بهره از فناوری نوین در تولید سرب و روی/اختراع منحصر به فرد ایران

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، ایران از لحاظ تولید مواد معدنی به عنوان یکی از کشورهای شاخص در دنیا مطرح است. تولیدات کشور در حوزه فلزی باعث شده است علاوه بر توسعه و رشد اقتصادی میزان بالایی از درآمد را نیز در این بخش برای کشور به دست آوریم.

سرب و روی نیز بخشی از مواد معدنی کشور است که توانسته جایگاه معتبری در عرصه اقتصادی و صادرات را به خود اختصاص دهد. هفت درصد ذخائر معدنی جهان در ایران قرار گرفته است. ایران یکی از منابع غنی سرب و روی جهان است و نیمی از تولید شمش سرب و روی جهان در ایران تولید می‌شود.

ایران دومین تولیدکننده بزرگ سرب و روی در منطقه بعد از کشور ترکیه است و این ویژگی، ظرفیت بسیار بزرگی در اقتصاد کشور به شمار می رود. دو معدن بزرگ و ذخائر عمده سرب و روی ایران یکی در منطقه مهدی آباد یزد و دیگری در انگوران واقع شده است.

معدن سرب و روی مهدی آباد (یزد) با ۷۱۶ میلیون تن ذخیره زمین شناسی حدود هفت درصد فلز محتوی اکتشاف شده روی دنیا را در اختیار دارد که در طراحی اولیه ۱۵۴ میلیون تن با عیار میانگین ۶ درصد روی، ۲ درصد سرب و ۵۰ گرم بر تن نقره قابل برداشت است.

همچنین معدن سرب و روی انگوران بزرگ‌ترین تولیدکننده سرب و روی ایران و بزرگ‌ترین معدن سرب و روی خاورمیانه است. مالک معدن سرب و روی انگوران شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران و کارخانه تولید سرب و روی دندی شرکت کالسیمین است. میزان ذخایر معدن انگوران در بخش روباز هشت میلیون تن و در بخش زیرزمینی چهار میلیون تن روی با عیار بالا است. معدن انگوران ازنظر عیار بالای فلز محتوی، از معادن نادر در جهان است.

میزان کلی منابع سرب جهان بیش از 2 میلیارد تن است که میزان ذخایر اقتصادی آن 87 میلیون تن و میزان تولید جهانی آن سالانه 5 میلیون تن است از سویی دیگر میزان کلی منابع روی جهان بیش از 1.9 میلیارد تن است که میزان ذخایر اقتصادی روی جهان 230 میلیون تن و میزان تولید جهانی سالانه 13.7 میلیون تن است و در این میان حدود 3 درصد از ذخایر سرب و روی جهان در ایران قرار دارد. (2.6 میلیون تن سرب-6 میلیون تن روی)، ایران از نظر میزان ذخایر سرب و روی کشور هشتم جهان است اما از نظر میزان تولید کشور سیزدهم در تولید سرب و کشور شانزدهم در تولید روی است. همچنین کشور ایران بعد از چین، هندوستان و قزاقستان چهارمین تولید کننده بزرگ سرب و روی در قاره آسیا است.

بنا بر گفتگوی رییس اتحادیه صادرکنندگان سرب و روی با پایگاه «عصر معدن» میزان ذخایر اکسیده و سولفیدی سرب و روی ایران با عیار متوسط،5.7درصد روی و 5.2درصد سرب، به ترتیب 45 و 116 میلیون تن تایید شده است. سالانه تنها 1.2 میلیون تن کانسار های سرب و روی ایران برداشت می شود که تنها 0.5 درصد ذخایر شناسایی شده است. حدود 100 هزار تن از سرب و روی تولیدی مصرف داخلی دارد و باقی آن که حدود 55 درصد است، صادر می شود.

به گفته حسینقلی، کانسار سرب و روی انگوران زنجان از نظر عیار نخستین و از نظر ذخیره سومین کانسار سرب و روی جهان است. کانسار مهدی آباد نیز دومین ذخیره بزرگ سرب و روی جهان است. کانسارهای کوشک یزد و ایرانکوه اصفهان نیز از بزرگترین کانسارهای سرب و روی جهان هستند.

بر اساس پیش بینی های انجام شده توسط بانک جهانی، قیمت سرب و روی از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۵ روند افزایشی قابل توجهی دارد از این رو بسیاری از کشورهای تولید کننده به فکر افزایش میزان تولید خود از این فلز افتادند تا سهم بیشتری را از اقتصاد جهانی در این بخش به خود اختصاص دهند و به دنبال آن درآمد بالاتر و توسعه بیشتری را نصیب کشور خود کنند در همنی راستا کشور ما نیز برنامه ریزی هایی در بخش تولید سرب و روی انجام داده است و به تازگی بنا به گفته رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های صنایع و معادن سرب و روی ایران به فناوری نوین برای فرآوری مستقیم کانسنگ های کم عیار سرب و روی دست یافته است.

«حسن حسینقلی» در این باره به ایرنا گفته است: «صنعتگران با سابقه و نخبه حوزه سرب و روی ایران به تازگی موفق به طراحی و اختراع یک نوآوری جدید برای فرآوری و تغلیظ کانسنگ های کم عیار معادن سرب و روی کشور شدند. این اختراع برای نخستین بار در سطح جهانی نیز به ثبت رسیده و منحصربه فرد محسوب می شود.»

رئیس این تشکل صنفی اضافه کرده است: «این فناوری با استفاده از روش «پیرومتالورژی» کانسنگ های کم عیار سرب و روی با عیار چهار درصد به بالا با بازدهی بازیابی 80 تا 95 درصد فرآوری و تغلیظ شده است. در این اختراع، کنسانتره سرب و روی با عیار بالای 60 درصد به عنوان محصول نهایی با اقتصادی ترین روش تولید می شود؛ این کنسانتره به عنوان ماده اولیه و خوراک ورودی کارخانه های تولید شمش سرب و روی مورد استفاده قرار می گیرد.»

به گفته حسینقلی، این اختراع اکنون به ثبت رسیده و نمونه صنعتی آن با سرمایه گذاری بیش از 30 میلیارد ریال ساخته و در حال بهره برداری است. پایه و اساس این اختراع بر مبنای استفاده از مزیت نسبی سوخت ارزان گاز طبیعی کشور و بازدهی بالای آن صورت گرفته است.

ایران از نظر صادرات سرب در جایگاه 39 جهانی قرار دارد و در زمینه صدور شمش روی هم رده پانزدهم را به خود اختصاص داده است. براساس آمار تجارت خارجی در 9 ماهه امسال صادرات زنجیره روی به وزن 100 هزار و 360 تن به ارزش 203 میلیون دلار ثبت شد و در همین مدت میزان واردات این ماده معدنی 88 هزار و 777 تن به ارزش بیش از 26.3 میلیون دلار شد.

همچنین صادرات زنجیره سرب در مدت این گزارش 79 هزار و 331 تن به ارزش افزون بر 99.8 میلیون دلار بود و در زمینه واردات نیز 10 هزار و 142 تن به ارزش بیش از 25.3 میلیون دلار انجام شد.

بررسی آمار گمرک ایران نیز نشان می دهد در سال های 96- 1392 در مجموع یک میلیارد و 73 میلیون دلار ارزش صادرات شمش روی بوده و در همین دوره زمانی ارزش صادرات شمش سرب به رقم 745 میلیون دلار رسید.

فلز روی پس از آهن، آلومینیوم و مس چهارمین فلز پرمصرف در جهان است که دلیل اصلی آن استفاده گسترده در تولید ورق های گالوانیزه است. روی از پتانسیل گسترده صنعتی برخوردار بوده و علاوه بر مزیت انرژی، مزیت ماده معدنی را نیز در گسترش این صنعت می توان در نظر گرفت. ریشه تاریخی استحصال فلز روی در کشور به اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 بازمی گردد. فلز روی همراه سرب در منابع معدنی اکسیدی و سولفوری در مناطق مختلف کشور به صورت پتانسیل های معدنی یا معادن متروکه یا در دست بهره برداری به چشم می خورد. در آن زمان مواد استخراجی یا به صورت خام با به صورت کنسانتره سرب و روی از کشور صادر می شد و ارزش افزوده حاصل از استحصال آن در اقتصاد ملی نقشی ایفا نمی کرد./

پایان پیام/50