از جلسات مجموعه آیت‌الله معزی و حرف‌های نو تا فعالیت جزیره‌ای نهادهای فرهنگی و دینی استان

به گزارش ایکنا از خوزستان، رویدادهای موفق استان در سال 97، اتفاقاتی هستند که در آنها یک عزم و یک دغدغه جدی برای تأمین یک نیاز مهم در مردم استان دیده می‌شود، کارهای بر زمین مانده‌ای که در اولویت توجه مسئولان نیست و گروهی از افراد به صورت خودجوش آستین همت بالا می‌ز‌نند و آن را رقم می‌زنند.

مجموعه فرهنگی آیت‌الله معزی در محرم و صفر سال 97 بیست نشست تخصصی در حوزه عاشورا، تفسیر قرآن، سیره نبوی، کتاب‌شناسی، وقایع بعد از رحلت رسول اکرم(ص) و ... با مشارکت تعدادی از پژوهشگران دزفول در استان برگزار کرد؛ نشست‌هایی که برای مخاطب علاقه‌مند و قشر تأثیرگذار حرف نویی برای گفتن داشت و در آن می‌توانستیم از آخرین آراء و مطالعات در این زمینه‌ها مطلع شویم.

این نشست‌ها الگوی خوبی از تعامل بین پژوهشگران استان و استفاده از ظرفیت علمی آنها را به نمایش گذاشت؛ الگویی که اگر ماهانه، یا فصلی ادامه پیدا ‌کند، می‌تواند روح تازه‌ای در کالبد بی‌جان محافل علمی دانشگاهی و حوزوی استان بدمد. این حرکت گرچه در فضای رسانه‌ای استان آن‌چنان که شایسته این محافل علمی بود، نشر نیافت؛ اما غفلت رسانه‌ها، از بزرگی این حرکت نمی‌کاهد.

در این نشست‌ها مسائل مهم روز در حوزه‌های کتاب‌شناسی سیره رسول الله(ص)، نخستین تلاش‌ها برای مکتوب کردن سیره رسول خدا(ص)، تفسیر قرآن، خلافت امام حسن(ع) و ... بیان شد و ظرفیت محققان استان خوزستان را در تشکیل حلقه‌های علمی و معرفتی نشان داد.

تجربه نشان داده است شکل‌گیری یک حرکت جدی و مستمر، به تدریج مخاطبان واقعی یک موضوع را گرد آن جمع می‌کند؛ این نشست‌ها در صورت استمرار می‌توانست حلقه‌ پیوند اهل نظر و تحقیق در حوزه سیره نبوی، عاشورا، تاریخ اسلام، تفسیر قرآن و ... در استان باشد و اگر مسئولان فرهنگی و پژوهشی نهادهای علمی و فرهنگی استان نیم نگاهی به این جلسات داشند، متوجه ظرفیت و کارهای بر زمین مانده بسیار آن در استان می‎شدند.

متأسفانه غفلت مسئولان از این ظرفیت‌ها باعث شده است که این جلسات در گمنامی تمام در گوشه‌ای از یک شهرستان برگزار شود و مردم و به ویژه افراد تأثیرگذار بهره‌ای را که باید از این ظرفیت علمی ببرند، نبرند و این نمونه بارز فعالیت جزیره‌ای نهادهای فرهنگی و دینی استان است.

نکته قابل توجه این جلسات گردهم جمع شدن تعدادی از نخبگان شهرستان دزفول در مجموعه‌ای مزین به نام یکی از علمای شهرستان است و این می‌تواند نشانه و علامتی از حیات و نشاط میراث علمی و دینی استان خوزستان و استمرار جریان علمی استان در این دوره باشد.

هر یک از شهرهای استان خوزستان می‌توانند از این حرکت مبارک علمی تأسی جسته و گرد علما و اندیشمندان شهر خود، این حلقه‌های فرهنگی و معرفتی را شکل دهند. علمای بزرگ و تأثیرگذاری در مقاطع مختلف تاریخی در جای جای استان زیسته و یادگارهای ارزنده‌ای از خود باقی گذشته‌اند. توجه به این ذخیره و ظرفیت فرهنگی و قرار دادن آن به عنوان یک بستر مناسب برای تشکیل محافل علمی می‌تواند به استمرار این جریان در استان کمک کند.

محققان استان خوزستان می‌توانند به صورت فصلی این نشست‌ها را در شهرهای مختلف استان برگزار کنند. این محافل هم می‌تواند خوراک فکری خوبی به دانشجویان و طلاب در پژوهش‌ها و مطالعات آنها بدهد، هم حلقه پیوند پژوهشگران و فضایی برای تعامل آنها باشد و علاوه بر آن می‌تواند پیشینه درخشان علمی شیعه را در استان خوزستان مقابل دیدگان دشمنان اهل بیت(ع) به نمایش درآورد.

موضوعات نشست‌ها، شامل مسائلی است که امروز یا محل سؤال است و یا از به دلیل بی‌توجهی به آنها دچار آسیب شده‌ایم؛ به عنوان نمونه، نقد و بررسی کشتار یهود بنی قریظه یکی از مسائل مطرح شده در این جلسات بود؛ موضوعی که باعث شده یهودیان، اسلام را دین خشونت تلقی کنند و زمینه شبهه سازی علیه پیامبر اسلام(ص) را به وجود آورند. در این بحث روشنگری خوبی درباره این واقعه شده است که آگاهی از آن برای مبلغان مهم است.

موضوع دیگر، اعتبارسنجی و جایگاه کتاب لهوف سید بن طاووس در تاریخ نگاری عاشورا است. در این مبحث به منابع سیدبن طاووس در اثر عاشورایی‌اش پرداخته شده و یک بحثی تخصصی است. یکی دیگر از مباحث، گونه شناسی روایات تفسیری نور الثقلین است. این تفسیر هم از آثار علمای خوزستان است.

یکی از مباحث خوب دیگر در این نشست‌ها، موضوع خلافت مسلمین در معاهده صلح امام حسن مجتبی(ع) است. در این جلسه حجت الاسلام و الاسلام هدایت‌پناه کمبود اطلاعات، به هم ریختگی اطلاعات و جعل و تحریف اطلاعات را سه مسأله و معضل در این حوزه دانست. در این نشست به نکاتی خوبی تصریح شد؛ از آن جمله اینکه: ما به دلیل نگاه محض درون مذهبی نتوانسته‌ایم فرهنگ اهل‌بیت(ع) را به جامعه بین‌الملل و گاهی اهل تسنن ارائه دهیم. اگر ما با حفظ اصول و مبانی کلامی خودمان به طرف تبیین تاریخی حرکت کنیم، این اتفاق ممکن می‌شود.

وی همچنین درباره عوامل تغییر و تحریف در صلح امام حسن(ع) و پشت پرده‌های ارائه تصاویر نامنصفانه از امام حسن مجتبی(ع) نکات مهمی را بیان کرد. موضوع نقش جابر بن عبدالله انصاری در تمدن شیعی و میراث سیره نگاری او از دیگر مباحث پربار این نشست‌ها بود که برای محققان تاریخ اسلام و علاقه‌مندان این حوزه نکات شیرین و خواندنی بسیار دارد. در این مبحث، جابر به عنوان یکی از پایه‌های سیره نگاری پیامبر اسلام(ص) معرفی و از تلاش عامدانه برای کمرنگ کردن نقش جابر بن عبدالله انصاری در تاریخ نگاری اسلامی سخن گفته می‌شود که جالب توجه است.

نگاهی به کتاب عیون اخبارالرضا(ع) شیخ صدوق از دیگر مباحث غنی این نشست‌ها بود. به گفته دکتر طالعی؛ ارائه دهنده این بحث، کتاب شریف عیون باید هم‌ردیف نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه یاد شود. او درباره کم‌کاری‌های فراوان درباره این کتاب چنین تصریح کرد: عیون نه در دانشگاه، نه در حوزه و نه در آستان قدس رضوی کتاب درسی نیست. این بی‌توجهی ما به مواریث ما است و جای توجیهی ندارد.

از نکات حائز اهمیت درباره کتاب عیون اخبار الرضا این است که: در این کتاب حد و مرز عقاید شیعه امامیه با دیگر فرق شیعه نشان داده می‌شود، چون در آن زمان مرز میان شیعه امامیه با دیگر فرق مثل زیدیه، فتحیه، واقفه، کیسانیه، اسماعیلیه و ...مشخص نبود. تحلیل تطبیقی عقاید این فرقه‌ها در عیون کار زیبایی است. شیخ صدوق به کمک کلمات حضرت رضا(ع) حد و مرز عقاید شیعه را تبیین کرد.

هر کدام از این جلسات، حاصل سال‌ها مطالعه و پژوهش و تطبیق آثار متعددی در حوزه‌های یاد شده توسط این محققان بود که بی چشم‌داشت و با دلسوزی برای شهر و استان خود در طبق اخلاص گذاشته شد. به آن امید که باز هم شاهد این تلاش‌های علمی و فرهنگی در استانمان باشیم.

انتهای پیام