ایران وآلمان؛ سال حمایت از برجام وشکوفایی روابط اقتصادی

تهران - ایرنا - روابط ایران و آلمان در سالی که گذشت با وجود فراز و نشیب ها ازجمله خروج آمریکا از برجام وحمایت برلین از توافق هسته ای، گزارش های منتشر شده از مناسبات تجاری دو طرف در پایان سال نشان داد روابط اقتصادی تهران-برلین همچنان رو به رشد است.

به گزارش ایرنا، در ماه های آغازین سال 97 با خروج یکجانیه دولت ترامپ از برجام، کشورهای اروپایی به حمایت از توافق هسته ای پرداخته و اعلام کردند تلاش خود را برای حفظ آن به کار می گیرند.
دولت آمریکا با خروج از برجام اعلام کرد از آبان ماه تحریم های گسترده ای را علیه ایران اعمال خواهد کرد.
درهمان زمان 'فدریکا موگرینی' مسوول سیاست خارجی و امنیتی اروپا در بیانیه ای ضمن اعلام تاسف از خروج آمریکا از این توافق چندجانبه، بر حمایت اروپا از برجام تاکید کرد. پیرو این بیانیه، بسیاری از کشورهای اروپایی نیز از جمله آلمان، فرانسه و انگلیس بر پایبندی خود به این توافق بازتاکید دوباره داشتند.

** اعلام پایبندی آلمان به برجام و ادامه همکاری با ایران
«آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان در همان زمان گفت: این اقدام عواقب سنگینی در پی خواهد داشت. وی تأکید کرد که آلمان و دو کشور بریتانیا و فرانسه به تعهدات بین‌المللی خود در ارتباط با توافق هسته‌ای پایبند هستند.
همچنین «فرانک والتر اشتاین‌مایر» رئیس‌جمهوری آلمان نیز در مقابل اقدامات و تصمیمات دولت ترامپ موضع گرفته و نسبت به فاصله ایجاد شده در مناسبات آمریکا با متحدانش ابراز نگرانی کرد و افزود اقدامات دولت آمریکا جوامع را دوقطبی و دستخوش انشقاق می‌کند.
اواسط مرداد ماه بود که دولت آلمان اعلام کرد با وجود از سرگیری تحریم های آمریکا، تضمین سرمایه گذاری و صادرات شرکت های طرف قرارداد با ایران را ادامه می دهد.
وزارت اقتصاد آلمان با بیان این مطلب افزود که این کشور کماکان با واشنگتن مذاکره می کند تا معافیت های شرکت های آلمانی از تحریم های ایران را اخذ نماید.
این وزارتخانه در بیانیه خود تصریح کرد: ضمانت صادرات و سرمایه گذاری وزارت اقتصاد فدرال کماکان برای شرکت های فعال در ایران موجود است.

** تاکید آلمان بر باز ماندن مسیر نقل و انتقالات بانکی با ایران
«هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان، پیرامون نشست وزرای امورخارجه 1+4 در نیویورک با ایران در تاریخ 2 مهرماه اظهار داشت: نشست نیویورک یک پیام سیاسی مهم داشت و آن اینکه ما برای حفظ این توافق نیازمند راه‌حل های مشخصی هستیم تا مسیرهای نقل و انتقالات بانکی باز بمانند و تجارت با ایران همچنان امکان‌پذیر باشد. ما در کنار شرکای اروپایی‌مان به شدت به روی این موضوع کار می‌کنیم.
به گفته وی راهبرد اعمال فشار، کارایی ندارد. اگر جبهه‌بندی‌ها پرتلاطم‌تر شود، اوضاع نه تنها بهتر و ساده‌تر نخواهد شد بلکه خیلی خطرناک‌تر و پیچیده‌تر می شود و شرایط خطرناک منطقه را تشدید خواهد کرد.
پس از آن در 12 مهر ماه وزیر خارجه آلمان در دیدار با همتای آمریکایی خود ضمن ابراز نگرانی از برنامه موشکی ایران گفت، پایان دادن به برجام به پیگیری برنامه هسته‌ای ایران با اهداف نظامی منجر خواهد شد.
ماس که برای دیدار با «مایک پمپئو» همتای آمریکایی خود به واشنگتن سفر کرده بود، بعد از دیدار با وی گفت: «در نهایت با آمریکا اهداف مشترکی را در قبال ایران دنبال می‌کنیم. ما فقط از نظر مسیرهایی که دنبال می‌کنیم با یکدیگر اختلاف داریم.
وزیر خارجه آلمان در ادامه بار دیگر هم‌نوا با آمریکا از برنامه موشکی ایران ابراز نگرانی کرد و افزود که تهران باید از سوریه عقب نشینی کند.

** اجرایی سازی ساز وکار ویژه مالی
وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا 19 آذر در هفتادمین سالروز تصویب بیانیه جهانی حقوق بشر در چارچوب مذاکراتی که هر ماه برگزار می‌کنند، تشکیل جلسه دادند. علاوه بر بحران اوکراین، ساز وکار ویژه مالی با ایران در دستورکار قرار داشت. هایکو ماس وزیر خارجه آلمان بار دیگر با تأکید بر اهمیت برجام گفت: ما مایل نیستیم که ایران از غنی‌سازی اورانیوم برای اهداف نظامی استفاده کند. اعتقاد داریم که با توافق هسته‌ای می‌توان مانع از این امر شد. به همین سبب قصد داریم گام‌هایی برای باز نگه داشتن کانال‌های مالی با ایران برداریم.
وزیر خارجه آلمان برنامه موشک های بالستیک، نقض حقوق بشر و فعالیت‌های ادعایی سرویس‌های اطلاعاتی جمهوری اسلامی در کشورهای اروپایی را از جمله موارد اختلاف بین اتحادیه اروپا با ایران دانست.

** رشد همکاری ها و مناسبات اقتصادی آلمان و ایران
در اواخر دی ماه که بحث پیرامون ایجاد یک ساز وکار ویژه مالی برای ادامه تجارت کشورهای اروپایی با ایران در دوره اعمال تحریم های آمریکا بالا گرفته بود، «میکاییل کلوربرشتولد» سفیر آلمان در ایران با بیان اینکه شرایط برای بهبود بیش از پیش روابط اقتصادی دو کشور مهیاست، گفت: ایران رشد اقتصادی بسیار خوبی داشت که برای ما رویایی است. در این مسیر نیز آلمان تلاش می‌کند به ایران کمک کند تا اثرات مطلوب این رشد برای مردم عادی ملموس شود.
یک روز قبل رییس کل بانک مرکزی در دیدار سفیر آلمان، با اشاره به حمایت این کشور از برجام گفته بود: روابط سیاسی دو کشور در سطح مطلوبی قرار دارد هرچند روابط اقتصادی همگام با آن پیش نرفته است. بانک‌ها در مورد رابطه با ایران احتیاط دارند و کارشکنی‌های آمریکا نیز ادامه دارد. ما باید شرایط را به گونه‌ای شفاف و ریسک‌ها را تحلیل کنیم که به تقویت روابط کمک کند. برجام یک سند بین‌المللی با هدف برقراری آرامش، ثبات و امنیت است. اروپا این هدف را به خوبی درک کرد اما آمریکا همچنان مانع تراشی می‌کند.
برشتولد با بیان اینکه آلمان می‌تواند نقش موثری در اقتصاد ایران داشته باشد، عنوان کرد: مردم ایران به محصولات آلمانی علاقه دارند و ما باید راه‌های جدیدی برای رفع موانع پیدا کنیم. ایتالیایی‌ها در این زمینه از ما سریع تر عمل کرده اند. ما از هرگونه بهبود روابط استقبال می‌کنیم. در کنار این مهم از پیشرفت های ایران در زمینه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم اطمینان داریم.

** تلاش های ضدبرجامی برای تحت تاثیر قرار دادن همکاری ایران و آلمان
در چنین شرایطی انتشار یک خبر در رسانه های آلمانی به برخی گروه های مخالف ایران فرصت گسترش هجمه علیه جمهوری اسلامی ایران را داد. دستگاه قضایی آلمان اعلام کرد یک شهروند افغان‌تبار این کشور را به ظن جاسوسی برای ایران در حین خدمت در ارتش آلمان بازداشت کرده است.
دادستانی فدرال آلمان نام این فرد پنجاه ساله را 'عبدالحمید س.' اعلام کرد و گفت که این مظنون در منطقه راینلاند در غرب آلمان دستگیر شده است.
در بیانیه دادستانی آلمان آمده بود که این فرد به عنوان مترجم و مشاور فرهنگی برای ارتش آلمان خدمت می‌کرده و ظن آن می‌رود که در این پست با یک نهاد اطلاعاتی ایران در ارتباط بوده است.
با این حال 'بهرام قاسمی' سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در پاسخ به این ادعاها گفت: از شنیدن این خبر در بحبوحه اتهام‌زنی‌های امنیتی ناروا و طراحی ‌شده توسط آنانی که به دنبال تخریب روابط ایران و اروپا در این مقطع مهم و حساس هستند، تعجب نمی‌کنیم.
وی تاکید کرد که روابط ایران و اروپا به ویژه سه کشور دخیل در برجام «دشمنان و معاندینی دارد که از هر کوشش، اتهام و ادعایی برای تیره‌کردن این روابط فروگذار نمی‌کنند».

** اقدام غیرقانونی آلمان در تحریم هواپیمایی ماهان
آلمان در اقدامی که به گفته برخی کارشناسان به منزله واکنش برلین به بازداشت جاسوس ادعایی بود، اول بهمن ماه مجوز شرکت هواپیمایی ماهان را برای فعالیت در آن کشور، لغو کرد. یک مقام ارشد دولت آلمان به رویترز گفت این اقدام «هم به دلیل مسائل امنیتی» و «هم به دلیل تردید نسبت به استفاده از این شرکت هواپیمایی ایرانی برای مقاصد نظامی» گرفته شده‌ است.
به دنبال آن، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران،دوم بهمن ماه از تصمیم دولت آلمان برای لغو مجوز پرواز هواپیمایی ماهان به این کشور انتقاد کرده و این اقدام را شتابزده توصیف کرده است.
همچنین 'محمد اسلامی' وزیر راه و شهرسازی در خصوص تحریم شرکت هواپیمایی ماهان از سوی آلمان اظهار داشت: تمامی شرکت‌های هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران از جمله ایران ایر نیز، در فهرست تحریم ها قرار دارد که این قبیل اقدامات، خلاف حقوق بین‌المللی است.
اسلامی با اشاره به تحریم شرکت هواپیمایی ماهان از سوی آلمان گفت: در نامه‌ای که از سوی دستگاه متولی حوزه حمل و نقل هوایی آلمان به سازمان هواپیمایی کشور ارسال شد، مطالبی درج شد که زیبنده نبود، البته از سوی سازمان هواپیمایی کشوری پاسخ نامه آنها تهیه و ارسال شد.

** رونمایی آلمان، انگلیس و فرانسه از ساز وکار ویژه تجارت با ایران
باوجود چنین شرایطی، مناسبات تجاری ایران و آلمان همچنان ادامه داشت و حتی خبر از بهبود این مناسبات شنیده می شد. این امر موجب خشم مقامات آمریکایی شد تا جایی که آنها را نگران کرد راه اندازی ساز وکار ویژه مالی با ایران تمام تلاش های واشنگتن برای فشار بر ایران را به باد دهد.
ساز وکار ویژه مالی موسوم به «اینستکس-INSTEX» ابتدا روز پنجشنبه 11 بهمن ماه در بیانیه سه کشور عضو اتحادیه اروپا طی نشستی که در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شد، انعکاس یافت. در بیانیه مذکور آمده که «انگلیس فرانسه و آلمان در ادامه تعهد و تلاش ‌های خود برای حفظ توافق هسته ‌ای که به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده است، به طور رسمی اعلام می ‌کنند که اینستکس ابزار حمایت از تبادلات تجاری راه اندازی شد.»
از نگاه کارشناسان، اینستکس همچون برنامه ای برای دور زدن تحریم های ایالات متحده از راه تهاتر عمل می کند تا راه را برای مبادلات و همکاری شرکت های متوسط و کوچکی که پیوستگی اقتصادی کمتری با آمریکا دارند، بگشاید؛ ساز وکاری که ابتدا با نام «ساز وکار ویژه مالی» (SPV) مطرح شد، قرار بود تا اواسط آبان ماه و همزمان با دور دوم تحریم های آمریکا وارد فاز اجرایی شود.

** خشم سفیر آمریکا در برلین از راه اندازی «اینستکس»
'ریچارد گرنل' سفیر ایالات متحده در آلمان، در مصاحبه‌ای که روز 21 بهمن ماه در روزنامه آلمانی «فرانکفورتر آلگماینه زایتونگ» منتشر شد به انتقاد در مورد ساز وکار مالی تجارت اروپا با ایران پرداخت.
گرنل مدعی شد این کانال مالی که به نام «اینستکس» موسوم شده، غیرسازنده و ناسازگار با تلاش‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، در جهت افزایش فشارها بر تهران برای بازگشت به مذاکرات تازه بر سر گستره‌ای از مسائل مختلف است.
یک هفته پیش از آن نیز سخنگوی سفارت آمریکا در برلین همزمان با راه‌اندازی ساز وکار مالی اتحادیه اروپا تهدید کرده بود هر نهاد و شرکتی که با ایران معامله کند عواقب سختی در انتظارش خواهد بود.

** کنفرانس امنیتی مونیخ؛ آوردگاهی برای انزوای بین المللی آمریکا
در اواخر بهمن ماه پس ازبرگزاری نشست موسوم به 'آینده صلح و امنیت در خاورمیانه' در ورشو و کنفرانس امنیتی مونیخ بار دیگر نام ایران را بر سر زبان ها انداخت.
در مورد نشست اول تمام همت آمریکا و همپیمانانش برای ایجاد جبهه ای واحد علیه ایران به بن بست ختم شد و در کنفرانس امنیتی مونیخ نیز اتفاق مشابهی رخ داد تا مقامات آمریکایی با دستان خالی از اروپا به خانه بازگردند.
یکی از این موارد، درخواست معاون اول ترامپ از اروپایی ها برای تبعیت از آمریکا برای پایان دادن به توافق هسته ای بود. در پاسخ به این درخواست، هایکو ماس وزیر خارجه آلمان در سخنرانی خود در کنفرانس امنیتی مونیخ ضمن دفاع از برجام دعوت مایک پنس به خروج از آن را رد کرد.
ماس گفت: همراه با انگلیس، فرانسه و کل اتحادیه اروپا راه‌هایی را برای حفظ برجام تا به امروز پیدا کرده‌ایم.
معاون ترامپ تنها یک روز پیش از آن در نشست ورشو از اروپایی‌ها خواسته بود مانند آمریکا از برجام خارج شوند.
همچنین آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، تصمیم دونالد ترامپ درباره خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را «شتابزده» خواند و هشدار داد که عملی شدن این تصمیم، می‌تواند به تقویت نقش روسیه و ایران در خاورمیانه و گسترش نفوذ آنها در منطقه منجر شود.
وی درباره خروج احتمالی نیروهای آمریکایی از افغانستان نیز هشدار داد و گفت عملیات ناتو در افغانستان در گرو تعهدات نیروهای آمریکایی است.
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، حدود دو ماه پیش با اعلام اینکه داعش در سوریه شکست خورده و مبارزه با بقایای این گروه برعهده کشورهای منطقه است اعلام کرد نیروهای آمریکایی از سوریه خارج می‌شوند.

** رایزنی مقام آلمانی در تهران پیرامون راههای گسترش همکاری ها
در روز 13 اسفند «فیلیپ آکرمان» مدیرکل منطقه ای وزارت امور خارجه آلمان که در چارچوب مشورت های سیاسی به تهران سفر کرده بود، با 'سیدعباس عراقچی' معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان دیدار و گفت وگو کرد.
وی در این دیدار با اشاره به اهمیت برجام بعنوان نشانه ای از موفقیت دیپلماسی و همچنین انتقاد از تصمیم آمریکا برای خروج از برجام، اراده کشورش برای ادامه حمایت از توافق هسته ای را مورد تاکید قرار داد.
آکرمان درخصوص تشکیل ساز وکار مالی اینستکس اظهار داشت: علاقه مندی شرکت ها برای کار با ایران بعد از تشکیل ساز وکار جدید بیشتر شده و تلاش برای اجرایی کردن آن در اولویت برلین قراردارد.
مدیرکل منطقه ‌ای وزارت خارجه آلمان همچنین در دیدار با 'حشمت الله فلاحت پیشه' رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ضمن اشاره به روابط دیرینه آلمان و ایران گفت: دو کشور روابط خوبی با یکدیگر دارند که بر این بستر می‌توان روبط دوجانبه را بیشتر از پیش گسترش داد.
مدیرکل منطقه‌ای وزارت خارجه آلمان در ادامه با ابراز تاسف از خروج آمریکا از برجام گفت: دولت آلمان بارها از این اقدام ابراز تاسف کرده است و علیرغم اتحاد استراتژیک آمریکا و اروپا، آلمان در مورد ایران کاملاً با آمریکا مخالف می‌باشد و با توجه به پایبندی ایران به برجام تمام تلاش خود را برای باقی ماندن برجام خواهد کرد.

** رشد چشمگیر مبادلات تجاری ایران و آلمان
در همین تاریخ خبرگزاری رویترز گزارش داد، صادرات آلمان به ایران در ماههای اخیر به رغم تحریم های آمریکا رشدی 85 درصدی نسبت به زمان مشابه سال گذشته داشته است. صادرات آلمان به ایران در ماه اکتبر سال جاری یک ماه پیش از اعمال تحریم های واشنگتن علیه صنایع نفتی و کشتیرانی ایران، رشد چشمگیری داشته است. این رشد حاکی از تمایل شرکت های کوچک و متوسط آلمانی برای تداوم تجارت با ایران با وجود خطر تحریم های آمریکا است.
گزارش های رسمی اداره آمار فدرال آلمان نشان می دهد که مجموع صادرات این کشور به ایران در این مدت بالغ بر 400 میلیون یورو (455 میلیون دلار) بوده که نسبت به سال گذشته رشدی 85 درصدی داشته و بالاترین رقم از سال 2009 به این سو بوده است.
براین اساس حدود هزار شرکت کوچک و متوسط آلمانی روابط تجاری با ایران دارند و 130 مورد از این شرکت ها اقدام به تاسیس نمایندگی در این کشور کرده اند.
در همین رابطه «میشائیل توکوس» عضو اتاق بازرگانی ایران و آلمان به خبرگزاری ایرنا گفت: بیشتر صادرات آلمان به ایران را شرکت های کوچک و متوسط انجام می دهند. محصولات شیمیایی نیمی از صادرات و ماشین آلات و تجهیزات صنعتی یک سوم آن را تشکیل می دهد.
توکوس با بیان اینکه صادرات آلمان به ایران در 10 ماهه اول سال 2018 با 4 درصد رشد به 2.4 میلیارد یورو رسید، ابراز امیدواری کرد که میانگین ماهانه آن در سال آینده میلادی 200 تا 250 میلیون یورو باشد.
اروپام**6143**2040

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه تجارت

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!