر ما نیست بلکه باید روح حاکم بر برنامه ها، برگرفته از گفتمان انتظار باشد.

وی ادامه داد: اگر ما بتوانیم با پیام غیرمستقیم در مسابقات، برنامه های مختلف رسانه ای و سریال ها روح حاکم بر گفتمان انتظار را به مخاطب منتقل کنیم، موفق عمل کرده ایم که این دومین شیوه فعالیت در عرصه رسانه است.

عرفان سومین شاخصه رسانه های طراز جامعه منتظر را کیفیت گرایی برشمرد و بیان کرد: رسانه طراز جامعه منتظر به شدت در برنامه ریزی و تولید به سمت و سوی ارتقابخشی و عمق دهی کیفی برنامه ها حرکت می کند و صرفاً به دنبال محصول گرایی نیست؛ اما متاسفانه دیده می شود برخی از برنامه های رسانه ای در عرصه مطالعات دینی به ویژه مهدویت، صرفاً معطوف به محصول گرایی است و کمیت مدنظر است و کیفیت مورد توجه قرار نمی گیرد، بنابر این، بعد کیفی در فعالیت های رسانه ای چه در صدا و سیما و چه در رسانه‌های مکتوب و دیجیتال باید مد نظر قرار گیرد.

این کارشناس مرکز تخصصی مهدویت چهارمین شاخصه رسانه طراز را فراگیری نسبت به مخاطبان دانست و ابراز کرد: گفتمان انتظار تنها مخصوص یک قشر خاصی از جامعه نیست بلکه تمام اعضای جامعه را در بر می گیرد لذا رسانه‌ها باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی و تلاش ‌کنند که تمام اقشار جامعه بتوانند پیام مهدویت را دریافت کنند.

وی با بیان اینکه انیمیشن سینمایی شاهزاده روم بعد از حدود ۳۷ سال در کشور ساخته شد که بسیار دیر بود، افزود: این انیمیشن بسیار فاخر و مورد نیاز جامعه بود زیرا ساخت چنین برنامه هایی بسیار تاثیرگذار است که می توان از طریق آن ذهن کودکان را متوجه گفتمان انتظار کرد.

حجت الاسلام عرفان با بیان اینکه برنامه های یک رسانه دینی باید عوام فهم و خواص پسند باشد، تصریح کرد: فعالیت های یک رسانه نباید به گونه ای باشد که مخاطب امکان برقراری ارتباط با آنها را نداشته باشد، درک پیام مهدوی رسانه ها باید برای تمام اقشار جامعه آسان باشد البته در کنار عوام فهمی، خواص نیز نباید پیام های رسانه را دچار آسیب بدانند، یعنی پیام باید دارای عمق و غنای لازم باشد.

این کارشناس مهدوی اضافه کرد: اگر بنا داریم از روزمرگی های برنامه‌های فرهنگی به یک هدف کلان دست پیدا کنیم یا اگر بنا داریم از آثار فرهنگی مخرب در عرصه اندیشه موعود گرایی بر اساس تفکر غربی دور شویم یا در نهایت اگر بنا داریم هویت واقعی انتظار را در جامعه بسط دهیم و از اندیشه مهدویت در رسانه حفاظت کنیم، باید به سمت و سوی راهبرد پردازی در عرصه رسانه با رویکرد های آخرالزمانی و موعود باوری حرکت کنیم.

وی در پایان خاطرنشان کرد :رقبای دینی ما سال ها است که راهبرد رسانه ای در راستای اندیشه نجات مبتنی بر باورهای مسیحیت و یهودیت دارند اما کاستی‌های موجود در اندیشه های آنها مثل قوم محور بودن، اصولی محور بودن و نجات محور بودن موجب می‌شود که قدرت نرم پیام مهدوی بر پیام رسانه ای آنها تفوق پیدا کند.

پایان پیام/376