روایت خاشقچی از اصلاحات بن سلمان که سرش را به باد داد

تهران- ایرناپلاس- جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار باسابقه عربستانی با وجود موضع مثبت‌تر به حکومت سعودی، مقالاتی در نقد رویه‌های اصلاحات در این کشور منتشر می‌کرد و گویا همین مواضع به حکام سعودی خوش نیامده که سر این تبعه خود را زیر آب کردند.

مرور یکی از آخرین مقالات جمال در واشنگتن پست
روایت خاشقچی از اصلاحات بن سلمان که سرش را به باد داد

تهران- ایرناپلاس- جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار باسابقه عربستانی با وجود موضع مثبت‌تر به حکومت سعودی، مقالاتی در نقد رویه‌های اصلاحات در این کشور منتشر می‌کرد و گویا همین مواضع به حکام سعودی خوش نیامده که سر این تبعه خود را زیر آب کردند.

او در یکی از آخرین مقالات خود در واشنگتن‌ پست که قبل از کشته شدنش منتشر شده، وضعیت اصلاحات در عربستان را ناامیدکننده توصیف و تأکید می‌کند که وضعیت نسبت به گذشته بدتر شده است. خاشقچی که از سال‌ها پیش عربستان را ترک کرده بود، در این مقاله می‌گوید به واسطه فشار حکومت شش ماه سکوت کردم، اما دیگر این سکوت قابل تداوم نیست.

مرور مقاله او به شناخت جایگاه خاشقچی و موضع وی در قبال حکومت سعودی و اصلاحات بن سلمان کمک می‌کند.

در ادامه متن این مقاله را با عنوان «اصلاح طلبان عربستان سعودی اکنون با انتخاب وحشتناک مواجه‌اند» می‌خوانید:

اینکه تصاویر افراد 60 ، 70 ساله که بخشی از برنامه اصلاحات هستند، به عنوان خائن در صفحه اول مطبوعات سعودی منتشر شود، ناامیدکننده است.

زنان و مردانی که طی هفته گذشته در عربستان دستگیر شدند، از آزادی‌های اجتماعی مشابه، از جمله حق رانندگی زنان حمایت می‌کردند که در حال حاضر توسط شاهزاده بن سلمان پیگیری می‌شود. این برخورد‌ها حتی مدافعان دولت را شوکه کرده است.

این دستگیری‌ها نشانگر اوضاع نامساعدی است که تمام سعودی‌ با آن روبه‌روست. از ما می‌خواهند تا امید به آزادی سیاسی را رها و در مورد دستگیری‌ها و ممنوعیت سفرها سکوت کنیم. از ما انتظار دارند شدیداً این اصلاحات اجتماعی را تحسین کنیم و مردم شاهزاده را به این دلیل ستایش کنند، اما از اشاره به پیشگامان این قبیل اصلاحات که در دهه‌های گذشته این مسائل را طرح می‌کردند، پرهیز شود.

دستگیری‌های هفته گذشته، به سادگی روایت این کنترل‌گری‌ها را نشان می‌دهد. این پیام برای همه روشن است: هر نوع فعالیتی باید از جانب دولت باشد و هیچ صدای مستقل یا عقیده مخالفی مجاز نخواهد بود و همه باید در مسیر طبقه حاکم باشند.

راه دیگری برای ما وجود ندارد؟ ما باید بین این نمایش و حقوق شهروندی‌مان، هم در حمایت از اقدامات دولت و هم در انتقاد از آن، سکوت را انتخاب کنیم؟ ما تنها باید صدای رسا برای تصمیمات رهبران‌مان باشیم؛ این دیدگاه بن سلمان درباره آینده ماست و در مقابل، حق زندگی و سفر آزادانه را برای خودشان و همسران و فرزندانشان می‌خواهند؟

به من گفته شد باید بپذیری و از اصلاحات اجتماعی سپاسگزار باشی که البته من مدت‌ها درباره مواردی، از جمله باتلاق یمن، اجرای اصلاحات اقتصادی شتابزده، محاصره قطر، بحث در مورد همگرایی با اسرائیل برای مقابله با ایران، و حبس ده‌ها تن از روشنفکران و روحانیون سعودی در سال گذشته، سکوت کرده بودم.

این سکوت، انتخاب من از ژوئیه گذشته است. بعد از آن که برای آخرین بار عربستان را ترک کردم، به واسطه فشار حکومت شش ماه سکوت کردم. من تعجب می‌کنم از اینکه فردی مثل من، لجین الهذلول، یکی از برجسته‌ترین فعالان زن عربستانی که هفته گذشته دستگیر شد، با چنین معضلاتی مبارزه کرده است. همچنین وکیل او ابراهیم مدیمغ با این درگیری‌های داخلی برخورد کرده است. نیروهای امنیتی، آن‌ها و دیگران را به درگیری در فعالیت‌هایی که مذهب و وفاداری ملی را خدشه‌دار می‌کند، متهم می‌کنند؛ این گروه به ارتباط با گروه‌های خارجی و افرادی که به‌تازگی در موقعیت حساس حکومتی استخدام شده‌اند، مظنون است.

اگرچه الهذلول به دستور دولت به سکوت درباره دهه‌ها فعالیتش در حمایت از حق رانندگی زنان تن داده است، اما حتی اجازه رفع ممنوعیت رانندگی زنان هم تنها توسط شاهزاده، اعتبار دارد. او و همکارانش به‌دلیل گفت‌وگو با رسانه‌های خارجی درباره مسئولیت رفع ممنوعیت‌ها در ماه‌های آتی و تغییرات اجتماعی در عربستان سعودی، مجازات شدند.

هیچ چیز برجسته‌ای درباره ارتباط با رسانه‌ها و سفارت خارجی وجود ندارد. زمانی که من به عنوان یک روزنامه‌نگار در عربستان سعودی زندگی می‌کردم، این یک امر رایج بود. حتی این اتفاق، بیشتر توسط بخشی از حکومت که اصلاحات را دنبال می‌کند، ترویج شده است. با این حال اکنون، برخلاف دو، سه سال پیش، هر ارتباطی با خارج، فراتر از چارچوب‌های تأییدشده، خیانت نامیده می‌شود. بله، خیانتکار - این همان کلمه‌ای است که برای بدنام کردن بازداشت‌شدگان نزد عموم استفاده می‌‌شود. من هرگز شاهد چنین واکنش سختگیرانه‌ای به هرگونه ارتباط عادی با روزنامه‌نگاران و مقامات خارجی که مخاطره‌انگیز نیست، نبوده‌ام.

این با آثار مثبتِ باز کردن فضا و اصلاحات شاهزاده، و دیدار‌های اخیر موفق او با اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها همخوانی ندارد. این رویه مصاحبه‌های بن سلمان با روزنامه‌نگاران و جلسات محرمانه با سردبیران روزنامه‌های مهم از جمله واشنگتن پست را تخریب می‌کند؛ جایی که او حدود دو ساعت با سردبیران درباره سیاست‌های اصلاحاتش صحبت می‌کرد. تعصبات مذهبی برای دهه‌ها، وجهه عربستان را تیره کرده بود، اما راه جدیدی که پیش روی ما قرار داده شده، شاید بیشتر از آن تعصب مهلک باشد، چرا که منجر به سرسپردگی کور به رهبران‌مان می‌شود.

این معامله غلطی است که من آن را انجام نخواهم داد. من انتظار دارم هر روز صبح که از خواب بیدار می‌شوم، روی انتخابم فکر کنم و آنچه درباره عربستان سعودی اتفاق می‌افتد و در ذهن دارم را بگویم. این یک الگوست که من به آن عادت کرده‌ام. علی‌رغم درد و رنجی که به من وارد می‌کند، به من یادآوری می‌کند که چقدر دلتنگ کشور و خانه‌ام هستم. اما اکنون، پس از این دستگیری‌های جدید و تحقیر عمومی این افراد، شک و تردید من بسیار کاهش یافته است. اصلاحات اجتماعی که در عربستان سعودی اهمیت زیادی دارد، نمی‌تواند فضای عمومی برای بحث و مناظره در اختیار ما قرار دهد. هیچ‌گاه سرکوب و تهدید و ارعاب نباید مورد قبول حامیان اصلاحات باشد.

**اداره کل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه سیاست خارجی

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!