کاریکاتور زبان اعتراض روزنامه های قطری به قتل خاشقچی شد

دوحه – ایرنا – روزنامه های پر شمارگان قطری طی سه هفته ای که از ربوده شدن وقتل جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی مخالف بن سلمان می گذرد علاوه بر انعکاس اخبار مربوط به این جنایت ، با استفاده از کاریکاتور، زبان به انتقاد از این اقدام ضد حقوق بشری گشوده اند.

جمال خاشقچی روزنامه نگار ناراضی سعودی دوم اکتبر (10 مهر) بعد از مراجعه به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شد. دولت سعودی بعد از 18 روز سکوت و تکذیب بالاخره تحت فشارهای جامعه جهانی بامداد روز شنبه گذشته تایید کرد که او در کنسولگری این کشور و به دست افرادی به قتل رسیده است که از ریاض اعزام شده بودند.
رویکرد اعضای شورای همکاری خلیج فارس به این رویداد بسیار متفاوت از یکدیگر بود، رژیم های حاکم بر بحرین و امارات که در تقریبا همه ماجراجویی های ریاض با او همپیمان هستند با اعلام همبستگی و ادعای باور روایتهای مختلف سعودی ها، از این کشور حمایت کرده اند. کویت هم اگر چه دارای اختلافات اساسی با عربستان است ولی ترجیح داده است خود را همراه نشان دهد و حتی در مواردی با افرادی هم که نسبت به قتل خاشقچی علیه آل سعود موضع گرفته اند ، برخورد کرده است .
سلطنت عمان به عنوان یکی دیگر از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس طی سال های اخیر دیپلماسی صلح طلبانه و بی طرفانه ای را در پیش گرفته است . گرچه عمان در منطقه ای قرار دارد که کشورهای اطراف آن در انواع مناقشه و کشمکش های سیاسی گرفتارند اما مسقط چندین دهه توانسته است بی طرف خود را حفظ و در این مناقشات در مواقعی، نقش میانجی را ایفا کند.پرونده خاشقچی هم برای زمامداران امور در عمان از این قاعده کلی مستثنی نبود.
اما واکنش رسانه های قطر به پرونده ربوده شدن و قتل خاشقچی توسط دولت سعودی بسیار متفاوت تر از سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس بود . این رسانه ها علاوه بر انعکاس تمامی اخبار و گزارش های مربوط به ربوده شدن و قتل خاشقچی از روز اول ، تحلیل های متفاوتی در این خصوص منتشر کردند.
قطر با استفاده بهینه از رسانه فراگیر خود یعنی 'الجزیره' به مهم ترین منبع خبری منطقه و تا حدودی جهان در خصوص این پرونده تبدیل شده است . در حال حاضر تقریبا تمامی برنامه های این شبکه خبری به اخبار، تحلیل ها و واکنش های مربوط به ربوده شدن خاشقچی اختصاص یافته است. ارتباطات گسترده قطر با ترکیه - کشوری که جنایت در آن اتفاق افتاده است - هم تا حدود زیادی به این برتری خبری الجزیره کمک رسانده است .
الجزیره با تقویت دفتر منطقه ای خود در آنکارا و اعزام نوبه ای مجریان خبری و خبرنگاران خود به این دفتر ، رویدادهای مربوط را به صورت لحظه ای دنبال می کند.
هر چند شبکه الجزیره تلاش می کند، رویکرد بی طرفی در اخبار و فرآورده های خبری خود را حفظ کند، اما رفتار گذشته ریاض با این شبکه و همچنین نفس جنایت ربودن یک روزنامه نگار ، موجب شده که برنامه های این شبکه به دادگاهی برای محاکمه سران سعودی به ویژه ولیعهد ماجراجوی آن تبدیل شود.
رویکرد این شبکه به ماجرای قتل خاشقچی نشان می دهد که چرا دولت سعودی یکی از 13 شرط خود برای از سرگیری روابط با دولت قطر را بستن این شبکه عنوان کرده بود.
در میان تولیدات انبوه نوشتاری ، دیداری و شنیداری رسانه های قطری ، روزنامه های این کشور سمت و سوی کاریکاتورهای روزانه خود را به این موضوع اختصاص داده اند.
روزنامه های الرایه ، الشرق ، العرب و الوطن به صورت روزانه اقدام به انتشار کاریکاتورهای تولیدی کاریکاتوریست های وطنی و غیر وطنی می کنند.
محور اکثر قریب به اتفاق این کاریکاتورها دست داشتن سعودی در ربوده شدن و قتل جمال قاشچقی و تبعات حاصل از این جنایت مانند بروز برخی مشکلات اقتصادی برای رژیم حاکم بر عربستان است . یکی از این مشکلات تحریم نشست اقتصادی ریاض موسوم به 'داووس صحرا' بود که از سوی شخصیت های سیاسی ، اقتصادی ، تجار و بازرگانان و حتی رسانه های خارجی به دلیل دخالت عربستان در قتل جمال خاشقچی به صورت گسترده انجام شد.
این تحریم رژیم سعودی را ناچار کرد با دعوت از برخی سران کشورهای آسیایی و افریقایی که تنها چشم به کمک های مالی سعودی دارند، بخشی از صندلی های خالی این همایش پر زرق و برق را پر کند.
نگاهی اجمالی به کاریکاتورهای یک هفته اخیر روزنامه های قطری نشان می دهد که این رسانه ها ضمن ابراز تردید نسبت به روایت های اعلامی از سوی سعودی ها درباره قتل خاشقچی ، قابل باور نبودن آن از سوی افکار عمومی را نشان داده اند و ضمن تاکید بر دخالت مقامات ارشد دولت سعودی به ویژه محمد بن سلمان ولیعهد این کشور در این جنایت ، روشنگری های پلیس ترکیه و اظهارات اخیر رجب طیب اردوغان رییس جمهوری این کشور را هم برجسته کرده اند.
تحقیقات پلیس ترکیه نشان داده بود که عاملین قتل خاشقچی در این جنایت از برخی وسایل برای قطعه قطعه کردن جسد او استفاده کرده بودند به همین دلیل در کاریکاتورهای این روزنامه ها ' اره ' به نماد آلت قتاله برای کشتن روزنامه نگاران و مخالفین سعودی در داخل و خارج کشور تبدیل شده است .
برخی کاریکاتوریست ها با استفاده از این نماد ، با طراحی های خود گفتند که منظور محمد بن سلمان ولیعهد عربستان از چشم انداز توسعه کشور برای سال 2030 میلادی استفاده از این وسیله برای هدف قراردادن مخالفین است و نه توسعه اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی کشور.
این کاریکاتورها همچنین به برخی اقدامات ریاکارانه دولت سعودی از جمله دعوت از خانواده جمال خاشقچی برای عرض تسلیت به آنها از سوی پادشاه و ولیعهد هم اشاره داشته اند. یکی از این کاریکاتورها برای نشان دادن این موضوع خرسی را در حالی ترسیم کرده است که کله یک آهوی بالغ را به دندان کشیده و همزمان در حال نوازش کردن بچه او است.
حمایت برخی از روحانیون محافظه کار دولتی از ولیعهد این کشور که متهم به دخالت در جنایت قتل جمال خاشقچی است هم از چشم هرمندان کاریکاتوریست پنهان نماند است .
در میان موج اعتراض‌ها، شیخ 'عبدالرحمن السدیس' امام جماعت و سخنران مسجد الحرام در تقابل با دیگران، ضمن حمایت از محمد بن سلمان تصریح کرد : اتهام زنی، شایعه پراکنی و به راه انداختن جنگ رسانه‌ای مغرضانه سبب نخواهد شد که محمد بن سلمان از اصول و مبانی ثابت خود در متحد ساختن مردم و تحقق بخشیدن به آرزوها و رویاهای شهروندان عقب نشینی کند.
' عارف ' یکی از طراحان کاریکاتور روزنامه العرب یکی از کاریکاتورهای خود را به این موضوع اختصاص داده است . کاریکاتور او با عنوان ' بوق های دینی سلطان ' یک شیخ وهابی را در حالی نشان می دهد که لای محاسن او از سوی بن سلمان دلار قرار داده می شود تا او را در انظار افکار عمومی بیگانه جلوه دهد.
' سعد المهندی ' کاریکاتوریست الوطن با اشاره به سخنان اخیر ترامپ درباره پنهان کاری سعودی ها در کاریکاتوری نشان داده است که چگونه عوامل حکومت سعودی با استفاده از اره و از پشت روزنامه نگار خود را به قتل می رسانند.
دونالد ترامپ می‌گوید که رفتار ریاض در پروندۀ قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد حکومت سعودی «بدترین پنهان‌کاری تاریخ» بوده است.
مهندی در کاریکتاتور دیگری تاثیر مرگ خاشقچی بر اقتصاد سعودی به ویژه تحریم های گسترده نشست اقتصادی ریاض موسوم به 'داووس صحرا' را مورد توجه قرار داده است . وی کاریکاتوری رسم کرده است که در یک سوی آن همایش اقتصادی ریاض خالی از جمعیت است و در سوی دیگر اردوغان در حال ارایه توضیحات درباره جزییات قتل خاشقچی است که با استقبال گسترده مردمی همراه است .
رجب طیب اردوغان رییس جمهوری روسیه همزمان با آغاز به کار فعالیت های همایش اقتصادی ریاض در سخنانی ، برخی زوایای پنهان از پرونده قتل خاشقچی را آشکار کرد و خواستار محاکمه عاملان این جنایت در ترکیه شده بود.
'محمد عبداللطیف' کاریکاتوریست روزنامه الرایه هم در اثر خود با اشاره به دورویی های دولت سعودی نسبت به مردم خود و افکار عمومی جهان ، مرد عربی را کشیده است که در حال ابراز محبت به دیگران است اما در پس این تظاهر ، دست به جنایت علیه کسانی می زند که به آنان ابراز علاقه کرده است .
ابراز علاقه بی سابقه اخیر ولیعهد سعودی به قطر هم از نگاه هنرمندان کاریکاتوریست پنهان نمانده است . کاریکاتوری از روزنامه العرب به چاپ رسیده است که نشان می دهد دولت سعودی در حالی دست دوستی به سمت قطر دراز کرده است که این دست آلوده به خون افرادی مانند جمال خاشقچی است .
بن سلمان که چهارشنبه شب در همایش اقتصادی ریاض موسوم به ' داووس صحرا ' سخن می گفت ، در اظهاراتی که طی یک سال و نیم گذشته بی سابقه بوده است ، گفت : با وجود اختلاف نظر ما با قطر این کشور دارای اقتصاد قوی است، پس از 5 سال متفاوت خواهد بود و به سمت موفقیت حرکت خواهد کرد.
'عبدالعزیز صادق' کاریکاتوریست روزنامه الشرق هم در یکی از کاریکاتورهای خود نماد دولت سعودی را نشان داده است که پیش از به قتل رساندن جمال خاشقچی با تکبر و فخرفروشی به دیگران حرکت می کند اما قتل خاشقچی مانند سنگ بزرگی بر این نماد فرود آمده و او را در زمین فرو برده است .
در مجموع می توان گفت این رسانه ها با یادآوری دخالت محمد بن سلمان در قتل مخالفین خود از جمله جمال خاشقچی ، این موضوع را به بیینده نشان می دهند که در حال حاضر کشور عربستان توسط افراد فاسد و درغگو اداره می شود و وارث بعدی تخت پادشاهی درعربستان هم فردی است که دستش به خون مخالفین آلوده است و کوچک ترین انتقادی را با ترور و قتل پاسخ می دهد.
خاورم**1508

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه بین‌الملل

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!