محرمانه‌های انتخاباتی 98

بی‌تردید برگزاری انتخابات مجلس یازدهم یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها در سال ۹۸ است؛ انتخاباتی که گرچه از هم‌اکنون به صراحت درباره آن سخن گفته نمی‌شود، اما با کمی دقت در رفتارهای سیاسیون هر دو جناح سیاسی کشور مشخص خواهد شد که برنامه‌ریزی‌های انتخاباتی در جریان است و البته برنامه‌ریزی اصولگرایان برای کاهش اعتبار اصلاح‌طلبان و در نتیجه راه‌نیافتن آنها به بهارستان یازدهم! نکته قابل تامل در سکوت اصولگرایان نهفته است؛ سکوتی که در ماه‌های منتهی به انتخابات‌های مجالس قبل مشاهده نشد و آنها از چند ماه مانده به این انتخابات‌ها از هیچ تلاشی برای تخریب رقیب فروگذار نبودند.

بی‌تردید سیاست تخریبی اصولگرایان تغییر نکرده بلکه آنها روش و برنامه خود را تغییر داده‌اند و نزدیکترین گمانه چنین است که آنها در این مقطع بدون نام و نشان درصدد آماده کردن اذهان برای القای ناکارآمدی اصلاح‌طلبان هستند تا در روزهای منتهی به انتخابات با نام و نشان به میدان آمده و ادعاهایی را مطرح کنند که به دلیل فرصت کم، تکذیب اصلاح‌طلبان موثر نباشد!

تاثیر حمایت از روحانی در انتخابات ۹۸

نخستین برنامه اصولگرایان برای کاهش اعتماد جامعه به اصلاح‌طلبان در ناکارآمد جلوه دادن عملکرد حسن روحانی و دولت او باز‌می‌گردد که مورد حمایت اصلاح‌طلبان بود و البته هنوز هم هست. سعید حجاریان چندی پیش توضیح داد: «ما با دکتر روحانی عقدی –به‌صورت ائتلاف- نبسته بودیم. ایشان وعده‌هایی به مردم دادند و مردم هم به‌دلیل همان وعده‌ها پای صندوق رأی رفتند. دفاع ما، براساس همین وعده‌ها بود و نه خواسته‌های حداکثری خودمان.»

اما زیباکلام نظر دیگری دارد و می‌گوید: «اصولگرایان در انتخابات سال آینده ۹۸ مجلس را خیلی راحت به دست خواهند آورد؛ یعنی فکر نمی‌کنند که از حالا تا بهمن یا اسفند ۹۸ اتفاق خاصی بیفتد. همین روند خواهد بود. ‌ای‌بسا یک مقداری هم بدتر می‌شود. بنابراین به نظر من، مجلس یازدهم را خواهند برد و یکی دو سال بعد هم در انتخابات ۱۴۰۰ قطعا اصولگرایان پیروز خواهند شد». از آذر منصوری، قائم مقام حزب اتحاد هم سوال شد «در سال ۹۶ اعتماد نسل چهارمی‌ها به اصلاحات تا اندازه زیادی مخدوش شد، اول اینکه تصور می‌کنید مطالبه اصلی این نسل چیست که بتوان با شناخت آن مجددا این اعتماد را ایجاد کرد و در ثانی فکر می‌کنید ما در انتخابات سال ۹۸ چقدر مشارکت رأی اولی‌ها را خواهیم داشت؟»

که او چنین پاسخ داد: «اگر اصلاح‌طلبان نتوانند به اقتضای مطالبات و روحیاتی که این نسل دارد دست به تولید محتوای لازم و متناسب با این اقتضائات بزنند بدون تردید رأی اولی‌ها را از دست خواهند داد. اگر اصلاح‌طلبان نتوانند روی پرسش‌ها و مطالبات جوانان حرف جدیدی بزنند علی القاعده رأی اولی‌ها را از دست می‌دهند. یکی از این حرف‌های جدید همان به رسمیت شناختن سبک زندگی است». تلاش اصولگرایان برای اجرای پروژه ناامید کردن جامعه از اصلاح‌‌طلبان با انتقاد از روحانی از مدت‌ها قبل آغاز شده است به عنوان نمونه آنها انتقاد رقیب سیاسی خود از رئیس‌جمهور را پشیمانی آنها از حمایت سال‌های ۹۲ و ۹۶ تفسیر می‌کنند. سایت مشرق چندی پیش با انتشار انتقادات اصلاح‌طلبان از عملکرد دولت چنین نتیجه گرفت: «به نظر می‌رسد هرچه به انتخابات دوره یازدهم مجلس نزدیک می‌شویم، اصلاح‌طلبان تمام تلاش خود را به‌کار خواهند بست تا مانع این شوند که ناکارآمدی‌های دولت به‌ویژه در بُعد اقتصادی بر پایگاه اجتماعی جریان اصلاحات بیش از پیش خدشه وارد کند».

«نه» اصلاح‌طلبان به «نه به انتخابات»

موضوع دیگری که اصولگرایان برای تضعیف اصلاح‌طلبان مورد استفاده قرار می‌دهند القای تاکید رقیب به عدم حضور در انتخابات به دلیل پیش‌بینی عدم تایید صلاحیت کاندیداهای این طیف است اما غافل از آن هستند که چنین رویکردی از سوی جریانی به مرحله اجرا در نخواهد آمد که در تحقق انقلاب اسلامی پیشتاز بود و برای محقق کردن آرمان‌های امام خمینی(ره) و انقلاب از هیچ تلاشی فروگذار نیست. محسن آرمین فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم چنین به این ادعاها واکنش نشان داد است: «انتخابات مهم‌ترین رخداد در عرصه سیاسی است و نقش تعیین کننده و تأثیر گذاری در تحولات این عرصه دارد.

بنابراین برای اصلاح‌طلبان اصل این است که این فرصت مغتنم را از دست ندهند و در حفظ حساسیت جامعه نسبت به آن بکوشند. حتی اگر ابهاماتی در برگزاری منصفانه و قانونی انتخابات وجود داشته باشد باید برای تأمین شرایط مناسب و برگزاری انتخاباتی با حداقل استانداردهای لازم تلاش کنند.» وی افزود: «به گمانم در حال حاضر باید تمام تلاش‌های اصلاح‌طلبان معطوف به فراهم آوردن شرایط لازم برای برگزاری یک انتخابات واقعی و دارای حداقل استانداردهای لازم باشد. و حساسیت جامعه را نسبت به ضرورت تداوم و استمرار راهبرد اصلاحی و اهمیت انتخابات و نقش آن در این مسیر تقویت کنند.

در واقع می‌خواهم عرض کنم به ویژه در شرایط کنونی که اصلاحات هدف حملات دو جریان افراطی داخل و خشونت طلب خارج کشور قرار دارد، تقویت امید جامعه به نتیجه بخش بودن راهبرد اصلاحی به مثابه تنها راهبرد ممکن و مفید یک وظیفه مبرم است.» صادق زیباکلام از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب هم تاکید کرد: «باید بپذیریم که اصلاح‌طلبان اعتبار اجتماعی خود را از دست داده‌اند و واقعا نمی‌دانم که با چه ظرفیتی می‌توانند در انتخابات امسال شرکت کنند، اما با همه این واقعیات یک موضوع را نباید از نظر دور داشت؛ وقتی اصلاح‌طلبان حضور نداشته باشند یا مردم به آنها رأی ندهند، قطعا نیروهایی که جای آنها را پر می‌کنند، تندروهایی هستند که نشان داده‌اند به مصلحت مردم نمی‌اندیشند.

با تمام انتقادهایی که به رویکرد اصلاح‌طلبان داریم باید در انتخابات شرکت کنیم تا نگذاریم نیروهایی مانند پایداری‌ها صندلی‌های مجلس را تصاحب کنند؛ به همین دلیل بی‌تردید منِ زیباکلام در انتخابات شرکت می‌کنم.» بنابراین تلاش اصولگرایان برای القای قهر اصلاح‌طلبان با انتخابات مجلس یازدهم تلاشی بی‌نتیجه است و پرونده این پروژه از روی میز برنامه‌ریزان حذف رقیب در اتاق فکر اصولگرایان برداشته شده است.

طنز پول بدید تا بیاید تو لیست

یکی دیگر از شایعات اصولگرایان برای بدبین کردن جامعه به اصلاح‌طلبان، دریافت پول به ازای حضور در لیست انتخاباتی است که این شایعه در دو انتخابات مجلس دهم و شورای شهر پنجم مطرح شد. محمود صادقی عضو فراکسیون امید مجلس روز گذشته درباره این شایعات چنین توضیح داد: «در مجلس برای بستن فهرست امید و نه در انتخابات شورای شهر که من از نزدیک در آن حضور داشتم و عضو شورای سیاست‌گذاری بودم مطلقا برای رفتن به لیست هیچ رابطه مالی‌ای وجود نداشت.» وی ادامه داد: «به ما گفتند برای خرج انتخاباتی هر کسی باید ۵۰ میلیون تومان در تبلیغات مشارکت کند و همان را هم پیگیری نمی‌کردند که چه کسی پرداخت کرد و چه کسی این کار را نکرد. من هم ۴۰ میلیون تومان پرداخت کردم.» این پروژه هم دارای صحت نبود و خیلی زود از دستور کار اصولگرایان خارج شد.

شاید باز هم لیست ائتلافی

موضوع بعدی که سبب آزار بخشی از اصولگرایان می‌شود به ارائه لیست ترکیبی اصلاح‌طلبان با میانه‌روهای اصولگرا در انتخابات مجلس دهم است که سبب توقف حضور دلواپسان این جریان در بهارستان شد. اکنون اصلاح‌طلبان تصمیم نهایی برای ارائه مجدد لیست ائتلافی ندارند. محمدرضا عارف رئیس شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان و رئیس فراکسیون امید نیز در گفت‌وگویی که در اواخر شهریور منتشر شد، اعلام کرد که اصلاح‌طلبان برای انتخابات پیش‌رو ائتلاف نمی‌کنند. وی درباره انتخابات سال ۹۸ مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که «در انتخابات با پرچم اصلاح‌طلبانه وارد می‌شویم و ائتلاف نمی‌کنیم.» البته این اظهارنظر عارف با واکنش اصلاح‌طلبان مواجه شد و آنها این موضع‌گیری را نظر شخصی عارف و نه تصمیم شورای سیاست‌گذاری دانستند. بهروز نعمتی دیگر عضو فراکسیون امید می‌گوید: «انتخابات آینده بین اصلاح‌طلبان، اصولگرایان و مستقلان معتدل سه قطبی خواهد بود و این سه طیف ترکیب مجلس آینده را خواهند داشت. اینکه سهم کرسی‌های هر قطب چقدر شود بستگی به رأی و اقبال مردم دارد. مردم از وضعیت کشور مطلع هستند بنابراین تصمیم می‌گیرند چه اتفاقی باید بیفتد.» وی در پاسخ به این سوال که «دوباره اعتدال و اصلاحات با هم در انتخابات مجلس ائتلاف می‌کنند؟» گفت: «بله؛ امکان دارد که این طور شود. البته با یک مانیفست جدید و روشن‌تر از گذشته که سهم هر طرف مشخص باشد.» نعمتی همچنین در واکنش به این پرسش که «شما به عنوان یکی از طیف‌های اعتدالی با اصلاح‌طلبان وارد رایزنی شدید؟» اظهار داشت: «بالاخره کجدار و مریز و غیررسمی مذاکراتی وجود دارد».

روحانی نیازمند پیروزی اصلاح‌طلبان

نباید فراموش کرد که انتخابات مجلس یازدهم برای روحانی و دولت او از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که نیمی از عمر دولت دوازدهم با حضور مجلس یازدهم خواهد بود. «رویداد۲۴» نوشته است: «دولت دوم روحانی قبل از پایان کار خود همکاری با یک مجلس دیگر را نیز تجربه خواهد کرد و به صلاحش است که با یک مجلس همسو و اصلاح‌طلب سر و کار داشته باشد. بر این اساس می‌توان اینطور استنباط کرد که روحانی حتی اگر با نهاد‌های حاکمیتی و اصولگرایان نیز ائتلاف کرده باشد، باز هم ناگزیر است تا پایان دولت دوازدهم با اصلاح‌طلب کجدار و مریز رفتار کند.» محسن آرمین هم معتقد است: «در مورد مجلس یازدهم سه حالت قابل پیش‌بینی است اول آن که انتخابات مجلس در فضای رقابتی برگزار شود در این صورت همین ترکیب سه‌گانه فعلی در مجلس آینده کما بیش حفظ خواهد شد. ممکن است ترکیب اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل دستخوش تغییراتی شود، اما قطعاً افراطیون قادر به کسب کرسی‌های بیشتر نخواهند شد. در این حالت دولت با چالشی مواجه نخواهد شد. حالت دوم این است که رقابت کاندیداها به گونه‌ای ساماندهی شود که شرایط برای حضور اصلاح‌طلبان در رقابت انتخاباتی فراهم نشود و در نتیجه نتوانند بدنه اجتماعی خود را به شرکت در انتخابات قانع کنند در این صورت کرسی‌های مجلس اکثراً میان اصولگرایان معتدل و اصولگرایان رادیکال تقسیم خواهد شد. فراموش نکنیم که بخش مهمی از نمایندگان اصولگرای معتدل حضور خود را در مجلس فعلی مرهون حمایت اصلاح‌طلبان هستند. بنابراین در غیاب حضور مؤثر اصلاح‌طلبان در انتخابات احتمال این که افراطیون نتیجه انتخابات را به نفع خود تمام کنند بسیار زیاد و بخش قابل توجهی از بدنه فراکسیون اصولگرایان معتدل با مشاهده شرایط به افراطیون خواهند پیوست در این حالت دولت دوازدهم دو سال خیلی سختی را در پیش رو خواهد داشت. آقای روحانی در دور دوم ریاست جمهوری از پیگری برخی از وعده‌های خود تنازل کرد و به همین سبب مورد انتقاد حامیان خود قرار گرفته است. در چنین حالت مفروضی ایشان به تنازل‌های بسیار بیشتری از آن چه تا کنون داشته است ناگزیر خواهد شد. این روند تا انصراف کامل از برنامه‌ها و حتی تغییر ترکیب همکاران وی در دولت پیش خواهد رفت. افراطیون حتی در وضعیت کنونی که در مجلس کاملاً در اقلیت هستند دائماً وزیران آقای روحانی را استیضاح می‌کنند و... بنابراین طبیعی است اگر در مجلس آینده صدای بلندتری داشته باشند آقای روحانی فقط باید برای اتمام دوره ریاست جمهوری خود روزشماری کند. در این صورت جامعه هم باید برای اتمام دوره چنین مجلسی روزشماری کند».

مطهره شفیعی