عصای کوهنوردی

این روزها بیشتر افرادی که قصد دارند به کوهنوردی یا طبیعت‌گردی بپردازند از عصا یا باتوم کوهنوردی استفاده می‌کنند. عصای کوهنوردی وسیله‌ای است که به شما کمک می‌کند در مسیرهای سخت و دشوار به‌ راحتی حرکت کنید و در عین حال باعث افزایش میزان حفظ انرژی در زمان حرکت می‌شود. شاید تا به حال برای شما این سوال پیش آمده باشد که چرا برای کوهنوردی باید از عصا استفاده کرد و عصا برای افرادی است که مشکل راه رفتن دارند. ولی می‌توان دلایلی ارایه کرد که نشان‌دهنده اهمیت استفاده از عصا در حین ورزش کوهنوردی است.

عصای کوهنوردی باعث می‌شود فشارهایی که از سطح زمین به بدن مخصوصا مچ دست و پا وارد می‌شود، تا حد زیادی کاهش یابد.با عصای کوهنوردی می‌توانید از ارتفاع برف، شن و ماسه یا سفتی زمینی که در آن حرکت می‌کنید آگاه شوید.عصای کو‌هنوردی به شما کمک می‌کند در محیط‌های برفی یا ناهموار به راحتی حرکت کنید.عصای کوهنوردی به شما کمک می‌کند با حفظ ریتم حرکتی خود، انرژی‌تان را برای پیمایش بقیه‌ی مسیر مدیریت کنید.از عصای کوهنوردی برای کارهای دیگری نیز می‌توان استفاده کرد، برای مثال شما می‌توانید از عصای کوهنوردی به عنوان ستون برای چادر خود استفاده کنید یا در لحظات استراحت به آن تکیه داده و در شرایطی که حیوانات وحشی به شما حمله می‌کنند با عصایتان از خود دفاع کنید!

کوهنوردان و کوهپیمایان به طور گسترده از عصای کوهنوردی استفاده می‌کنند.

برای انتخاب عصای کوهنوردی مولفه‌های زیادی را باید در نظر گرفت. درواقع عواملی نظیر وزن، قابلیت آنتی‌شوک، جنس بدنه، طراحی دسته و… تاثیر بسیار زیادی در انتخاب محصول و درنهایت کیفیت پیمایش شما خواهند داشت. در ادامه مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در انتخاب عصای کوهنوردی را بررسی می‌کنیم:

جنس بدنه
همانند سایر وسایل و ادواتی که برای ورزش کوهنوردی ساخته می‌شوند، عصای کو‌هنوردی هم باید از موادی ساخته شود که علاوه بر وزن سبک، استحکام زیادی داشته باشد. به همین دلیل در ساخت عصای کو‌هنوردی عمدتا از آلومینیوم یا کربن استفاده می‌شود که از دو ویژگی ذکر شده یعنی وزن سبک و استحکام زیاد بهره می‌برند. البته در این میان تفاوت‌هایی نیز بین نوع آلومینیوم یا کربن استفاده شده در عصاهای کوهنوردی وجود دارد. شاید برای شما جالب باشد که بدانید در ساخت بیشتر عصاهای کوهنوردی از آلومینیوم ۶۰۶۳ که سخت‌ترین نوع آلومینیوم است استفاده می‌شود و درحال حاضر این مسئله استانداردی برای تولید عصاهای کوهنوردی رده بالا محسوب می‌شود.

قابلیت تغییر اندازه
عصاهای کوهنوردی دارای دو نوع مکانیسم تغییر طول هستند: ۱. ضامنی ۲. پیچی

تغییر اندازه عصا معمولا در دو یا سه مرحله انجام می‌شود، بدین صورت که شما با باز‌کردن ضامن عصا یا پیچش بدنه، می‌توانید ارتفاع آن را به صورت تلسکوپی تغییر دهید. در عصاهایی که دارای قابلیت تغییر اندازه به صورت ضامنی هستند شما برای تغییر اندازه در هر مرحله باید ضامن قرار گرفته در کنار عصا را باز کرده و آن را به سمت انتهای عصا بکشید تا ارتفاع آن کم یا زیاد شود. اما در عصاهایی که دارای قابلیت تغییر اندازه به صورت پیچشی هستند، شما در هر مرحله با پیچش بدنه عصا و حرکت دادن آن به سمت پایین می‌توانید ارتفاع عصا را کم یا زیاد کنید.

قابلیت تغییر اندازه به صورت پیچشی

قابلیت تغییر اندازه به صورت ضامنی

برخی عصاهای کوهنوردی نیز دارای قابلیت تا‌شدن هستند. چنین عصاهایی برای این هدف طراحی شده‌اند که شما بتوانید آن‌ها را در ابعادی کم جمع کرده و در کوله‌پشتی خود قرار دهید.

بعضی از عصاها قابلیت جمع‌شدن دارند.

باید به این نکته توجه داشت که شما پس از تغییر اندازه عصا می‌توانید با چفت کردن دوباره ضامن یا چرخش آن به صورت پاد ساعت‌گرد، آن را قفل کنید تا اندازه آن در حین حرکت تغییری نکند.

قابلیت آنتی‌شوک
قابلیت آنتی‌شوک در عصاهای کوهنوردی یکی از ویژگی‌هایی است که با توجه به نوع کاربرد، مخالفان و موافقان زیادی دارد. مخالفان و موافقانی که هرکدام از آن‌ها در این خصوص دلایلی منطقی ارایه می‌کنند. سیستم آنتی‌شوک در عصای کوهنوردی به این صورت عمل می‌کند که در قسمت داخلی دسته فنری تعبیه می‌شود و فشاری را که به پا و قوزک وارد می‌شود، به دست وارد می‌کند. ایده اولیه طراحی چنین مکانیسمی برای عصای کوهنوردی این بود که با قرار دادن فنر در عصای کوهنوردی، به ورزشکاران کمک بیشتری می‌شود تا بتوانند در زمان کو‌هنوردی تعادل بهتری داشته باشند و درعین‌حال مقدار انرژی بیشتری برای ادامه حرکت خود ذخیره کنند. اما در عین حال ایراد‌های وارد شده به این قابلیت دقیقا درخصوص همین چند ویژگی مطرح می‌شود. بنابر نظر کسانی که مخالف استفاده از سیستم آنتی‌شوک در عصاهای کوهنوردی هستند، این قابلیت با این که سطح فشار را به پا کم می‌کند، اما در عوض فشار بیشتری به مچ دست وارد می‌کند. همچنین استفاده از عصای کوهنوردی در زمین‌های سخت یا با ارتفاع زیاد، ممکن است مشکلاتی جهت حفظ تعادل ایجاد کند. به طور کلی می‌توان گفت آنتی‌شوک برای زمین‌های با سطح نرم یا برای حرکت رو به پایین، قابلیتی مناسب بوده که به حفظ تعادل و انرژی کمک زیادی می‌کند اما در شرایطی که زمین زیر پای شما سخت باشد با انتقال بیشتر فشار به دست و لرزش زیاد ممکن است مشکلاتی برای شما ایجاد کند.

عصای کوهنوردی مجهز به قابلیت آنتی‌شوک

دسته
بیشتر عصاهای کوهنوردی دسته‌ای صاف دارند و شکل دسته برخی دیگر شبیه به عصاهای چوبی کلاسیک است. البته می‌توان به جرات گفت که شکل دسته تاثیری بر راحتی دست شما نخواهد داشت و آن چه در دسته عصا اهمیت دارد طراحی راحت دسته و جنس مواد به کار رفته در آن است. با توجه به این که عصای کوهنوردی وسیله‌ای است که مدت زیادی در دست شما قرار می‌گیرد، باید توجه داشت که دسته آن به شکل ارگونومیک و مطابق با آناتومی دست ساخته شده باشد تا از خستگی زیاد حاصل از نگهداری آن جلوگیری کند. جنس موادی که در دسته عصا به کار می‌رود نیز اهمیت زیادی دارد، یعنی نباید به گونه‌ای باشد که در صورت تعرق زیاد دست، عصا لیز بخورد، به همین دلیل در ساخت دسته عصا از موادی نظیر چوب پنبه یا فوم استفاده می‌شود که علاوه بر نرمی و راحتی، از لیز‌خوردن آن در دست شما هم جلوگیری کند.

دسته‌ی ساده در برابر دسته‌ی عصایی

گُل‌ عصا
معمولا همراه عصای کوهنوردی قطعاتی نظیر گُل برف (یا شن) و گُل یخ (یا سنگ) هم عرضه می‌شود، که پیمایش را برای کوهنوردان ساده‌تر می‌کنند.

گُل برف یا شن قطعه‌ای است که از فرو‌رفتن کامل دسته در زمین‌هایی که قطعات ریز دانه‌ای نظیر برف یا شن دارند جلوگیری می‌کند.

همچنین گل یخ یا سنگ وسیله‌ای است که در ورود به شکاف بین سنگ یا قطعات یخ، از فرو‌رفتن ناگهانی عصا در آن شکاف جلوگیری می‌کند.

باید توجه شود که این قطعات در قسمت انتهای دسته، کمی بالاتر از سُخمه (که در ادامه درباره آن توضیح می‌دهیم) بسته می‌شوند. معمولا این قسمت از عصا ساختاری پیچی شکل برای راحت‌تر بسته‌شدن این قطعات دارد.

سُخمه
به قسمت نوک‌تیز قرار گرفته در قسمت انتهایی عصا، سُخمه گفته می‌شود. معمولا بر روی آن یک درپوش لاستیکی قرار دارد تا درمواقعی که شما نیازی به استفاده از آن ندارید، بتوانید به وسیله این درپوش روی سُخمه را بپوشانید.

سُخمه‌ که از لغزش عصا بر روی زمین‌های یخی یا سنگلاخی جلوگیری می‌کند باید از موادی ساخته شود که ساختاری محکم دارند و به همین دلیل در ساخت این قسمت از موادی نظیر الماس، کاربید یا تنگستن استفاده می‌شود.

سُخمه بدون درپوش

در کنار تمامی مواردی که در انتخاب عصای کوهنوردی اهمیت دارند، باید به این نکته توجه زیادی داشت که بهتر است از عصای کوهنوردی به صورت جفت استفاده شود زیرا استفاده از عصا به صورت تکی باعث افزایش بیشتر فشار به یک دست شده و درعین‌حال کارکرد کلی عصا یعنی کاهش فشارهای وارد شده از سطح را تا حدودی خنثی می‌کند.