فکری که باعث عاقبت بخیری می شود

خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: سبکبار بودن در دنیا صرفا به معنای رها شدن و عدم دلبستگی به مادیات نیست، وجه مادی ماجرا شاید عامی ترین و ساده ترین برداشتی است که می توان از این مساله داشت. سبکبار بودن به معنای آن است که انسان از این دنیا به آسودگی عبور کند، با آرامشی که حاصل حسد نکردن، کینه نورزیدن، خیانت نکردن است. این یعنی سبکبار بودن و از همه مهمتر اندیشیدن به مرگ، به اینکه ابدیتی در کار است و اگر قدر هر لحظه زندگی مان را ندانیم قاعده بازی را باخته ایم و دیگر بالی برای پرواز نخواهیم داشت. مرگ اندیشی مساله ای است که در آموزه های دین از اهمیت وافری برخوردار است چراکه انسان را به فکر وا داشته و سبب می شود که او در هر لحظه به یاد خداوند بوده و در سایه این ذکر دائمی طعم شیرین حیات طیبه را بچشد؛ چنان که پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «هر که از یاد مرگ گرانبار باشد، قبر خود را باغی از باغ های بهشت خواهد یافت».

باید توجه داشت «یاد مرگ فرعون منشی انسان را سرکوب می کند و از این جهت، همانند یاد خداوند است. یاد مرگ روحیه فزون طلبی را در انسان از میان برمی دارد و زمینه ساز حیات معنوی انسانی می شود. یاد مرگ به زندگی معنای دیگری می دهد. یاد مرگ مانع ابتذال و روزمرگی می گردد و یاد مرگ موجب تعادل همه ساحت های زیستی انسانی می شود. از همه این ها گذشته، یاد مرگ مانع از فراموش کردن حقیقت میرایی انسان می گردد و از بد فرجامی پیشگیری می کند».(1)

در ادامه بخش هایی از سخنان حجت الاسلام «مسعود عالی»، استاد اخلاق و کارشناس مذهبی در مورد مرگ اندیشی و برکات آن مرور می شود:

حجت الاسلام عالی در ابتدای مباحث خود به طرح این پرسش که «چرا اکثر آیات مربوط به آخرت در سوره های مکی قرآن است؟»، اظهار کرد: در طول سیزده سالی که پیامبر(ص) در مکه بود سخت ترین دوران را می گذراند، دورانی که قرار بود انسان های نابی تربیت شوند که بتوانند سختی های گسترش دین را به جان بخرند، در این سال ها بود که آیات معاد نازل شد تا سازندگی ایجاد شود.

این استاد اخلاق با بیان اینکه هیچ عاملی برای تربیتی و رشد به اندازه یاد مرگ سازنده نیست، افزود: نمونه کوچک این مساله هشت سال جنگیدن در جبهه ها بود، چه چیز باعث شده بود که این قدر فداکاری، گذشت، رافت، اخلاق خوش، رعایت حقوق در زمان جنگ ایجاد شود؟ آیا جز این بود که دایم خودشان را در معرض مرگ می دیدند؟ کسی که دائم خود را در معرض مرگ ببیند طبیعی است که سبکسبار است.

عالی اظهار کرد: کسی که می داند از پس امروز فردایی هست، اعمال و اخلاقش درست می شود؛ حسد، کینه و سوءظن باعث تنگ شدن روح می شود، ای چه بسا این تنگی ها قبر و آخرت ما را تنگ کند. وقتی که ما چیزی را بدانیم طبیعی است که رفتارمان را تغییر دهیم، در جبهه های جنگ نیز همین شد که آنها سرباز خدا و سرباز دین شدند.

وی در ادامه بیان کرد: در جریان جنگ «تبوک» پیامبر(ص) فراخوانی داد که افراد جمع شوند تا به سمت تبوک بروند. تبوک ششصد کیلومتر با مدینه فاصله داشت، تقریبا نزدیک سوریه امروز قرار داشت، فاصه بسیار است، قرار بود با روم مقابله کنند و تابستان هم بود، وقتی که حضرت رسول(ص) فراخوان داد عده ای گله کردند و گفتند که گرم است، اگر به تبوک برویم ممکن است نگاهمان به دختران مسیحی بیفتد و تحریک شویم! در این هنگام آیه نازل شد که: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَا لَکُمْ إِذَا قِیلَ لَکُمُ انْفِرُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ أَرَضِیتُمْ بِالْحَیَاةِ الدُّنْیَا مِنَ الْآخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا فِی الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِیلٌ؛ اى کسانى که ایمان آورده‏ اید شما را چه شده است که چون به شما گفته مى ‏شود در راه خدا بسیج‏ شوید کندى به خرج مى‏ دهید آیا به جاى آخرت به زندگى دنیا دل خوش کرده‏ اید متاع زندگى دنیا در برابر آخرت جز اندکى نیست».

این استاد اخلاق تاکید کرد: همین تعلقات باعث شد که آنها جواب رسول خدا(ص) را ندهند، کسی که می خواهد سرباز امام زمان(عج) باشد باید سبکبار باشد، در وصف یاران حضرت ولیصر(عج) چه زمان ظهور و چه زمان غیبت آمده که تمنای شهادت دارند، یعنی تعلقات ندارند. معنای شهادت این نیست که همین الان بروند شهید بشوند یعنی وابسته نیستند و یاد مرگ این سبکباری را ایجاد می کند؛ لذا عرفای ما زمانی که می خواهند به شاگردشان دستورالعمل بدهند، یکی از دستورات شان مرگ اندیشی است.

وی ادامه داد: برای مثال آیت الله «جمال گلپایگانی» که همدرس با آیت الله «بروجردی» و از عرفانی بزرگ بود، تا زمانی که در اصفهان حضور داشت شاگرد برخی عرفای آن زمان نظیر «جهانگیر خان قشقایی» و «آخوند کاشی» بود، استادانش به او توصیه کرده بودند شب جمعه ها به قبرستان برو، نه فقط فاتحه بخوانی و برگردی(البته این نسخه را نمی خواهیم برای همه بپیچیم) اما به او گفتند در قبرستان بنشین و درنگ کن. آیت الله گلپایگانی زمانی که به نجف هم رفت همین گونه بود و بسیار به وادی السلام و زیارت قبور می رفت و پس از آن در زمینی که قبری در آن نبود می نشست که برخی شاگردانش نیز تعجب می کردند، بعدها همان زمین قبرش شد.

حجت الاسلام عالی اضافه کرد: همانجا بود که برخی می گفتند که او ارواحی را که آنجا بودند در مکاشفات اش می دید و می گفت برخی از آن ارواح با وضعیت زننده ای به سمتم آمدند، برخی از آنها را شناختم، کسانی که متکبرانی بودند که وقتی از آخرت برایشان می گفتم مسخره می کردند، التماس می کردند که تو فرزند رسول خدا(ص) هستی ما در فشار هستیم برایمان دعا کن، که آیت الله گلپایگانی نیز در پاسخ می گفت: هرچه که گفتیم گوش نمی داید و حالا که دستتان از دنیا کوتاه شده این گونه شده اید؟

وی تصریح کرد: این توصیه عرفا است که مرگ اندیشی داشته باشید به دلیل اهمیت آن در زندگی، چراکه شاید از مهمترین عوامل تربیتی همین مساله مرگ اندیشی باشد.۲

بنابر آنچه بیان شد یکی از مهمترین راهکارهای درمان ویروس هایی چون دنیاطلبی، اسراف، اشرافی گری، تجمل طلبی، حسد و ... در تن سبک زندگی، توجه به مرگ و یاد کردن از آن است اینکه بدانیم دنیای کنونی فانی است و ما چند صباحی در آن مهمان هستیم، برای هر کسی این مهمانی در روز و ساعتی به پایان خواهد رسید پس چه بهتر که سبکبار سفر کنیم.

پی نوشت ها:

۱-حوزه نت

۲-علاقه مندان جهت دریافت فایل این سخنرانی می توانند به اینجا مراجعه کنند.

پایان پیام/248