یادداشتی بر فیلم ونوم ؛ فاجعه‌ای سرگرم کننده

فیلم سینمایی ونوم (Venom) پس از اکران سر و صدای زیادی به پا کرد. از یک سو منتقدین فیلم را به شدت می‌کوبیدند و از سوی دیگر مردم به طور دیوانه‌وار به تماشای این فیلم می‌رفتند و با وجود تمام ضعف‌های موجود در این فیلم، از آن لذت می‌بردند. اما چه چیزی سبب شده فیلم ونوم با چنین نظرات متناقضی رو به رو شود؟ در این مقاله به آن می‌پردازیم.

برای بررسی ونوم از کارگردان آن «روبن فلایشر» (Ruben Fleischer) شروع می‌کنیم. فلایشر فبل از کارگردانی ونوم بیشتر برای کارگردانی فیلم زامبی لند (Zombieland) شناخته می‌شود. فیلم کمدی که هم از نظر منتقدان و هم در گیشه موفق عمل کرد. دو فیلم بعدی فلایشر یعنی «سی دقیقه یا کمتر» (30 Minutes or Less) و «جوخه گانگستر» (Gangster Squad) با اینکه توانستند فروش نسبتا خوبی داشته باشند اما هر دو فیلم در جلب نظرات مثبت از منتقدین شکست خوردند.

بر خلاف اولین فیلم سینمایی فلایشر، زامبی لند، سه فیلم بعدی او همه از یک نقطه مشترک رنج می‌برند؛ داستانی خام. در حالی که فلایشر در زامبی لند در تکامل کاراکترها بسیار موفق ظاهر می‌شود، ولی در سایر فیلم‌هایش خبری از رشد شخصیت‌های فیلم نیست. سیر تکاملی کاراکترها دیده نمی‌شود و فیلم تنها از یک نقطه به نقطه دیگر می‌پرد. فلایشر بدون اینکه داستان را به مقصد مورد نظر برساند تنها بمب‌هایی را در مسیر می‌ترکاند. بیننده در نگاه اول از شخصیت‌های فیلم‌های فلایشر (به جز جوخه گاستر) خوشش خواهد آمد اما هرگز دلیلی برای تصمیمات آن‌ها پیدا نخواهد کرد.

نکات مهم در فیلم‌های فلایشر ناگهان، بدون توضیح و منطق مناسب مثل دستانی مشت شده به صورت بیننده برخورد می‌کند بدون اینکه هیچکس متوجه شود این مشت از کجا آمده‌است. تنها درد آن احساس می‌شود. حال با این سوال مواجه می‌شویم که چرا بیننده باید بخواهد همچین چیزی را تحمل کند؟‌ و تنها پاسخی که می‌توان برای این سوال بر سر فیلم ونوم آورد حضور «تام هاردی» (Tom Hardy) است. البته نباید طرفداران پر و پا قرص شخصیت محبوب ونوم را در فروش بسیار خوب آن نادیده گرفت. اما در فیلم سینمایی ونوم این تام هاردی است که به تنهایی توانست فیلم قابل دیدن کند و آن را در گیشه به موفقیت برساند؛ با فروش خوب فیلم، حداقل ساخت یک دنباله تضمین شود. این هاردی است که در نقش ونوم در دل بینندگان فیلم می‌نشیند و طرفداران بی‌تاب می‌کند که شاید این امکان وجود داشته باشد تا ونوم در مقابل اسپایدرمن قرار بگیرد و هر دو در یک فیلم سینمایی حضور داشته باشند.

هاردی در دنیای کامیک بوک‌ غریبه نیست. او پیش‌تر در فیلم «شوالیه تاریکی برمی‌خیزد» (The Dark Knight Rises) شخصیت «بین» (Bane) را به تصویر کشید. در این موضوع که سومین فیلم از سه گانه شوالیه تاریکی و ونوم سر تا به پا با هم فرق دارند شکی نیست اما آیا هاردی توانسته است در فیلم ونوم نیز سربلند بیرون بیاید؟ شاید بهتر باشد بگوییم این دفعه هاردی بار سنگین‌تری را به دوش می‌کشید. او شخصیت اول را در فیلمی با داستانی فوق‌العاده آشفته بازی می‌کند اما باز هم توانسته شخصیت «ادی براک» (Eddie Brock) را به دل بیننده بنشاند. متاسفانه همچین چیزی را نمی‌توان برای شخصیت «ان وی‌اینگ» با بازی «میشل ویلیامز» (Michelle Williams)، «دورا اسکیرت» با بازی «جنی اسلیت» (Jenny Slate) و حتی برای «کارلتون دریک» (Carlton Drake) با بازی «ریز احمد» (Riz Ahmed) گفت.

رابطه بین ادی و ان فوق‌العاده مسخره‌است و همان لحظه که شروع می‌شود به پایان می‌رسد. اگر قرار است شخصیت دورا اسکیرت در این حد سطحی بماند بیشتر از ونوم نظراتش را می‌شنویم؟ اگر قرار بود از حالت سطحی خارج شود فیلم به سختی در آن شکست خورده‌است. حال به کارلتون دریک می‌پردازیم. حتی با وجود پس زمینه واقعی از نابغه‌ای جاه‌ طلب در دنیای امروز و وجود کسانی مثل «مارک زاکربرگ» (Mark Zuckerberg) و «ایلان ماسک»‌ (Elon Musk) فیلم ونوم نتوانست به خوبی به این شخصیت شکل دهد. علی‌رغم اینکه ریز احمد توانایی به تصویر کشیدن همچین شخصیتی را داشت و حتی گاهی به آن نزدیک می‌شد اما این تکه‌ها به درستی به هم متصل نمی‌شدند و همواره چیزی کم بود. به طور کلی شخصیت‌ها در فیلم ونوم حیف و میل می‌شوند و بیننده تنها با سطوح اولیه کاراکتر روبه رو می‌شود به جای اینکه بتواند به درستی با او ارتباط برقرار کند و قصد کاراکتر برای رسیدن به هدفی را هضم کند.

ونوم علاوه بر مشکلات متعدد داستانی از اشتباهات کودکانه نیز رنج می‌برد برای مثال رنگ موی ادی که به طور مرتب از قهوه‌ای به مشکی تغییر پیدا می‌کند. شاید می‌شد با وجود داستان پردازی قوی از اشتباهات کوچک فیلم چشم پوشی کرد اما نکات منفی همواره بر نکات مثبت برتری دارند.

بعد سرگرم کننده فیلم رابطه بین ادی و ونوم است. در واقع برومنس بین این دو کاراکتر با اینکه هرگز به پتانسیل موردنظر که هر دو آن‌ها سزاوار آن هستند نمی‌رسد نکته طلایی فیلم است و فیلم را نجات می‌دهد. اگر این فیلم راجع به کاراکتری جز ونوم که در بین طرفداران کامیک بوک از جایگاه خاصی برخوردار است، ساخته می‌شد به احتمال خیلی زیاد ضرر زیادی برای استودیو سونی به بار می‌آمد و آن‌ها حتی نمی‌توانستند آبروی از دست رفته خود را جمع و جور کند چه برسد به اینکه به فکر قسمت بعدی باشند. ماجرایی که برای فیلم «چهار شگفت انگیز» (Fantastic Four) پیش آمد و فاکس قرن بیستم (20th Century Fox) هنوز به خاطر آن سرزنش می‌شود.

باید منتظر ماند و دید که آیا سونی برای ساخت قسمت بعدی ونوم با جدیت بیشتری وارد عمل خواهد شد یا نه. سونی برای بقای این مجموعه باید تلاش کند طرفداران فیلم را که با تمام مشکلات و ضعف‌ها ونوم را پذیرفته‌اند راضی نگه دارد. اگر سونی باری دیگر با این حجم از تنبلی و شلختگی جلو برود احتمالا باید فکر قسمت‌های بعدی ونوم را از سر بیرون کند.