رحمانی: جدایی وزارت صنعت و بازرگانی موجب خدمت رسانی بیشتر می‌شود/خودروسازان در سال گذشته ضرر کردند

گروه کشت و صنعت بازارنیوز:رضا رحمانی با معرفی حسن روحانی و با رای اعتماد مجلس شورای اسلامی در سال 97 به عنوان وزیر صنعت،معدن و تجارت معرفی و جایگزین شریعتمداری شد. رحمانی فعالیت شغلی خود را از وزارت صنایع و معادن آغاز کرد. در ادوار هفتم، هشتمو نهم مجلس شورای اسلامیبه عنوان نماینده تبریزدر مجلس حضور داشت و در دوره نهم نیز ریاست کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی را برعهده داشت.او در فاصله سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور تولید بود.رحمانی در گفتگویی با برنامه نقد ۹۷ شبکه خبر به بررسی حوزه وزارت خود پرداخته که گوشه هایی از آن در زیر می آید:

مشکلات در سالی که گذشت مربوط به چه حوزه‌هایی بود؟

طبعا برای ما سال خاصی بود ما دغدغه داشتیم و به خاطر شروع تحریم‌ها مباحث نوسانات ارز سال خاصی بود، دغدغه اصلی من این بود که نگذارم تولید تعطیل شود. چون اگر تولید تعطیل شود نمی‌توانیم بازار را تنظیم کنیم. اگر تولید تعطیل شود اشتغال از بین می‌رود. هزاران و میلیون ها نفر در کشور بیکار می شوند. در آخر سال 97 واحدهای ما عمدتا سر پا بودند، مشکلاتی در تولید و برخی رشته ها داریم اما تلاش کردیم نگذاریم متوقف شوند. هیچ صنعتی متوقف نشد. مواد اولیه مشکل پیدا کرده بودیم، برنامه ریزی شد.برخی دوستان بطور جدی پای کار آمدند. علی رغم همه این‌ها ما در سال97 ،5462 واحد جدید را به بهره برداری رساندیم و این واحدها از نظر اشتغال زایی هفت و نیم درصد افزایش داشته است.

آخرین باری که چیزی گران شد و بعد ارزان شد یادتان می آید؟

چند روز قبل بحث مرغ بود.که نسبت به گرانی ارزان تر شد .17500 بود برگشت به 14500 البته قیمت مصوب 11500 بوده که همکاران ما در وزارت جهاد، دادستانی، تعزیرات تلاش کردند تا به قیمت مصوب به مردم عرضه شود.

مشکلات وزارت خانه به این بزرگی گرانی و ارزانی مرغ و تخم مرغ شده ؟

این طبیعی است، در هر کاری می شود گفت در هنگام مسئولیت چرا فلان حرف را زدیم، جنس کار همین است. وزارت صنعت معدن تجارت، وزارت جهاد، وزارت کار، وزارت بهداشت، مثل این که به وزارت بهداشت بگوییم شما چرا درباره تزریق آمپول صحبت کردی. این‌ها بر اساس نیازهای روزمره مردم است. ما نمی توانیم بگوییم چون سطحش پایین است حرف نزنیم. ما پارسال یک کار خوب کردیم آن هم این بود که طرح شناسایی ظرفیت های تولید ملی را اجرا کردیم که معمولا از اینجور کارها خبری نمی شود. . شناسایی ظرفیت‌های تولید ما هر طوری هم که باشد، باید برنامه ریزی بکنیم. این برنامه ریزی مستلزم اطلاعات و امار دقیق از وضع موجود است. ما اگر ندانیم کجاییم و امکاناتمان چیست و به کجا خواهیم رفت صحبت هایمان شعاری می‌شود.

در صنعت خودروی ما چه خبر است؟

صنعت خودرو و خودروسازی یک صنعت مادر است.در دنیا هم آن را به عنوان صنعت مادر نگاه می کنند.این که ما مشکلاتمان چیست، بحث دیگری است ولی این از اهمیت آن صنعت نمی کاهد.قبل از قیمت های اسفند ماه خودروسازان ما ضرر می کردند ولی الان خیر، تیراژ تولید در سال 97 پایین آمده بود. زمانی ما 70 درصد کمتر از برنامه بودیم که خوشبختانه همت شد تا تولید دوباره از لحاظ کیفی رونق پیدا کرد. این بحث کمی خودش بر روی کیفیت هم تاثیر می‌گذارد. روی این که تعهدات زیادی ایجاد شده بود، پیش فروش شده بود از مردم پول گرفته شده بود و عمل نشده بود و علنا تولید نبود، از همه مهم تر همین است. زمانی که بنده توفیق پیدا کردم و به وزارت خانه آمدم ، انجمن قطعه سازان و خود خودروسازان، عمدتا به ما نامه نوشته بودند که تا دو هفته می‌توانیم دوام بیاوریم. برای همه خبری بدی است. برای کسانی که خودرو خریده بودند از یک جهت خبر بدی بود،چون پول و سرمایه‌شان به خطر می افتاد، کارگران دغدغه ما بودند. بالاخره صنعت کشور است، همین صنعت خودرو با همین مشکلات اگر در کشور نباشد این تعداد خودرویی که الان تولید می شود را باید وارد می‌کردیم چقدر باید ارز می دادیم؟ این هم یک بحث است. به خودروسازان برنامه دادیم. تولید اصلاح شد، ما به وضع اوج بازنگشتیم ولی از آن حالت خارج شدیم.یعنی اگر قبلا 70 درصد کمتر از برنامه بودیم اکنون به 30 درصد زیر برنامه رسیدیم.

مردم کجای این حساب کتاب هستند؟

همه کارها به خاطر مردم است. من صریحا می‌گویم ایرانی اگر 10 درصد هم گران تولید کند، برای ما بهتر از واردات است .مردم از این منافعش بهره مند می‌شوند. ما باید خصوصا در شرایط جدید ساخت داخل را انجام می‌دادیم. اصلاح ساختار شرکت‌ها همه برنامه می خواهد و با دعا و ورد درست نمی شود، ما اصلاح ساختارهای مالی و تکنولوژیکی به آنها دادیم. یک بحثی هم با نام اموال مازاد داشتیم، یکی از اصلاحات ما این خواهد بود، این برنامه ها برای 98 و احتمالا 99 است.منتهی باید حواسمان باشد که خودروسازان بین المللی با ما همکاری نخواهند داشت. آنهایی هم که آمده بودند و سرمایه گذاری هم کرده بودند، رفتند. همه صنایع ما خودرو و... مهم است.کسی نباید به هر دلیل یا انگیزه ای فکر کند فقط خودرو مهم است.

تا حالا با مردم از نزدیک صحبت کردید؟

بنده 12 سال نماینده مردم بودم و الان هم از مسئولینی هستم که کاملا بین مردم هستم. ما همه نظرات را می‌شنویم، در مورد خودرو بیشتر درباره کیفیت و تنوع و قیمت ناراضی هستند. ما بصورت فنی این‌ها را ارزیابی می‌کنیم.

گفتید واردات از کشور ارز خارج می کند، ماشین های دو میلیادری سه میلیاردی ارز خارج نمی‌کند؟

آنها اصلا به من ربط ندارد. این طبیعی است که هرگونه واردات مستلزم خروج ارز است. ماشین دو میلیاردی هم الان قدغن است و نمی‌تواند وارد ایران شود.

مهمترین اولویتتان در سال98 چیست؟

چیزی که میتوانم قطعی بگویم، ما چند اولویت اصلی داریم. اولی نهضت ساخت کالای داخل است. هر کالایی که قابلیت ساخت داخل دارد. از ریل و لوکوموتیو بگیرید تا صنایع دریای و کشتی و لنج تا خودرو و پوشاک و تجهیزات الکترونیکی و هرچه در ذهنتان بیاید، برای همه برنامه گذاشته‌ایم. بنا این بود که معادل 10 میلیارد دلار کالایی که از خارج وارد می شد در داخل ساخته شوند، برنامه اش را هم از اواخر نیمه دوم 97 دادیم. برنامه ریزی آغاز شد و 98 باید این تکمیل و اجرایی شود. این‌ها هر کدام در هر بخشی به تفکیک مشخص شده که مثلا ما در نساجی،چقدر می توانیم ساخت داخل انجام دهیم. پوشاک چقدر داشتیم، واردات چقدر داشتیم. همه اینها مطالعه شده و دوستان من اکنون مسلط هستند و اطلاعات کامل دارند.مطلب بعدی ظرفیت خوب معدن است.یک کار بسیار مهم و عظیمی را شروع کردیم.خوشبختانه ما در ذیل پروژه های اقتصاد مقاومتی یک کاری را به نام زنجیره ارزش فلزات اساسی و فعال سازی معادن کوچک شروع کردیم.این را به عنوان پروژه ویژه در سال 98 تعریف کردیم که دو خصوصیت دارد.یکی این که معادن کوچک همه جای کشور پخش است. پس اگر این‌ها فعال شوند همه جای کشور به ویژه روستاها و مناطق محروم بهره‌مند خواهند بود و یک قدم خوب در جهت رفع محرومیت از آن مناطق است. دوم این که دولت سرمایه گذاری نمی‌کند، مردم می آیند، معادن کوچک است و ملت توان دارند. ما فقط قرار است در مواقعی کمکشان کنیم. واحدهای معدنی و شرکت های بزرگ ما مثل مس و فولاد و آلومینیوم متعهد شدند که هر کس برود این معادن کوچک را فعال کند و استخراج کند و بتواند ماده معدنی ارائه کند، موظفند آن را به قیمت روز و با قرارداد بلند مدت بخرند.

مطلب سوم صادرات است.ما 15 همسایه داریم و ظرفیت خوبی برای صادرات داریم.متاسفانه در حال حاضر ما 2 درصد واردات این کشورها را تامین می‌کنیم که اگر بتوانیم این را دو درصد دیگر افزایش دهیم، نمی گویم ده درصد، اما سال 98 هدفگذاری کنیم، همه اجزا و همکاران خودم، سعی کنیم آن را به 4 درصد برسانیم.یعنی 25 میلیارد دلار صادرات افزایش دهیم. این 25 میلیارد دلار یعنی بالای یک میلیون نفر شغل دائم و ثابت در داخل ایجاد شود.این رونق تولید کارخانه‌ها است، رونق خدمات، رونق حمل و نقل، رونق رستوران و درآمد برای مردم، رونق مرز، رونق مرز نشینی. باید اینگونه نگاه کرد. مطمئنا نه تحریم روی ما اثر می‌گذارد نه اشتغال ما با خطر جدی مواجه می شود. اشتغال ما حفظ می شود و برای مردم گشایش ایجاد می شود.

نظرتان درباره جدایی صنعت و بازرگانی چیست؟

من در آن ایرادی نمی بینم. ادغام و تفکیک بسته به شرایط یک بحث در سیاست کلان کشور است. همین وزارت خانه زمانی که ادغام شدند 4 وزارت خانه بوده.یک وقتی هم ممکن است تشخیص داده شود که یک بخشی جدا شود تا بیشتر بتواند خدمات دهد.من در این مشکل نمی بینم. ما نهادهایی داشتیم که ادغام شدند و الان نیستند و بالعکس. این جدایی در شرایط فعلی کشور ما می تواند موجب خدمت رسانی بیشتر شود.

در بحث ارز 4200 که نیت خیر بود اما برخی سوء استفاده کردند.کاری که قرار بود برای مردم کمک حال باشد، تولید کننده و صنعت گر کار خوب را تبدیل به تهدید کردند و مردم را آزرده خاطر کردند. این موضوعات در حوزه شما چقدر تاثیر گذار بوده است؟

کلیات را که بانک مرکزی پیگیر است و انهایی که دلار گرفتند قطعا باید حساب پس بدهند. بخشی از مشکلات سال 97 همین بوده، یک عده همین الان به خاطر عدم ایفای تعهدات ارزی بازداشت هستند. در کار ما وقتی قرار بود یک کالایی بیاید و نیامده ما تبعات را متحمل شدیم. فکر می‌کردیم یک کالا می آید برنامه ریزی داشتیم بعد دیدیم نیامد.ما باز راه‌هایی جایگزین کردیم و پیگیری کردیم.سال 98 سالی است که ما مجبوریم از اول سال محکم ورود کنیم. چون ماه مبارک رمضان بعد از عید هست و آن هم تدابیر و تمهیداتی میخواهد.

من از صدا سیما میخواهم برنامه ها را محتوایی جلو ببرد. امام فرمود صدا و سیما یک دانشگاه است. من این را باور دارم. صدا و سیما تاثیرش بیشتر است.من خودم به طور ذاتی خیلی علاقه مند مصاحبه و نشان دادن خودم نیستم اما مسئولیتم این را ایجاب می کند. لذا همیشه گفتم بنده حاضرم هرجا که تشخیص می دهید که بیایم و توضیح دهم.

بچه های شما کجا هستند و چه مسئولیت هایی دارند؟

بچه های من تهران هستند و هیچ مسئولیتی ندارند. همه درس میخوانند یا دانشجو یا محصل هستند.خوشحالم که در دوره مسئولیتم به آن سن مسئولیت نرسیدند. اینگونه هم نیست، ما یک افراط و تفریط هایی داریم چون فرزند مسئول است .دو تا روش است، نه این که ما فرزند مسئول بودن را به ذات بد بدانیم که یک عده فرضشان این است .نه این که استفاده از موقعیتشان کار درستی است، باید کار فرهنگی شود. طرف می‌رود می‌گوید من فرزند فلان مسئولم، چرا باید در جامعه ما زمینه سو استفاده فراهم شود. فرزند مسئول هستی یا نیستی.این نباید بتواند دست آویز رانتی قرار بگیرد.خودشان هم باید دقت کنند.

آیا همه مواد مثل گوشت و ... را از خارج می آوردیم که با تحریم ها مشکل خوردیم؟

همه نه. ولی همین گوشت را سال 97 ،150 هزار تن وارد کردیم. فرایند تولید و توزیع گوشت را دولت اصلاح کرد. ما در قیمت دوگانگی داشتیم که دیگر وجود نخواهد داشت. دولت برای گوشت ارز نیمایی تخصیص داد و تعرفه را صفر کرد و برای بانک مرکزی اولویت گذاشت که تامین کند. اگر واردات که به این شکل انجام شود و آن دوگانگی نباشد وضعیت بهتری از سال 97 خواهد بود.

در گشت های مشترک تعزیرات و وزارت صمت، مشکلاتی هست.مثلا من جنس را به شما گران می دهم بازرس مرا جریمه می کند، من پول را به خزانه می ریزم، آن کسی که دراین بین متضرر می شود کیست؟

این را ما هم بین خودمان بحث کردیم. وقتی گران فروشی شده ممکن است هزاران نفر متضرر شده باشند. این به لحاظ شرعی هم مشکل دارد. البته در ضوابط تعزیرات هم هست که باید جبران خسارت شود. مصداق در کالا ها مقداری محل بحث است.به دوستان ماموریت هایی دادم که حتی فرمت قراردادها قرار است از نو بازنگری شوند. بر اساس قوانین یک شرکت هرکجا با مردم سر و کار دارد قرار دادی فرمتی دارد که می دهند امضا کنند. این را بر اساس قانون گفتیم که چک کنند و حقوق مصرف کننده مراعات شود.

به‌عنوان صحبت پایانی چیزی مانده که نگفتید؟

ضمن تشکر از شما در حال حاضر راه عبور از مشکلات فعلی اتحاد مردم و مسئولین است تا این نگرانی‌ها و دغدغه‌ها حل شود.

شما منتظر برجام اروپایی‌ها نیستید؟

بسیاری از این مباحث ربطی به برجام ندارد. مباحث ساخت داخل چه برجام باشد چه نباشد چه تحریم باشد و چه نباشد، باید جزو سیاست راهبردی ما باشد. و اگر واقعا تحریم باشیم با آن مقابله می کند و اگر تحریم نباشیم باعث شکوفایی اقتصادی خودمان می شود. همه باید با انگیزه و با روحیه جهادی و بسیجی اراده کنیم که اگر اراده کنیم سال 98 می‌تواند بهتر از 97 باشد