زمزمه دوباره حذف الحشد الشعبی عراق؛ چگونه و چرا؟

بغداد – ایرنا – عراقی ها می گویند داعش با حمایت آمریکا و اعراب خلیج فارس آمد تا عراق را نابود کند اما از دل همه مصیبت ها و خساراتی که آفرید، ناخواسته چند دستاورد بزرگ برای این کشور به ارمغان آورد که به مذاق دشمنان عراق خوش نیامده است.

به گزارش ایرنا، عبور از فرقه گرایی (درگیری ادیان و مذاهب و قومیت ها)، عبور از تجزیه طلبی (ناکامی همه پرسی جدایی طلبانه در اقلیم کردستان عراق) و تولد یک بسیج فراگیر مردمی (الحشد الشعبی) به باور عراقی ها از مصادیق همان مثلی است که می گوید: 'عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد'.
یورش داعش در تابستان 2014 با همه تبعات سنگینی که برای منطقه داشت اما به اعتقاد قاطبه کارشناسان، معادلات جغرافیای سیاسی تازه ای بر منطقه ایجاد کرد و الحشد الشعبی که این روزها دوباره زمزمه انحلال آن در عراق رونق گرفته از درون همین تحول منطقه ای بیرون آمده است.
دست کم به باور خود عراقی ها، شکل گیری بسیج مردمی (الحشد الشعبی) در نوع خود شبیه یک معجزه است زیرا در برهه ای که عراق از حیث توان نظامی فروپاشیده بود و کشور در آستانه سقوط کامل به دست گروه تروریستی داعش قرار داشت، با فتوایی از طرف مرجعیت عالی دینی عراق به رهبری آیت الله «سید علی سیستانی» در 23 خرداد 93، این تشکیلات شکل گرفت.
الحشد الشعبی در اندک زمانی معادله نظامی را علیه گروه تروریستی داعش تغییر داد و توانست در همه میادین جنگ بر بزرگترین و مخوف ترین گروه تروریستی جهان که از حمایت ها و کمک های بین المللی و منطقه ای و در راس آن آمریکا و عربستان سعودی برخوردار بود، و خود آمریکایی ها می گفتند، شکستش 30 سال زمان می برد در عرض کمتر از سه سال پیروز شود.
با وجود نقش تعیین کننده ای که الحشد الشعبی از همان ابتدای تشکیل در عقب راندن داعش داشت اما آمریکا و متحدان عربش در داخل و خارج عراق، از قدرت نظامی این تشکیلات جدید نظامی نگران شدند و از همان بحبوبه جنگ با داعش طرح تضعیف و در نهایت انحلال الحشد الشعبی را کلید زدند.
طرفداران انحلال، نخست مدعی بودند که الحشد یک نیروی ضابطه مند عراقی نیست و به دلیل پیوند یا زندگی سابق اغلب فرماندهان این تشکیلات مردمی در جمهوری اسلامی ایران، همواره کوشیده اند از این تشکیلات به عنوان بازوی نظامی ایران در عراق یاد کرده و به این صورت، وجهه این نیروی بومی عراق را تخریب کنند.
گرچه بیش از یک میلیون داوطلب مبارزه با داعش طی یکهفته بعد از صدور فتوای جهاد آیت الله سیستانی، درخواست پیوستن به الحشد الشعبی کردند اما در نهایت با رایزنی هایی که با فرمانده وقت کل قوای مسلح عراق صورت گرفت، موافقت شد که تعداد این نیروها یکصد هزار نیروی جنگی باشد.
طیف اصلی بدنه الحشد الشعبی که اکثریت را تشکیل می دهد، نیروهای داوطلب مردمی هستند که اکثریت جنگجوها از این طیف اند، اما این عده عملا فاقد آموزش نظامی کافی بودند و بعد از آموزش های اولیه، روانه میادین جنگ شدند.
طیف دوم، نیروها و فرماندهان گروه های مقاومت اسلامی بودند که علیه اشغال نظامی امریکا در عراق (2003 تا 2011) شکل گرفته بودند و تجربه ذیقیمتی در مبارزه خصوصا جنگ خیابانی داشتند و جزو نیروهای ویژه الحشد الشعبی به شمار آمدند.
طیف سوم نیروها و فرماندهان دوره جهاد 25 ساله علیه رژیم صدام بودند که به دلیل زندگی طولانی مدت در جمهوری اسلامی ایران و مشارکت در جنگ های منظم و نامنظم علیه این رژیم، اندوخته نظامی مهمی داشتند و باعث شد تا هدایت طراحی جنگ با داعش را به دست گیرند.
مجموعه این سه طیف که ترکیبی از نیروهای جوان و با تجربه بود، تشکیلاتی نظامی فوق العاده ای را در عراق ایجاد کرد و توانست معادله جنگ را به سرعت تغییر دهد.
احزاب اثرگذار و دولت وقت عراق برای مقابله با مخالفان الحشد الشعبی به سرعت تدابیر لازم برای ضابطه مند کردن این تشکیلات را آغاز کردند که شامل حکم حکومتی نخست وزیر و فرمانده وقت کل قوای مسلح عراق در 5 اسفند 94 است که الحشد الشعبی را به عنوان یکی از یگان های مسلح عراق قلمداد کرد.
پارلمان عراق نیز قانون ویژه الحشد الشعبی را در 6 آذر 95 به تصویب رساند تا راه بر منتقدان بسته شود.
به رغم اینها، برخی از شخصیت ها و جریان ها در داخل همسو با خواست آمریکا و متحدانش و در راس آنها عربستان سعودی، همچنان خواهان انحلال الحشد الشعبی بودند اما وقتی این تلاش ها به سرانجام نرسید، مطالبات خود را از انحلال به ادغام تغییر مسیر دادند.
«حیدر العبادی» نخست وزیر و فرمانده وقت کل نیروهای مسلح عراق در پاسخ به این فراخوان ها در چند مناسبت تاکید کرد که الحشد الشعبی با فتوای مرجعیت عالی دینی عراق ایجاد شده و تنها با فتوای مرجعیت عالی دینی عراق، قابل انحلال است.
اکنون که نزدیک دو سال از زمان پیروزی بر گروه تروریستی داعش می گذرد و آرامش و امنیت دوباره به عراق باز گشته، همزمان با تلاش های جدید آمریکا در گنجاندن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در فهرست تروریسم ادعایی خود، برخی شخصیت های عراقی بار دیگر زمزمه قدیمی انحلال را از سرگرفته اند.
«ایاد علاوی» رهبر فراکسیون الوطنیه که در انتخابات پارلمانی 22 اردیبهشت 97 برخلاف انتظارش، دچار شکست سنگین شد و تعداد کرسی های بیشتری را در مقایسه با دوره قبل از دست داده، به تازگی این زمزمه جدید را در عراق راه انداخته است.
او در چند مصاحبه که برخی از آنها با رسانه های عرب زبان آمریکایی بوده، خواهان انحلال الحشد الشعبی و ادغام نیروهایش در دیگر تشکیلات نظامی عراق شده است.
آنچه جای تعجب دارد و برخی از ناظران و حتی در شبکه های اجتماعی نیز به طور گسترده ای به آن اشاره شده، اینکه امثال علاوی چرا بر انحلال الحشد الشعبی که دارای وجهه قانونی و درچارچوب دولت مرکزی عراق است، اصرار می کنند اما نسبت به برخی از تشکیلات نظامی مشابه که تحت امر برخی احزاب و رهبران سیاسی و خارج از کنترل فرمانده کل قوای مسلح عراق هستند، سکوت می کنند.
به دنبال این اظهارات علاوی بود که رسانه های کشورهای متحد آمریکا در منطقه نیز به سرعت به این موج خبری پیوسته و پیرامون آن با هدف تخریب و تضعیف جایگاه الحشد الشعبی، برنامه سازی های مختلفی کردند.
همزمان دیگر همفکر سیاسی علاوی در عراق موازی با این فراخوان علاوی، طرح عقب نشینی نیروهای الحشد الشعبی را از مناطق آزاد شده از دست داعش را مطرح کرد.
«صالح مطلک» رهبر جبهه گفت وگو ملی در اظهاراتی خبری متعاقب سخنان علاوی به یکی از رسانه های بومی عراق گفته بود که نیروهای الحشد الشعبی در مناطقی که قبلا دست داعش بوده اند، مقبولیت عمومی ندارند و باید از این مناطق عقب نشینی کنند.
این دو اظهار نظر که همزمان با گنجاندن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست تروریسم عنوان شده، از نگاه ناظران بی ارتباط بهم نیست.
آمریکایی ها از بعد از انتخابات پارلمانی 22 اردیبهشت 97 درعراق که گروه های انتخاباتی نزدیک به الحشد الشعبی، بیشترین آرا را به دست آوردند، طرح تضعیف الحشد الشعبی را بطور جدی تر دنبال کردند.
به باور کارشناسان در عراق، آمریکایی ها نخست با زدن بازوهای الحشد الشعبی یعنی گروه های مقاومت اسلامی آغاز کردند و سه گروه مهم «کتائب حزب الله»، «عصائب اهل الحق» و «النجبا» را در فهرست تروریسم قرار دادند.
یک سیاستمدار عراقی در واکنش به همه این اقدامات آمریکا و متحدانش در منطقه در صفحه شخصی اش در فیسبوک نوشته است که سپاه پاسداران، حزب الله لبنان و الحشد الشعبی عراق مایه امید ملت ها و پایه ثبات برای منطقه هستند.
«محمد سعدون الصیهود» افزوده است که علت دشمنی آمریکا و صهیونیست ها با الحشدالشعبی، حزب الله لبنان و سپاه پاسداران آن است که این نیروها مانع تحقق اهداف طرح های آمریکایی صهیونیستی در منطقه شده اند.
این نماینده پیشین پارلمان عراق طرح مسائلی چون درخواست انحلال الحشد الشعبی، قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست تروریسم و اعمال تحریم علیه حزب الله لبنان را تنها خدمت به رژیم صهیونیستی دانست.
الحشد الشعبی در واکنش به فراخوان های جدید برای انحلالش یا خروج از مناطق آزادشده از دست داعش، با خونسردی دریک بیانیه ای گفته است که الحشد الشعبی، بخشی از نیروهای مسلح عراق و تحت امر فرمانده کل قوای مسلح عراق است و هرگونه حمله به این نیرو، حمله به کلیت نیروهای مسلح عراق است.
در بیانیه با تکذیب همه ادعاهای مطرح شده گفته شده است که الحشد این را حق قانونی خود می داند که افرادی را که درصدد تخریب وجهه عمومی این تشکیلات هستند و به این تشکیلات اتهام باطل می زنند، تحت پیگرد قضایی قرار دهد.
الحشد الشعبی در میدان عمل نیز برای اینکه اثبات کند، این تشکیلات می تواند در همه بحران ها بهترین نیروی قابل اعتماد عراق باشد، در جریان سیلاب های اخیر، کارایی خود را در میدان برخورد با بلایای طبیعی به اثبات رساند و احترام و محبت بیش از پیش عراقی ها را کسب کرد.
این تشکیلات توانست از شمال تا جنوب عراق با بکارگیری نیروها و ماشین آلات دوره جنگ با داعش، مسیر سیلاب ها را در عراق تغییر داده و از غرقاب شدن برخی روستا و تخریب مزارع جلوگیری کند.
یکی از مهمترین اقدامات این تشکیلات در جریان بحران سیلاب های عراق، حفاظت از روستاها و صدها هکتار مزارع در استان های دیاله، واسط، میسان و بصره و محافظت از یکی از میادین نفتی بزرگ عراق به نام میدان «مجنون» از خطر سیلاب ها بوده است.
کارشناسان معتقدند که فراخوان های انحلال یا حتی تضعیف الحشد الشعبی – چه در داخل و چه خارج از عراق - به دلیل اینکه پشتوانه این تشکیلات، ملت عراق و فتوای مرجعیت عالی دینی است، ره به جایی نمی برد.
با وجود این انتظار می رود که مخالفان و منتقدان الحشد الشعبی - در داخل و خارج عراق - که از طرح انحلال ناکام شده اند، همچنان سیاست تخریب این بازوی نظامی عراق را دنبال کنند اما همه این سیاست ها در صورتی که به در بسته بخورد، آیا آنگونه که برخی ناظران در عراق گفته اند، آمریکا را به تیر ترکش آخرش یعنی گنجاندن الحشد الشعبی در فهرست تروریسم خواهد کشاند؟
کارشناسان اعتقاد دارند که حتی اگر نام الحشد الشعبی در کنار سپاه پاسداران و گروه های مقاومت اسلامی در فهرست تروریسم آمریکا گنجانده شد، معادله ژئوپلتیک جدید حاکم بر منطقه را تغییر نخواهد داد زیرا با اضافه کردن نام این گروه های ضد تروریسم به فهرست تروریسم ادعایی آمریکا، واشنگتن روز به روز بیشتر خود را در مقابل ملت های منطقه قرار می دهد.
خاورم *10*353*380*

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه بین‌الملل

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!