به عشق خدا، به عشق چین: گزارش فارین پالیسی از سخت‌گیری و سرکوب مسلمانان در چین

مسلمانان چینی به‌رغم سخت‌گیری‌ها و سرکوب‌های بزرگی که در متن آن هستند، در تلاشند بتوانند ایمان‌شان را هم حفظ کنند شفقنا- سال‌های سال است که درباره سخت‌گیری و بدرفتاری دولت چین با اقلیت مسلمانان این کشور اخبار زیادی در رسانه‌ها منتشر می‌شود که بارزترین نمونه این سخت‌گیری‌ها را در برخورد دولت این کشور با مسلمانان اویغور در سال‌های اخیر دیده‌ایم… […]

مسلمانان چینی به‌رغم سخت‌گیری‌ها و سرکوب‌های بزرگی که در متن آن هستند، در تلاشند بتوانند ایمان‌شان را هم حفظ کنند

شفقنا- سال‌های سال است که درباره سخت‌گیری و بدرفتاری دولت چین با اقلیت مسلمانان این کشور اخبار زیادی در رسانه‌ها منتشر می‌شود که بارزترین نمونه این سخت‌گیری‌ها را در برخورد دولت این کشور با مسلمانان اویغور در سال‌های اخیر دیده‌ایم…

به گزارش سرویس ترجمه شفقنا؛ فارین پالیسی در ادامه بدرفتاری چین با مسلمانان این کشور یکی از گزارش گرانش را با نام مستعار لیوی وو به آن کشور اعزام کرده تا گزارشی صریح و البته عادلانه از اوضاع مسلمانان در چین به دست دهد. در این گزارش چنین آمده:

ظهر روز جمعه صدای اذان در سرتاسر مامی‌چانگ می‌پیچد، اذانی که عبادت‌کنندگان را به مسجد قدیمی این شهر جنوب غربی چین دعوت می‌کند. این اتفاقی‌ست که در این شهر چینی روزانه پنج بار تکرار می‌شود و نمازگزاران این شهر چینی مجبورند هر بار از میدان اصلی این شهر کوچک بگذرند که پرچم چین و تابلویی با این مضمون در آن‌جا قرار دارد: کشورتان را دوست داشته باشید، و دین‌تان را هم.

اذان که سر داده می‌شود، شماری از نمازگزاران کوچه و خیابان‌های باریک شهر را پشت سر می‌گذارند؛ از میان هزارتویی شکل‌گرفته ازدیوارهای کاه‌گلی و گاه آجری می‌گذرند؛ تا در نهایت به میدان‌گاهی روستایی برسند که پر است از ردیف ردیف ماشین و موتورسیکلت. آن‌جا، در فضایی که تنها آسمان و البته پرچم چین بالای سرشان است، دوازده مرد و یک دختر کوچک فرش‌هایی پهن می‌کنند و سپس رو به مکه، به‌ردیف می‌ایستند و نماز می‌خوانند.

دیوار به‌دیوار این حیاط ساختمانی‌ست که مسجد نامیده می‌شود. ساختمانی متروکه با درهایی بسته و قفل‌وزنجیر شده؛ که بالای در ورودی‌اش تابلویی قرار دارد: «اداره امور قومی و مذهبی».

نمازگزاران این میدان پیروان نوعی از اسلام هستند؛ جدای از اعضای مسجد اصلی شهر که مجوز فعالیتش را از دولت گرفته است. در اواخر ماه دسامبر پلیس مسجد این گروه را مهروموم و قفل کرده. امشب هم مقامات محلی هشت نفر از اعضای این مسجد را وادار کرده که در مسجد مجوزدار عبادت کنند. اما این گروه بعد از انجام وظیفه‌شان در قبال دولت و کشور، آمده‌اند تا وظیفه خود را در قبال خدای‌شان نیز انجام دهند و بنابراین یک‌بار دیگر، و این‌بار در کنار هم‌دین‌هاشان به عبادت می‌پردازند. برای این مسلمانان که مسلمین هوی نامیده می‌شوند، عشق به کشور و عشق به دین روزبه‌روز دشوارتر و پیچیده‌تر می‌شود.

حزب کمونیست چین با برقراری و اجباری کردن کمپ‌های بازآموزی برای بیش از یک میلیون مسلمان اویغور، تهدید مسلمین هوی به خراب کردن مسجدشان، و البته بستن کلیساهای بزرگ مسیحیان پروتستان، در زمینه آزادی مذهبی در سرتاسر کشور چین روزبه‌روز محدودیت‌های بیشتری ایجاد می‌کند. این اقدامات در راستای تلاش‌های دولت چین برای چینی‌کردن اسلام در آن کشور است.

اخبار این اقدامات یک هفته پس از این‌که پلیس در مقابله با پیروان مسلمین هوی چند مسجد را مهروموم کرد، رسانه‌ای شد. آن روزها چند ویدئوی خشن درباره اقدامات پلیس چین در مقابله با این مسلمانان فضای مجازی و به‌طور مشخص توئیتر را متاثر کرد. انتشار چند مصاحبه در مامی‌چانگ و هوی‌هوی‌دنگ- جاهایی که مساجد مسلمین تخریب شده بود- مسلمین را در موقعیت دشواری قرار داد؛ و درواقع مسلمانان این ایالت‌ها را بین عشق‌شان به خدا و قوانین کشورشان سردرگم کرد. یکی از اعضای مسجد مهروموم شده شهر مامی‌چانگ می‌گوید که «اسلام نمی‌تواند و نباید چینی شود». او که نمی‌خواهد نامی ازش در گزارش بیاید می‌گوید که قصدشان پایبند ماندن به عبادات سنتی اسلام است و البته تاکید می‌کند که او و هم‌دین‌هایش مسلمانان چینی را گمراه می‌دانند (توصیفاتی که این مسلمان چینی ارائه می‌کند، تا حدی هم‌تراز با تعالیم سلفی‌هاست، با این‌که خودش این واژه را بر زبان نمی‌آورد). او می‌گوید: «عبادات ما با آن‌هایی که در مسجد دولتی عبادت می‌کنند، فرق دارد و به این دلیل هم هست که در سیزده سال اخیر ما هر کدام جدای از هم عبادت کرده‌ایم».

A Hui Muslim smiles for a photo after evening prayers at the government-approved mosque in Mamichang village on Jan. 4. The characters behind him read: “Love your country, love your religion.” (Liwei Wu for Foreign Policy)

در چین افراد برای انجام اعمال مذهبی باید از دولت مجوز داشته باشند. مسلمین هوی هم در طول سال‌های گذشته بارها درخواست مجوز کرده‌اند، ولی درخواست‌های این گروه از مسلمانان تاکنون مورد پذیرش قرار نگرفته است. یکی از این مسلمانان می‌گوید که «تنها اجازه‌ای که داده‌اند این است که اعمال‌مان را در شهر توان‌ژی انجام دهیم». روی دیواری که این مرد مقابلش ایستاده، نوشته شده است: «حفظ اتحاد و وحدت نژادی، هماهنگی و ثبات اجتماعی را ترویج می‌دهد».

حزب کمونیست چین نگران دسته‌بندی‌ها و فرقه‌بازی‌های مذهبی است. یانگ یان‌هوی، یکی از ساکنان مامی‌چانگ می‌پرسد که «عراق را می‌شناسید؟ سوریه را چی؟ می‌دانید چرا در این کشورها جنگ است؟ این گروه به آن گروه حمله می‌کند، آن یکی به گروهی دیگر. می‌دانید چرا»؟

پدر یانگ یان‌هوی یکی از اعضای حزب کمونیست در این بخش است و بنابراین در صحبت‌های او می‌توان رنگ‌وبوی غرور و اقتدار افراد دولتی را دید: «حزب مجبور است احتیاط کند تا اوضاع ناگهان از کنترل خارج نشود».

تاریخ چین پر است از خشونت‌های مذهبی- و مسلمانان نیز در این بین استثنا نیستند. بعد از یک نسل‌کشی بزرگ که مسلمانان در سال ۱۸۵۶ از سر گذراندند، شماری از مسلمین در اقدامی انتقامی طغیان کرده و در دالی حکومتی مستقل به‌وجود آوردند- که در سال ۱۸۷۲ از بین رفت. جدیدتر؛ در سال ۱۹۷۵ نیز گروهی از مسلمانان هوی در واکنش به بستن و تخریب مساجدشان به پادگان‌ها حمله کرده و سلاح‌های ارتش را به غنیمت گرفتند. آن‌ها ادعا کردند که از حقوق اساسی‌شان به‌عنوان شهروندان چین دفاع کرده‌اند؛ اما حزب کمونیست این کار را به‌عنوان اقدامی جدایی‌طلبانه محسوب کرد و بنابراین در تهاجم ارتش چین، صدها نفر از مسلمانان هوی کشته شدند.

امروز سیاست‌های احتیاط‌آمیز حزب کمونیست هماهنگ‌تر و البته صلبی‌تر پی گرفته می‌شوند. سیاست‌هایی که به‌گفته مقامات از بالا دیکته می‌شوند. در سال ۲۰۱۶ شی جین پینگ رئیس‌جمهور چین، در سخنانی بحث‌انگیز بر لزوم چینی‌شدن مذاهب رسمی بزرگ این کشور، از جمله اسلام، کاتولیسم، پروتستانیزم، بودیسم و تائویسم با هدف «راهنمایی پیروان این مذاهب به فهم این واقعیت که در یک جامعه سوسیالیستی زندگی می‌کنند»، تاکید کرد. در کنگرده نوزدهم حزب کمونیست نیز که در سال ۲۰۱۷ برگزار شد، آقای پرزیدنت یک‌بار دیگر بر خواسته‌هایش اصرار ورزید: «باید سیاست‌های حزب را به‌طور کلی در امور مذهبی پیاده کنیم، که مهم‌ترین این سیاست‌ها یکی چینی‌سازی مذاهب رسمی کشور است و دیگری تهیه و ارائه نوعی راهنمایی زنده و فعال برای همزیستی مذهب و سوسیالیسم». حالا به‌نظر می‌رسد شی جین پینگ دارد به پیشرفتی که مدنظر داشته، دست پیدا می‌کند.

در ماه ژانویه دولت چین در ملاقاتی با نمایندگان جمعیت‌های اسلامی هشت منطقه و ایالت مهم چین یک برنامه پنج ساله با هدف چینی‌کردن اسلام به تصویب رساند. با این‌که تاکنون رسانه‌ها تنها جزئیاتی معدود از طرح دولت را افشا نکرده‌اند، ولی معلوم است که هدف اصلی و محوری چنین برنامه‌ای شکل دادن دکترینی است که مذاهب و پیروان دین‌ها و سنت‌های قدیم را مجبور به همنوایی و پیروی از اهداف حزب کند. چینی‌ها در سال‌های گذشته برنامه‌های مشابهی برای چینی کردن کاتولیسم و پروتستانیزم نیز داشته‌اند، و انتظار می‌رود در مورد اسلام نیز آن برنامه‌ها به‌سرعت پیاده شود. در شین‌چیانگ تلاش‌ها و فعالیت‌های ضدمذهبی در قالب یک سری سرکوب‌های گسترده و فراگیر گنجانده شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به دستگیری‌های گسترده اقلیت مسلمانان اشاره کرد.

توانایی حزب کمونیست برای اجرای این سیاست، از ماه مارچ سال گذشته با افزایش محدودیت‌ها و فشار بر ارگان‌های دولتی به‌مراتب بیشتر شده است. امور مذهبی که سابقا زیر نظر اداره امور دولتی امور مذهبی و بخشی از حزب کمونیست چین، به‌طور مشترک اداره می‌شد، امروز به‌طور کامل زیر نظر حزب قرار گرفته است. یو کوان، مدیر بخش امور مذهبی حزب به تاکید می‌گوید که «رهبری حزب در هر نوع فعالیت مذهبی باید اعمال شود». یانگ یان‌هوی اما در ادامه می‌گوید که «این موضوع کمی ما را نگران می‌کند. البته فقط کمی. سیاست در شین‌جیانگ واقعا سیطره سفت‌وسختی دارد، و این سیطره در سه سال گذشته شدیدتر هم شده است. مثلا بچه‌های مسلمانان هوی قبلا در تعطیلات و آخر هفته‌ها در کلاس‌های مذهبی که در مسجدشان تشکیل می‌شد شرکت می‌کردند، امسال ولی حزب این کلاس‌ها را ممنوع کرده». به‌نظر می‌رسد اوضاع برای همه مسلمانان، نه فقط هوی‌ها یا هر گروه دیگری، دشوار شده و روزبه‌روز هم چالش پیش‌روی مسلمانان برای اجتناب از تاثیر دولت چین در عبادتشان سخت‌تر می‌شود.

خصومت حزب کمونیست علیه یک سری مذاهب تعجب‌آور نیست. اول از همه این‌که ایدئولوژی مارکسیست لنینیستی و بی‌خدایی رسمی این حزب دقیقا در نقطه مقابل مذاهب قرار دارد. ولی چین در گذشته در قبال مذاهب، بیش از سرکوب روی همکاری یا اجبار به همکاری تاکید می‌کرد. تغییر سیاست‌های حزب و تاکید بر چینی کردن مذهب، به‌نظر می‌رسد که بیش از این‌که نگاهش به سرکوب دین باشد، روی محدود کردن نفوذ خارجی نظر دارد. به‌گفته یان جانسون نویسنده کتاب روح چین دولت این کشور در کل می‌خواهد ادیان ابراهیمی را با محدودیت مواجه سازد. به این دلیل که ادیانی چون اسلام و مسیحیت از نظر چینی‌ها به‌شدت از مظاهر دنیای خارج از چین تاثیر گرفته‌اند.

+++++++

در مامی‌چانگ، مردان در کنار مسجد متروکه و قفل ‌و زنجیر‌شده‌شان نمازشان را تمام کرده. غروب شده. در حالی‌که مردان موکت‌هایی را که روی زمین انداخته شده بود، جمع می‌کنند، یکی از آن‌ها می‌گوید: «نمی‌دانیم قرار است در آینده چه‌کار کنیم». پشت سر آن‌ها بنری نصب شده که بر روی آن جمله‌ای از شی جین پینگ به‌چشم می‌خورد: «مردم ما ایمان دارند، کشور ما قدرت دارد، ملت ما امید دارد». مرد نمازگزار با صدایی آرام می‌گوید: «درباره این مشکل فقط می‌توانیم یک کار بکنیم، و آن‌هم صبر کردن است. باید صبر کنیم و ببینیم چه خواهد شد».

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه گوناگون

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!