انتخاب: علی هاشم در بی بی سی عربی نوشت: در نوار غربی رود دجله که از پایتخت عراق عبور میکند، ساختمان سفارت آمریکا امتداد دارد، که بزرگترین سفارت این کشور در تمام خاورمیانه است. در مقابل، در نوار شرقی این رود، در مناطق مختلف بغداد، شاهد عکسهای رهبر ایران، آیت الله خامنهای و رهبر پیشین انقلاب ایران، آیت الله [امام]خمینی به چشم میخورد و این علاوه بر عکسهای رزمندههای حشد الشعبی است که در مبارزه با داعش شهید شدند.
در ادامه این گزارش آمده است: این صحنه، به وضوح نشان دهنده تقسیم نفوذ ایران و آمریکا در عراق، پس از صدام حسین بوده و شرایط کشوری را به تصویر میکشد که به میدان شطرنجی تبدیل شده است که دو دولت آمریکا و ایران در آن به مقابله با یکدیگر مشغولند.
تفاوت بین ایالات متحده و ایران در عراق آن است که دومی به کمک حضور سیاسی و نظامی مستقیم، نفوذ ثابتی را در پیکره نظام عراق به دست آورده و همین مساله باعث شده است که تاثیر زیادی در موسسات تصمیم گیری در این کشور داشته باشد.
روحانی در مقابل ترامپ
اما شکافی که همواره واشنگتن با آن مواجه بوده، آن است که از پشت دیوار بلند بی اعتمادی با هم پیمانان عراقی اش تعامل دارد و همین مساله است که به آمریکا اجازه افزایش اثرگذاری بر عراق را نمیدهد. چه بسا این شرایط، به واقعیت رابطه با یک بیگانه که از پشت دریاها آمده و جز منافع، هیچ پیوند مشترکی در زمینه دین یا مذهب یا زبان و نژاد با عراق ندارد، باز میگردد.
دونالد ترامپ در سفر اخیر خود به عراق، فاصله و تفاوتهای موجود بین دو کشور را نشان داد؛ چرا که سفر سرّی ترامپ و درخواست وی از عادل عبدالمهدی برای ملاقات با او در پایگاه عین الاسد، نخست وزیر عراق را بر آن داشت تا با این خواسته مخالفت کرده و تنها یک تماس تلفنی با رئیس جمهور آمریکا اکتفا کند.
در مقابل، حسن روحانی در سفر خود به عراق قصد داشت تا تصویر متفاوتی ارائه دهد و کاملا مشخص بود که ایرانیها تصویر سفر ترامپ را در نظر گرفته و تلاش کردند تا در شرایط متفاوت با آن، مقایسهای بین این دو سفر انجام دهند. در ادامه، رئیس جمهور ایران تصمیم گرفت که اولین ایستگاه سفر او به عراق، کاظمین باشد؛ جایی که دو امام موسی کاظم و محمد جواد (علیهما السلام) امام هفتم و هشتم شیعیان مدفون هستند وبه این شکل، روحانی برای هم مذهبهای خود در عراق پیام مثبتی فرستاد، تا بر این مهم تاکید کند که اشتراکات بیشتر از اختلافات است.
در ادامه، روحانی با رئیس جمهور و نخست وزیر عراق و سپس، با رئیس مجلس نمایندگان، محمد الحلبوسی و رهبران حزبی، عشایری و دینی دیدار کرد.
آنچه تهران در عراق از آن برخوردار است و واشنگتن از آن محروم، توانایی ساخت واقعیت متفاوت، از طریق دو عنصر اصلی جغرافیا و روابط انسانی است.
اداره توازن
در جغرافیا، مرزها خود را از باب سهولت انتقال کالاها در زمینه تجارت، تحمیل میکنند، علیرغم آنکه روزی خود هم مرزی علت در گرفتن جنگی بین ایران و عراق شد که هشت سال به طول انجامید.
درست است که شبح جنگ همچنان درون کسانی که در آن دوره زندگی کرده و هزینههای آن را پرداختند وجود دارد و اینکه هنوز جنازههای زیادی است که در جریان جنگ مفقود شده و آثاری از آنها به دست نیامده است، اما این مسائل مانع از آن نمیشود که جغرافیا بابی برای نقطه دوم، یعنی روابط انسانی بین دو کشور نگشاید.
در جریان سفرهای زیارتی و سیاحتی که مردم این دو کشور انجام میدهند و ارتباطاتی که از این حیث با یکدیگر دارند، شاهد گسترش روابط انسانی بین آنها هستیم؛ عاملی که آمریکاییها از آن محرومند و به همین دلیل نمیتوانند شکافهای حاصل از اختلافات سیاسی با عراقیها را به حکم هم جواری حل کنند.
در این شرایط، عراق در میان درگیری مستمر آمریکا و ایران قرار گرفته است که انتظار نمیرود درگیری مذکور به این زودی حل شود. اما عراق امروز مسیر متفاوتی را نسبت به سالهای گذشته در پیش گرفته و تلاش میکند در این درگیری مستقیم، موضع بی طرفی را اتخاذ کند.
آنچه امروز عراق به دنبال آن است، اداره توازن در روابط خود با آمریکا و ایران است و به این شکل میتواند در آینده، خود را بدون هیچ خسارتی، از درگیری بین دو دشمن که در مرزهای عراق با یکدیگر درگیرند، خارج کند.