نگاهی به وقف‌های جالب کشور/ آغازی بر یک پایان

به گزارش ایکنا از فارس، اصلی‌ترین ثمره تلاش واقفان خیراندیش گسترش همبستگی‌ها اجتماعی است. وقف علاوه بر آثار فردی خود، اثرات گسترده اجتماعی را به دنبال دارد و باعث رفع بسیاری از گرفتاری‌های گریبان گیر جامعه می‌شود.

ترویج همبستگی اجتماعی در توجه واقفان به مراسم‌های مذهبی
این سنت حسنه مورد تأکید خداوند، باعث پررنگ شدن ارزش‌های معنوی جامعه چون ایثار، گذشت، فداکاری و نوع‌دوستی می‌شود و با زنده نگه‌داشتن شعائر دینی، در تلاش برای پررنگ کردن چنین نیازهایی از جامعه است.
برگزاری جشن‌های ملی مذهبی و مراسم‌های دینی نیز که از درآمدهای موقوفات و بنا به نیات بانیان آن صورت می‌گیرد، بخش‌های دیگری از کارکردهای فرهنگی و اجتماعی وقف در جامعه به شمار می‌آید.

صله‌رحم مورد توجه واقفین قرار دارد
یکی از موضوعات موردتوجه واقفین، قرار دادن نیات و شرایطی برای تحقق همبستگی‌های اجتماعی است که نمونه آن را می‌توان ترویج و گسترش صله‌رحم ذکر کرد.
موقوفه مرحوم عباس خوشخو نمونه‌ای از این نوع وقف به‌حساب می‌آید و آن مرحوم بر اساس بنیادهای شرعی و عرفی، یک‌سوم دارایی‌های خویش شامل 8 باب مغازه واقع در خیابان مطهری زرقان را به‌صورت خاص و ابتکاری وقف کرده است.
بر اساس این وقف‌نامه، 70 واقف درصد از درآمد این 8 باب مغازه را وقف خاص جهت تأمین قسمتی از هزینه ازدواج نوه، نتیجه و نبیره و.. کرده است.

توجه به فقرا در نگاه واقفان کشور
وقف نامه‌های بسیاری وجود دارد که انجام مورد وقف را به‌شرط حضور داشتن عده‌ای خاص و به‌عنوان نمونه و در بسیاری از موارد، حضور فقرا بر سفره اطعام قرار داده‌اند.
یکی از این وقف‌ها، موقوفه حاج شیخ عیسی است که وقف‌نامه زیبایی دارد. واقف خیراندیش در وقف نامه خود که موضوع آن، اطعام و افطار روز غدیر است، نوع پذیرایی را نیز مشخص کرده و علاوه بر مشخص کردن قشر میهمان، توجه ویژه‌ای هم به فقرا داشته است.
وقف‌های بسیاری درزمینهٔ کمک به اقشار کم‌درآمد جامعه از گذشته تاکنون به ثبت رسیده است که هنوز نیز یکی از نیازهای اصلی جامعه به‌حساب می‌آید و نگاه ویژه واقفان به این مسئله را می‌طلبد.
حرکت به سمت فقرزدایی از جامعه مورد تأکید اسلام است و موقوفه‌های پیامبر اکرم (ص)، امام علی (ع) و دیگر ائمه نیز در این راستا صورت گرفته است و در طول تاریخ، موقوفه‌ها، برطرف‌کننده نیازهای ضروری اقشار ضعیف جامعه بوده‌اند.
نمونه چنین وقف‌های را می‌توان در موقوفه‌های مختلف جست‌وجو کرد که هزینه‌های زایشگاه بانوان باردار بی‌بضاعت را تأمین می‌کند. به عنوان مثال موقوفه محمدصادق شوشتری در سال 1327 هجری شمسی شامل اراضی با کاربری‌های مختلف در شهرستان سروستان و زایشگاه شوشتری شیراز، جهت کمک به بانوان باردار بی‌بضاعت و هزینه‌های نگهداری زایشگاه اختصاص پیدا کرده است.

کمک به معلولان و کودکان بی‌سرپرست در نگاه واقفان کشور
کمک به معلولان نیز در برخی از موقوفه‌ها نمود دارد. موقوفه شهریار ابراهیمی مشهور به عبدالصمد در شهرستان قیر شامل پنج هکتار زمین باغی که سال 1390 جهت کلیه معلولین شهرستان قیر، ایجاد اشتغال برای آنان و کلیه اموری که مختص به معلولان است نمونه‌ای از این وقفیات است.
موقوفه علی و اسدالله پیشوایی و وراث مرحوم محمدصادق پیشوایی شامل بخشی از یک قنات در سال 1390 برای خرید دارو جهت نیازمندان، کمک به معلولین، تهیه جهیزیه دختران بی‌سرپرست و نیازمند، کمک به فقرا، اطعام بی‌سرپرست و توزیع نان صلواتی در میلاد امام حسن (ع) در سطح شهرستان استهبان وقف شد.
ایجاد مراکزی برای نگه‌داری از کودکان بی‌سرپرست و اشتغال آن‌ها نیز از نیات واقفین به شمار می‌آید. در دوران زندگی میرزا لطف‌الله محرر، دارالایتام یکی از نیازهای روز جامعه بود و توجه به این مسئله، هوشمندی واقف را می‌رساند.
مرحوم محرر نذر داشت اگر خداوند فرزندی به او اعطا کند بهترین املاکش را وقف خواهد کرد و پس از تحقق این رؤیا، او به شکرانه این نعمت اقدام به ادای نذر خود کرد.
این واقف خیراندیش در وقف نامه خود شرایط بسیار دقیقی برای نگهداری کودکان در نظر گرفته است و مسئول پرورشگاه باید نسبت به تحصیلات و آشنایی ایتام با دین مبارک اسلام حساس بوده و آن‌ها را در کمال خلق‌وخوی نیکو پرورش دهد. همچنین این ایتام باید برای آموختن حرفه‌ای به بازار فرستاده شوند تا در آینده که قصد ترک این پرورشگاه را دارند از پس‌انداز کافی و بستر شغلی مناسب برخوردار باشند.
علاوه بر این‌ها موقوفه حاج خلیل زالی، موقوفه ابوالقاسم بصیر، موقوفه لطف‌الله محرر و موقوفه ابوطالب مصلایی را نیز در این راستا می‌توان نام برد.

نگاه واقفان به دانش‌آموزان نیازمند
توجه به هزینه تحصیل دانش آموزان نیازمند نیز در نگاه واقفان از گذشته تاکنون مشهود بوده و توجه اسلام به علم‌آموزی موردنظر واقفان قرارگرفته و موقوفه‌های بسیاری در این زمینه بر جا مانده است که کمک‌های آنان در قالب طرح مهر تحصیلی به دست دانش‌آموزان نیازمند می‌رسد.
یکی از قدیمی‌ترین این وقف‌ها، موقوفه «حاج حیدر علی‌خان عزالملک» ملقب به حاج عزالملک است که در تاریخ دهم شوال ۱۳۲۸ قمری به ثبت رسیده است.
در بخشی از این وقف نامه، نیت واقف «تأمین مخارج اطفال مسلمان از قبیل کاغذ، مرکب، قلم و کتاب و تعمیر و نگهداری معلم خانه» ذکر شده است و مرحوم عزالملک خود مرکزی را برای آموزش، تعلیم و تربیت بنا می‌نهد و سپس املاکی را در این راستا وقف کرده است.

جایگاه بیش از هزار موقوفه درمانی کشور در خدمت به اجتماع
سنت حسنه وقف با یاری‌دادن حکومت اسلامی، در تقویت پایه‌های آن نقش اساسی دارد و توجه به نیازمندی‌های جامعه که باید توسط دولت تأمین شود و امکان آن وجود ندارد؛ توسط واقفان خیراندیش به سرانجام می‌رسد.
نمونه بارز این خدمات ارزشمند به جامعه، موقوفه‌های درمانی کشور هستند که استان فارس از این نظر در جایگاه ویژه‌ای قرار دارد. وجود بیش از هزار موقوفه کشور در این زمینه، نشان‌دهنده توجه واقفان نیک‌اندیش در شناخت نیازهای جامعه دارد.

وقفی برای برندگان جایزه نوبل
موقوفه‌ها در طول تاریخ همچنین باعث گسترش فرهنگ در جامعه شده‌اند و وجود مراکز پژوهشی، دانشگاه‌ها، حوزه‌های علمیه و مدارس موقوفه گواهی بر این مسئله و تأمین هزینه‌های مراکز علمی و کمک به زندگی طالبان علم، راه را برای توسعه فرهنگی حکومت اسلامی بازتر کرده است.
یکی از نمونه وقف‌ها در این زمینه، وقف برای برندگان جایزه نوبل است که خبر آن، اواخر آذرماه سال 1385 و توسط رئیس وقت سازمان اوقاف و امور خیریه اعلام‌شده است.
بر اساس این خبر، یک شهروند تهرانی اموالش را برای کمک به برندگان جایزه نوبل وقف کرد. همچنین وی بخشی از اموال خود را برای حمایت از مباحث علمی خاص ازجمله شیمی و فیزیک وقف کرده است.
مدارس علمیه قدیمی فارس مانند مدرسه علمیه حکیم، مدرسه علمیه منصوریه، مدرسه علمیه خان و مدرسه علمیه قوام نیز ازجمله وقف‌های قدیمی در این زمینه است که با پشتیبانی واقفان خیراندیش و 139 موقوفه تاکنون به کار خود ادامه داده‌اند.

عدالت اجتماعی در نگاه خیراندیشان
یکی از اثرات مهم اجتماعی وقف و انفاق در جامعه، گسترش عدالت اجتماعی است که مواردی دیگر از احکام اسلامی مانند خمس و زکات نیز برای تحقق آن دیده می‌شود.
واقفان خیراندیش با انفاق‌های ماندگار خود، راه زندگی بهتر برای دیگران را فراهم کرده‌اند و چه بسیاری از افراد بی‌بضاعت که با کمک‌های موقوفات، زندگی بهتری را برای خود ترسیم کرده‌اند.
موقوفه‌هایی در راستای کمک به سالمندان، ازجمله وقف‌ها در این زمینه است به عنوان مثال موقوفه عبدالرسول وطن‌پرست شهرستان لار، وقف‌شده در سال 92 و شامل 6 دانگ یک باب خانه که الآن به‌صورت پاساژ درآمده یکی از این موقوفات است که 20 درصد درآمد آن جهت خانه سالمندان،30 درصد به دارالایتام،20 درصد در مورد ترویج قرآن و 30 درصد از درآمد آن به خیرات و مبرات اختصاص دارد.

استقلال اقتصادی در نگاه واقفین نیک‌اندیش
استقلال اقتصادی برای کشورهای اسلامی بسیار حائز اهمیت و دین مبین اسلام با برقراری برنامه‌هایی چون خمس، زکات، صدقه و وقف در این مسیر کوشیده است.
جهت‌دهی و سرمایه‌گذاری درآمدهای موقوفات در ساخت پروژه‌های موردنیاز جامعه و ایجاد امکانات عمومی و سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی، تأثیر وقف در این مسیر را نمایان‌تر می‌کند.
نمونه این وقف‌ها را می‌توان در موقوفه دانش سلامت کوثر سراغ گرفت که تولیدکننده ایمپلنت‌های ارتوپدی، نوروسرجری، ستون فقرات و.. به شمار می‌رود.
درآمد این موقوفه که تحقق اولین گام سازمان اوقاف و امور خیریه درزمینهٔ قطعات پزشکی است،50 درصد وقف بر بیمارستان شهید رجایی،25 درصد وقف بر مرکز تحقیقات تروما استان فارس وابسته به دانشکده علوم پزشکی و 25 درصد باقیمانده به بیماران بی‌بضاعت اختصاص داده‌شده است.
علاوه بر این‌ها نگاهی به جالب‌ترین وقف‌های کشور عمق بصیرت واقفین برای شناخت نیازهای اجتماع را می‌رساند که چگونه نیازها را در مواقع ضروری شناخته‌اند.

تأمین وسایل بازی و تفریح کودکان
کودکان هم در نگاه واقفان کشور دیده‌شده‌اند و وقف برای تأمین وسایل بازی و تفریح کودکان در تهران که در سال 1346 در تهران به ثبت رسیده از آن جمله است. واقفان این کار نیک به نام‌های «سکینه شبیر» و «ربابه شبیر» عواید موقوفه را صرف کمک و مساعدت به کودکانی که فاقد وسایل تفریح و سرگرمی هستند جهت حفظ نشاط و سرگرمی آن‌ها و جلوگیری از مفاسد اخلاقی صرف می‌کنند.
همچنین وقف یک باب منزل مسکونی برای احداث پیش‌دبستانی و مهدکودک در بوشهر را نیز می‌توان به‌عنوان‌مثال درزمینه توجه واقفان به کودکان ذکر کرد.

توجه واقفان کشور به جوانان و آسیب دیدگان حوادث غیرمترقبه
کمک به حل مشکلات و به‌ویژه توجه به ازدواج آنان یکی از وقف‌های موردنیاز اجتماع است و واقفان بسیاری به آن توجه نشان داده‌اند. از جمله چنین وقف‌هایی می‌توان به موقوفه‌ای که توسط یکی از سرهنگ‌های بازنشسته راهنمایی و رانندگی به ثبت رسیده اشاره کرد.
حوریه غفاریان جعفرزاده، یک دستگاه آپارتمان 76 متری واقع در بزرگراه شهید ستاری تهران را وقف درمان بیماران صعب‌العلاج، کمک به ایتام، تهیه جهیزیه زوج‌های جوان و امور خیریه کرد.
با توجه به حوادث غیرمترقبه بسیاری که در کشور ما پیش می‌آید ؛ یکی از نیازهای وقفی توجه به حادثه‌دیدگان در این حوادث است و یکی از واقفان خیراندیش و چهره فوتبالی تیم ملی و باشگاه پرسپولیس، اقدام به ثبت وقفی در این زمینه کرد.
حسین ماهینی یک قطعه زمین به همراه یک واحد مسکونی به مساحت جمعاً 206 مترمربع و ارزش ریالی 800 میلیون ریال را برای کمک به زلزله‌زدگان استان بوشهر در شهرستان دشتی با نیت احداث مجتمع فرهنگی ورزشی وقف کرد.

آغازی بر یک پایان
واقفان کشور از گذشته تاکنون حدود 800 نیت را برای وقف‌های خود برگزیده‌اند که طیف وسیعی از خدمات اجتماعی را شامل می‌شود. با نگاه به نیات فوق، بصیرت خیراندیشان در مورد نیازهای روز جامعه بسیار به چشم می‌آید و درواقع، آنان به‌خوبی به مشکلات زمان خودآگاه بوده‌اند و برای رفع آن‌ها اقدام می‌کردند.
تلاش این خیران در رفع نیازمندی‌های جامعه مهربانی و همبستگی اجتماعی را به دنبال داشته است و امروز نیز چون گذشته نیازمند توجه واقفان به وقف‌های جدید با رویکرد توجه به نیازمندی‌های جامعه هستیم.
انتهای پیام