در لایحه اصلاح قانون انتخابات، چه مسائلی مورد توجه قرار گرفته است؟

در جلسه علنی چهارشنبه ۱۹ دی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ۱۵۵ رای موافق، ۶۴ رای مخالف و دو رای ممتنع از مجموع ۲۳۱ نماینده حاضر در مجلس شورای اسلامی کلیات طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی درباره استانی شدن انتخابات را تصویب کردند. در جریان بررسی کلیات طرح استانی شدن انتخابات مجلس، قاضی پور، سبحانی فر و کیان پور به عنوان مخالف و رضیان، کاتب و ادیانی به عنوان موافق کلیات طرح استانی شدن انتخابات صحبت کردند. سامانی، سخنگوی وزارت کشور نیز گفت که دولت با کلیات طرح استانی شدن انتخابات موافق است منوط بر اینکه برخی نکات در کمیسیون به این طرح اضافه شود. محمد جواد کولیوند، رییس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس نیز گفت که تلاش شده است در این طرح مواد مورد نظر نمایندگان لحاظ شود. البته ما از هیات رییسه درخواست کردیم که دوباره طرح را برای انجام اصلاحاتی به کمیسیون ارجاع کند. بعد از موافقت نمایندگان با کلیات این طرح لاریجانی، رییس مجلس گفت که کمیسیون شوراها درخواست کرده که طرح را به این کمیسیون ارجاع دهد تا برخی از مواد را کامل تر کند. البته مطابق آیین نامه کمیسیون تنها یک هفته زمان دارد تا در جلسه بعدی مجلس در دستور کار قرار گیرد.

نمایندگان با ۱۸۶ رای موافق، ۲۴ رای مخالف و ۴ رای ممتنع از مجموع ۲۳۰ نماینده حاضر در مجلس موافقت کردند که مواد و جزییات این طرح به کمیسیون شوراها ارجاع شود. روز گذشته محمدعلی وکیلی، عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص ویژگی های مثبت طرح استانی شدن انتخابات قوه مقننه، گفت: نخبه گزینی، شایسته گزینی و ملی گزینی از ویژگی های خوب طرح مذکور است. نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: به دلیل اینکه نمایندگان راهی جز پیگیری امور اجرایی فرماندار، دهیار و ... را ندارند، در واقع مجبور به قانونگذاری محلی می‌شوند که این امر آفت مجلس فعلی محسوب می شود. وی با اشاره به اینکه قانونگذاری محلی پاشنه آشیل توسعه در کشور تلقی می شود، ادامه داد: بر این اساس برای دستیابی به قانونگذاری ملی باید به سمت تشکیل مجلس عوام و خواص گام برداریم یا با تغییر ساختار انتخابات به سمت ملی گزینی حرکت کنیم که طرح یاد شده در این راستاست.

این نماینده مردم در مجلس دهم تصریح کرد: به عبارتی پیگیری امور اجرایی به شوراهای محلی واگذار می شود و امور ملی نیز به منتخبان ملت سپرده خواهد شد. وکیلی با تاکید بر اینکه طرح استانی شدن انتخابات قوه مقننه زمینه تحزب را فراهم می کند، افزود: در واقع ورود احزاب به این عرصه می تواند به شایسته گزینی منجر شود. نباید فراموش کرد اگر احزاب تاکنون رشد نکرده اند به دلیل فراهم نبودن شرایط و استفاده مناسب از گروه های سیاسی است. عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: همچنین با اجرای طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی هزینه های انتخاباتی نیز شفاف خواهد شد و میزان آن کاهش می یابد.

با توجه به این رویکرد مثبت نمایندگان برای بررسی این طرح در راستای پیگیری لایحه اصلاح قانون انتخابات سراغ محمد حسینی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس رفتیم که این نماینده در گفت‌وگو با «قانون» نکاتی را ارائه داد که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:

در لایحه اصلاح قانون انتخابات، چه مسائلی مورد توجه قرار گرفته است؟

در قانون اصلاح انتخاباتی که در حال حاضر در دستور کار مجلس قرار گرفته است، به یک سری از مشکلات قانون قبلی توجه شده که باید اصلاح می‌شد و در همین راستا احکام قانون انتخابات قبلی اصلاح شده است. کلیات آن به تصویب رسیده و در جلسه علنی مجلس به این موضوع پرداخته شده است. چندین موضوع مختلف در این اصلاحیه مورد توجه قرار گرفته است. از مهم‌ترین این اصلاحات می‌توان به استانی شدن انتخابات اشاره کرد. شرایط استانی شدن انتخابات بر اساس طرح جدید نسبت به گذشته کمی تغییر کرده است. از سوی دیگر بر اساس این طرح، حالا شرایط انتخاب شوندگان نیز نسبت به قبل تغییر یافته و قرار شده تا افرادی که برای کاندیدا شدن ثبت نام می‌کنند مطابق با یک سری شرایط خاص بتوانند کاندیدا شوند. حتی بر اساس این قانون جدید، فعالیت‌های اجرایی برای تبلیغات در زمان انتخابات تغییر کرده است. با توجه به اینکه برخی از موارد در قانون انتخاباتی قبلی مبهم بودند، این ابهامات اصلاح شده و درباره آن ها شفاف سازی صورت گرفته است. این اصلاحات در کمیسیون شوراها و زیر نظر جمعی از نماینده ها انجام شده و حالا جزییات این لایحه توسط شورای نگهبان در حال بررسی است و در صورت تایید شورای نگهبان اجرا می شود.

لایحه جدید قانون انتخاباتی چه فوایدی دارد؟

لایحه جدید قانون انتخابات در چند بخش اصلاح شده و هر یک از این اصلاحات دارای فواید مشخصی است. ما در هر بخش سعی کردیم نسبت به گذشته شفاف تر عمل کنیم تا این قانون به صورت کارآمد به اجرا درآید. با توجه به این واقعیت که در قانون انتخاباتی قبلی یک سری نقاط ضعف وجود داشت، سعی شده تا این نقاط ضعف از میان برداشته شود. قانون قبلی از ابهاماتی برخوردار بود که این ابهامات در قانون جدید رفع شده و شرایط بهتر شده است. در مجموع می توان گفت که هر یک از مباحث اصلاحی مبنی بر بهتر کردن شرایط قبلی است. برای مثال در استانی شدن سعی شده تا نگاه منطقه‌ای و قومی نماینده‌ها از میان برداشته شود تا نمایندگان مردم در مجلس نگاه کلی تری به مسائل داشته باشند. در این قانون جدید سعی شده تا توجه نماینده ها به مباحث کلان کشور بیشتر معطوف شود و قوانین طبق این نوع نگاه تدوین شوند. در مبحث اصلاح صلاحیت کاندیداها بر این نکته توجه شده که چه کسانی و طبق کدام شرایط می‌توانند کاندیدا شوند و شورای نگهبان باید بر اساس کدام موارد نسبت به تایید یا عدم تایید صلاحیت افراد رای دهد.

برخی معتقدند انجام این اصلاحات و استانی کردن انتخابات به ضرر اقلیت های مذهبی است، نظر شما در این زمینه چیست؟

خیر، به طور قطع می توان گفت که این ادعا درست نیست زیرا با انجام این اصلاحات و استانی شدن انتخابات، هر نوع نگاه قومی و منطقه ای نماینده ها از میان می رود و به مسائل به دید جامع تری پرداخته می شود، به گونه ای که به نفع همه کشور باشد. در واقع باید گفت که وظیفه نماینده های مجلس قانون‌گذاری است و این قانون‌گذاری باید با کلی نگری و به نفع همه مردم کشور باشد و تنها به سود مردم یک شهر نباشد. این در حالی است که در حال حاضر تنها به مباحث قومی توجه می شود و قوانینی که در مجلس وضع می شوند تنها به صلاح یک منطقه خاص است. این موضوع باعث ایجاد نارضایتی می شود. بنابراین برای ایجاد عدالت در جامعه بهتر است به مسائل نگاه کلی‌تری داشت و قوانین را بر طبق صلاح کشور وضع کرد.

آیا انتخابات مجلس خبرگان نیز در زیرمجموعه این اصلاحات قرار دارد؟

در قانون جدید به چند نکته توجه شده است که به نظر می رسد انتخابات مجلس خبرگان و ریاست جمهوری نیز باید تحت تاثیر قرار گیرند.

در انتخابات سال ۹۸ این اصلاحات انجام می‌شود یا خیر؟

این موضوع بستگی به تایید شورای نگهبان دارد. اگر شورای نگهبان این اصلاحات را تایید کند بی شک در سال آینده مورد توجه قرار خواهد گرفت. تا هفته آینده این لایحه به جمع بندی نهایی خواهد رسید و برای تایید به شورای نگهبان فرستاده می شود. از زمان تایید این شورا نیز این قانون جدید پیاده می شود اما بارها تجربه شده که اصلاحات به تایید شورای نگهبان نرسیده وا رد شده است.