رازهای ناخوشایند بودن مرگ

علت اینکه بعضی از آدم‌ها از مرگ می‌ترسند چیست؟

گاهی معصومین در سخنانشان به برخی از موجبات ترس از مرگ اشاره‌کرده‌اند که عبارت‌اند از:
1. جهل
از امام جواد (علیه‌السلام)، سؤال شد چرا مردم مرگ را دوست ندارند؟ حضرت فرمود: زیرابه حقیقت مرگ جاهل‌اند، اگر بدانند مرگ چیست و از دوستان خدا باشند مرگ را دوست خواهند داشت. سپس حضرت رو به سؤال‌کننده کرد و فرمود: چرا کودک از خوردن دارو امتناع می‌کند بااینکه دارو درد او را کاهش می‌دهد و او را از بیمارى می‌رهاند؟ آن شخص جواب داد: زیرا کودک فایده خوردن دارو را نمی‌داند. امام فرمود: به خدا سوگند! مرگ براى کسى که آمادگى دارد از آن داروى شفادهنده مفیدتر است ...

2. دل‌بستگی به دنیا
علت دیگر ترس و نفرت از مرگ، علاقه و دل‌بستگی به دنیا و مواهب آن از مال، قدرت، ریاست و ... است. مولایمان امیرالمؤمنین على (علیه‌السلام) می‌فرماید: مَنْ کانَتِ الدُّنْیا هِمَّتَهُ اِشْتَدَّ حَسْرَتُهُ عِنْدَ فِراقِها ... هر کس دنیا نهایت همتش شود هنگام جدایى از آن سخت حسرت می‌خورد.

هر ترس و وحشتی از مرگ بد و منفی و هر خوفی از آن‌هم خوب و مثبت نیست. اگر ترس از مرگ بر اثر غفلت و جهل و وابستگی به دنیای مادی باشد وحشتی منفی و نابخردانه است اما اگر وحشت از مرگ بر اساس خوف از عظمت حق‌تعالی و ترس از چگونگی رویارویی باخدا باشد، ترسی مثبت و سودمند است.

3. اعمال ناشایست
مجرمان ‌همواره نگران مجازات و جریمه هستند؛ به همین جهت گناهکاران نیز از مرگ می‌ترسند ولى مؤمنان محاسبه‌گر و مراقب، هراسى از مرگ ندارند. قرآن کریم درباره یهودیان دنیادوست می‌فرماید: وَ لا یَتَمَنَّوْنَهُ أَبَداً بِما قَدَّمَتْ أَیْدیهِمْ وَ اللَّهُ عَلیمٌ بِالظَّالِمینَ ... به خاطر گناهان زیادى که مرتکب شده‌اند هرگز آرزوى مردن را ندارند.

امیرالمؤمنین على (ع) می‌فرماید: مَنْ کانَتِ الدُّنْیا هِمَّتَهُ اِشْتَدَّ حَسْرَتُهُ عِنْدَ فِراقِها هر کس دنیا نهایت همتش شود هنگام جدایى از آن سخت حسرت می‌خورد.

شخصى از امام حسن (علیه‌السلام)، پرسید چرا از مرگ می‌ترسیم؟ امام (علیه‌السلام) فرمود: شما آخرت خویش را خراب و دنیایتان را آباد کرده‌اید، به همین دلیل خوش ندارید از جای آباد به منزل ویران نقل‌مکان کنید.

بی‌ایمانی به خدا و قیامت، مرگ را به معنای نابودی پنداشتن، از عوامل اساسی ترس از مرگ است.

4. فراهم نساختن ره‌توشه آخرت
این همان است که حضرت علی (علیه‌السلام) دریکی از سخنان حکمت آمیزش از آن، آه و ناله سر می‌دهد و هشدار داده، می‌فرماید: (آه مِنْ قِلَّةِ الزّادِ وَ طُولِ الطَّریقِ وَ بُعْدِ السَّفَرِ وَ عَظیمِ الْمُورِدِ)

آه از کمی توشه‌ی راه آخرت و طولانی بودن راه و دور بودن سفر و بزرگ بودن مقصد و محل ورود.

روایات دیگری نیز در این باب واردشده است که ائمه علت هراس از مرگ را ویرانی آخرت در مقابل ساختن دنیا دانسته‌اند.

مشخص شد که هر ترس و وحشتی از مرگ بد و منفی و هر خوفی از آن‌هم خوب و مثبت نیست. اگر ترس از مرگ براثر غفلت و جهل و وابستگی به دنیای مادی باشد وحشتی منفی و نابخردانه است اما اگر وحشت از مرگ بر اساس خوف از عظمت حق‌تعالی و ترس از چگونگی رویارویی باخدا باشد، ترسی مثبت و سودمند است.منبع: پرسش و پاسخ های عمومی مشاوره معارف اسلامی مرکز مشاوره تبیان