نتیجه انتخابات بوسنی هرزگوین ، تداوم دور باطل بحران سیاسی


نتیجه انتخابات بوسنی هرزگوین ، تداوم دور باطل بحران سیاسی

انتخابات عمومی بوسنی هرزگوین از زمان پایان نسل کشی مسلمانان آن کشور ،گشایشی در بن بست سیاسی ایجاد نکرد.

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا وسیما، هشتمین انتخابات عمومی بوسنی هرزگوین از زمان پایان نسل کشی مسلمانان این کشور در سال 1995 گشایشی در بن بست سیاسی این کشور ایجاد نکرد.
بوسنی هرزگوین یکی از پیچیده ترین نظامهای سیاسی جهان را دارد. همین پیچیدگی باعث شده است که این کشور پس از گذشت 23 سال از جنگهای خونین اوایل دهه 1990 میلادی نتواند مسیر اصلاحات سیاسی و اجتماعی و توسعه و رشد اقتصادی را بپیماید.
صربها و کرواتهای بوسنی همچنان به دنبال تجزیه بوسنی هرزگوین هستند. بر اساس پیمان دیتون بوسنی هرزگوین به دو بخش تقسیم شده است صربها نیمی از خاک بوسنی را تحت کنترل دارند و مسلمانها و کرواتها در فدراسیون کروات و مسلمان نیمی دیگر از خاک بوسنی تحت اختیارشان است.

ساختار سیاسی
هر دو بخش بوسنی هرزگوین تحت حاکمیت دولت مرکزی در سارایوو هستند. شورای ریاست جمهوری متشکل از یک مسلمان ، کروات و صرب است که به صورت چرخشی هر هشت ماه یک بار هر یک ریاست این شورا را به دست دارد.پارلمان مرکزی بوسنی هرزگوین 42 کرسی دارد که دولت مرکزی بوسنی هرزگوین را انتخاب می کنند.
در دولت و پارلمان بوسنی هر سه قومیت سهم مشخصی دارند. در بخش صرب نشین ، صربسکا صربها تمام نهادهای یک حکومت مستقل از ریاست جمهوری و پارلمان را دارند. فدراسیون کروات و مسلمان نیز همینطور رئیس جمهور و پارلمان مستقل دارد. فدراسیون مسلمان و کروات به ده کانتون تقسیم شده است که هر یک از این کانتونها نیز دارای دولت و پارلمان هستند. انتخابات روز یکشنبه هفتم اکتبر مربوط به انتخاب تمام کرسیهای این نهادها بود که 518 کرسی می شود. بیش از هفت هزار نامزد در قالب 53 حزب ، 36 ائتلاف و 34 نامزد مستقل به رقابت پرداختند.
نتایج انتخابات در شورای ریاست جمهوری و پارلمان مرکزی بوسنی هرزگوین در سارایوو تا حدود زیادی ترسیم کننده نتایج کل انتخابات روز یکشنبه در بوسنی هرزگوین است . ضمن آنکه هر اتفاق سیاسی اگر بخواهد در بوسنی بیافتد آن اتفاق می بایست از شورای ریاست جمهوری و پارلمان مرکزی بوسنی هرزگوین شروع شود. جایی که مسلمانان ، صربها و کرواتها در ظاهر به صورت مشترک اداره بوسنی را در اختیار دارند. نتایج انتخابات در شورای ریاست جمهوری بوسنی هرزگوین امیدوار کننده و بن بست شکن برای گشایشی در عرصه سیاسی بوسنی هرزگوین نیست. صربها میلوراد دودیک را به عنوان عضو صرب شورای ریاست جمهوری انتخاب کردند . آخرین مسئولیت دودیک ریاست جمهوری صربسکا بوده است. او از ملی گرایان صرب و خواستار جدایی بخش صرب نشین از بوسنی است. میلوراد دودیک در کارزار انتخاباتی خود برای کسب خودمختاری بیشتر و حتی جدا شدن منطقه صرب‌نشین بوسنی از این کشور تبلیغ می‌کرد.
در یک دهه گذشته یکی از چهره هایی که همواره در مسیر حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی بوسنی هرزگوین کارشکنی کرده دودیک بوده است. او منکر نسل کشی مسلمانان در سربرنیتسا توسط جنایتکاران صرب به رهبری رادوان کارادزیچ است. شهری که بیش از هشت هزار نفر از ساکنان مسلمانش قتل عام شده و در گورهای دستجمعی دفن شدند.
پس از گذشت 23 سال از آن جنایت هر سال در سالگرد فاجعه سربرنیتسا تعدادی از اجساد شناسایی شده به خاک سپرده می شوند. « نه می‌توان بخشید و نه می‌توان فراموش کرد. تنها می‌توان زندگی را با این داغ ادامه داد ! » اینها جملات دختری است به نام یاسمینکا که برادرش را در نسل‌کشی سربرنیتسا از دست داده است. یاسمینکا می‌گوید : « همیشه امیدوار بودم برادرم زنده باشد، اما سرانجام صلیب سرخ خبر داد که او کشته شده و در گوری دسته جمعی دفن شده است ».
در میان جامعه کروات نیز کسی انتخاب شد که به دنبال جدایی از مسلمانان در فدراسیون مسلمان و کروات و ایجاد یک منطقه مستقل کروات نشین است. کرواتها دراگان کوویچ را برای عضویت در شورای ریاست جمهوری بوسنی هرزگوین انتخاب کردند. مسلمانان همچنان خواستار حفظ تمامیت ارضی بوسنی هرزگوین هستند آنها در غیاب باقر عزت بگوویچ ، هم حزبی او شفیق جعفرویچ از حزب اقدام دموکراتیک را به عنوان نماینده مسلمانان در شورای ریاست جمهوری بوسنی هرزگوین برگزیدند. کشوری با این ساختار پیچیده که هنوز مسیر دولت و ملت سازی را طی نکرده است نباید انتظار تحول جدی با برگزاری انتخابات بود. انتخابات در نظامهای لیبرال دموکراسی یک فرصت و تحول در عرصه سیاسی است.
اما در کشورهای بحران زده و بحران خیز بالکان انتخابات بخشی از دور باطل بحران در این کشورها است. در میان کشورهای بحران زده بالکان نیز بوسنی هرزگوین بدترین وضعیت را دارد.
پیچیدگی ساختار سیاسی بوسنی هرزگوین محصول سیاستهای دولتهای غربی در سه سال و نیم نسل کشی مسلمانان بوسنی هرزگوین است. اسلوونی برای جدایی از یوگسلاوی ده روز با صربها جنگیدند.
کرواتها حدود سه ماه با صربستان جنگ کردند تا استقلال خود را به دست آوردند. اما استقلال بوسنی هرزگوین با جمعیتی اکثریت مسلمان و رئیس جمهوری مسلمان تحولی نبود که دولتهای غربی بتوانند آن را تحمل کنند. به همین دلیل دولتهای غربی در برابر جنایت صربها و نسل کشی مسلمانان سکوت و همراهی کردند که اجازه ندهند کشوری با اکتریت مسلمان در اروپا شکل بگیرد.
مصاحبه ای منتشر شده از بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا به خوبی گویای وضعیت خونین ترین و طولانی ترین جنگ در اروپا پس از جنگ جهانی دوم است.
در سال ۲۰۰۹ کتابی منتشر شد که شامل ۷۰ جلسه مصاحبه نویسنده با بیل کلینتون بود. در یکی از این جلسات کلینتون اوضاع حاکم در سال ۹۳ را در مورد جنگ بوسنی چنین شرح می‌دهد: «کلینتون گفت، متحدان اروپایی ایالات متحده لوایح لغو یا تغییر تحریم را وتو می‌کردند. اروپاییان مخالفت خود را این‌گونه توجیه می‌نمودند که سلاح بیشتر فقط منجر به خونریزی بیشتر است، ولی متحدان کلیدی به‌طور محرمانه دلیل دیگری برای مخالفت خود بیان می‌نمودند. آنها وجود کشور مستقل بوسنی به عنوان تنها ملت مسلمان در اروپا را غیرطبیعی می‌دانستند.
به گفته کلینتون تنها دلیل حمایت آن‌ها از تحریم‌ها این بود که این تحریم‌ها به ضرر بوسنی بودند. وقتی من شگفتی خود را از این منفی نگری اروپاییان که یادآور دیپلماسی بی‌تفاوتی آنها در مورد مصیبت یهودیان در جنگ جهان دوم بود بیان کردم، کلینتون جوابی نداد. او گفت، فرانسوا میتران خیلی صریح می‌گفت بوسنی به اروپا تعلق ندارد و مقامات رسمی انگلیس از بازسازی دردناک ولی واقع‌گرایانه اروپای مسیحی سخن می‌گفتند. به گفته کلینتون صدر اعظم آلمان، هلموت کوهل، در تقابل با انگلیس و فرانسه از تلاش‌های مبنی بر بازبینی سیاست تحریم سلاح سازمان ملل حمایت کرد؛ که این تلاش‌های آلمان به دلیل نداشتن کرسی در شورای امنیت سازمان ملل ناموفق بود.»(1)

پایان جنگ و چالش های بعدی
در نهایت با امضای پیمان دیتون و پایان سه سال و نیم جنگ ساختار سیاسی پیچیده ای برای بوسنی هرزگوین ایجاد کردند که صربها را راضی نگه دارند و در عین حال از تشکیل کشوری با اکثریت مسلمان در بوسنی جلوگیری کنند. این ساختار پیچیده هم اکنون به مانع و چالشی هم برای بوسنی و هم برای اتحادیه اروپا برای مدیریت بحران در بوسنی هرزگوین و جذب این کشور در اتحادیه اروپا شده است. این ساختار پیچده با عث شده بوسنی نتواند از دور باطل بحران سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی خارج شده و مسیر رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی را طی کند.
جنگ در سال 1995 تمام شد اما تجزیه طلبان صرب و کروات بوسنی همچنان صحنه گردانان عرصه سیاسی بوسنی هرزگوین هستند. بوسنی در فساد سیاسی و اقتصادی غوطه ور است. بیش از 54 درصد جوانان این کشور بیکار هستند. مهاجرت جوانان و کاهش رشد جمعیت به معضلی جدی برای بوسنی هرزگوین تبدیل شده است.

ایوانا کورایلیچ، مسئول برنامه ناظران شفافیت انتخاباتی در بوسنی می‌گوید این فساد سیاسی به حدی است که فعالیت احزاب سیاسی کاملا با کارهای دولتی مخلوط شده است. به گفته او این حد فساد آشکار از جنگ بوسنی در دهه نود تا کنون سابقه نداشته است.
آلیدا وراسیچ، یک تحلیل‌گر سیاسی در بوسنی پس از انتخابات روز یکشنبه به یورونیوز گفت: «بی‌تفاوتی رأی‌هندگان و سیاست نامزدها که فقط به دنبال جمع کردن رأی هستند نشان می‌دهد که قرار نیست چیزی در آینده این کشور تغییر کند. باید به دولت فشار بیشتری وارد کرد. نامزدها فقط می‌خواهند به قدرت برسند یا در قدرت بمانند، انگار نه انگار که به عنوان مقام سیاسی باید کاری برای بوسنی بکنند، کشوری که در دهه ۹۰ درگیر جنگ بوده و فوق‌العاده شکننده است.» اتحادیه اروپا تاکنون تلاشهای بسیاری برای اصلاح ساختار پیچیده بوسنی با هدف تقویت دولت مرکزی و جلوگیری از تجزیه بوسنی کرده است. اما این تلاشها به دلیل مانع تراشی صربها و بعد کرواتها بی نتیجه بوده است.
همین بی نتیجه بودن این تلاشها باعث شد که هیچ یک از مقامات اتحادیه اروپا و کشورهای بزرگ اروپایی به انتخابات روز هفتم اکتبر بوسنی هرزگوین امیدواری نداشته باشند به همین دلیل قبل و بعد از انتخابات موضع گیری نیز نکردند.

1- Taylor Branch (2009). The Clinton Tapes: Wrestling History with the President. Simon and Schuster. p. 31.
=================================
نویسنده: مرتضی مکی- کارشناس سیاست در اروپا.
.

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه بین‌الملل

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!


روی کلید واژه مرتبط کلیک کنید

بیشترین بازدید یک ساعت گذشته


تقویم حجامت 1403