جنگ نرم؛ شیوه مقابله امام سجاد(ع) با مخالفان

حجت الاسلام و المسلمین مومنی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه دوران امامت امام سجاد(ع)، طولانی‌ترین دوران زندگی امامت امامان بوده است، عنوان کرد: از سال ۶۱ هجری و پس از حادثه عاشورا، منصب امامت بر عهده‌ی امام زین العابدین(ع) بوده است و تقریبا در سال ۹۸ یا ۹۹ هجری امامت این بزرگوار به پایان می‌رسد؛ به طور کلی دوران امامت ایشان حدود ۳۸ سال طول کشید.

وی با بیان اینکه تا قبل از حادثه عاشورا، نحوه مقابله امامان با بنی‌امیه، علنی و سیاسی بوده است، خاطرنشان کرد: غیر از سخنرانی علنی و آشکار حضرت سجاد(ع) که در دوران اسارت و بعد از واقعه عاشورا توسط ایشان انجام شد، پس از امام حسین(ع) نحوه مقابله ائمه از شکل علنی خارج شده و رویکرد امام زین العابدین(ع)، به رویکرد فرهنگی تبدیل شد.

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: امام سجاد(ع) یک حرکت فرهنگی و علمی عمیقی را آغاز کرد که به جرأت می‌توان گفت تا آن زمان، هیچکدام از ائمه به این شکل ورود پیدا نکرده بودند؛ چراکه تا قبل از امام سجاد(ع) نحوه مقابله ائمه با بنی امیه و به طور کلی مخالفان خود، عملی و سیاسی بود.

تغییر استراتژی امامان، پس از امام حسین(ع)

مومنی با تاکید بر اینکه استراتژی امامان بعد از امام حسین(ع) به دلیل نبود یاران باوفا در آن زمان، تغییر یافت، گفت: عملکرد علمی و فرهنگی امام سجاد(ع) چنان گسترش پیدا کرد که در زمان این بزرگوار، هیچ شخصیت علمی به شهرت امام زین العابدین(ع) در بین بنی هاشم، قریش و تمامی جوامع عرب از جمله کوفه، مدینه، مکه و شام وجود نداشت.

وی با اشاره به اینکه امام سجاد(ع) در آن زمان مرجع علمی و دینی تمامی مسلمانان شد، گفت: در زمان امامت امام زین‌العابدین(ع)، مردم برای رفع و حل تمامی مشکلات علمی و دینی خود به ایشان رجوع می‌کردند؛ همین شهرت علمی و دینی امام سجاد(ع) پس از مدتی شخصیت این بزرگوار را زیر ذره‌بین دشمن قرار داد، زیرا که موقعیت امام زین العابدین(ع) در میان مردم، برای دشمنان و مخالفان قابل تحمل نبود و یکی از علت‌های مهم شهادت این امام بزرگوار، همین امر بوده است.

این کارشناس مذهبی خاطرنشان کرد: در اوایل امامت امام سجاد(ع) یعنی پس از حادثه‌ی عاشورا، از آنجا که افکار عمومی علیه بنی امیه بود، موقعیت فرهنگی و عملکرد امام زین العابدین(ع) حساسیتی برای مخالفان ایجاد نکرد، بلکه امام در یک محدوده ی زمانی، در مصونیت کامل بود.

جنگ نرم راه مقابله امام سجاد(ع) با دشمن

مومنی تصریح کرد: پس از گذشت چند سال از امامت امام زین العابدین(ع)، به دلیل گسترش معارف اهل بیت(ع) توسط ایشان، مخالفان و حکام زمان احساس خطر کرده و به دشمنی با امام سجاد(ع) به طور علنی اقدام کردند، چراکه بسیاری از معارف اهل بیت(ع) تا آن دوره به شکل عمیق و تا این حد گسترش پیدا نکرده بود که این امر در دوره‌ی امام سجاد(ع) و توسط ایشان اتفاق افتاد.

وی گفت: مخالفان برای مقابله با امام سجاد(ع) شخصیتی به نام ابن شهاب زُهری را مشهور کردند، تا قبل از حکومت عمربن عبدالعزیز نوشتن احادیث پیامبر(ص) در بین اهل سنت به دستور عمربن الخطاب ممنوع بود اما در اواخر عمر امام سجاد(ع) و به دلیل شهرت علمی این بزرگوار، نوشتن احادیث پیامبر(ص) و گسترش آن در میان اهل سنت برای مقابله با فعالیت فرهنگی این امام بزرگوار رواج پیدا کرد، زیراکه در آن زمان، هرکس که علاقه مند به یادگیری معارف پیامبر(ص) بود تنها به امام زین العابدین(ع) مراجعه می کرد.

مومنی با تاکید بر اینکه امام سجاد(ع) در زمان امامت خود، جنگ نرمی علیه دشمن ایجاد کرد، بیان کرد: یکی از عملکردهای علمی و فرهنگی امام زین العابدین(ع)، گسترش معارف اهل بیت(ع) در قالب دعا بود؛ چراکه در آن زمان، معارف ائمه باید در قالبی مطرح می‌شد که حساسیتی علیه آن ایجاد نشود و بهترین روش به مقتضای شرایط آن دوره، همین روش "دعا" بود؛ در صحیفه سجادیه و ادعیه‌ای که از امام زین العابدین(ع) نقل شده است به وضوح روشن است که این ها، تنها یک دعا نیست بلکه یک دستور عمل کامل اعتقادی، سیاسی و احکام است.

امام سجاد(ع) در زیارت عاشورا مورد سلام خاص قرار گرفتند

این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه امام سجاد(ع) بستر گسترش و ترویج معارف اهل بیت(ع) را برای امامان پس از خود ایجاد کرد، گفت: مباحث مهمی چون جبر و اختیار، برائت، وظایف و شئون امامت و مباحث عمیق اعتقادی، همگی در زمان امام سجاد(ع) و توسط ایشان مطرح شد؛ عملکرد و فعالیت علمی ـ فرهنگی امام زین العابدین(ع) زمینه ساز تحول عظیم علمی در دوران امام محمد باقر(ع) و سپس امام جعفر صادق(ع) شد، چنانکه معارف ائمه آن قدر گسترش یافت که در زمام امام صادق(ع)، مذهب شیعه به نام مذهب جعفری مشهور شد.

مومنی تاکید کرد: عبارت «السلام عَلَی علی بن الحسین» در زیارت عاشورا اختصاص به امام سجاد(ع) دارد و دیگر فرزندان امام حسین(ع) همچون حضرت علی اکبر(ع) در عبارت «السلام علی اولاد الحسین» در زیارت عاشورا مورد سلام خاص قرار می گیرند.

امام حسین(ع)، عمداً همه پسران خود را «علی» نامیدند

وی با بیان اینکه اسامی امامان، همگی از قبل تعیین شده بوده است، تاکید کرد: گاهی به اقتضای زمان، نام امام نباید به صورت علنی مطرح شود؛ امام حسین(ع) به دلیل آنکه می دانستند، مخالفان در صدد به قتل رساندن امام بعد از او هستند، به همین دلیل، سه پسر بزرگوار خود را «علی» نامیدند تا این امر بر دشمنان مشخص نشود که امام بعد از امام حسین(ع) کدام یک از این پسران بزرگوار هستند.

این کارشناس مذهبی گفت: پسر بزرگوار امام حسین(ع) معروف به حضرت علی اکبر(ع)، حضرت امام سجاد(ع) ملقب به علی اُوسط و پسر کوچک امام حسین(ع) ملقب به نام حضرت علی اصغر(ع) همگی را امام حسین(ع)، به اذن خدا «علی» نامیدند و القابی همچون اکبر، اوسط و اصغر همگی القابی هستند که به سه پسر بزرگوار امام حسین(ع) تعلق گرفته است.

خداوند در برابر مکر دشمن، چاره اندیشی می کند

مومنی با اشاره به آیه «ومکروا و مکرالله والله خیرالماکرین»، تصریح کرد: خداوند در برابر مکر دشمن، چاره‌اندیشی می‌کند و یکی از این چاره‌اندیشی‌ها در عاشورا اتفاق افتاد؛ زیرا که در روز عاشورا، امام سجاد(ع) به دلیل بیماری چنان نحیف شده بودند که دشمن، به خیال آنکه این پسر امام حسین(ع) به دلیل بیماری مدت زیادی در دنیا زندگی نمی کند و امکان رسیدن منصب امامت پس از امام حسین به امام سجاد(ع) وجود ندارد، امام زین العابدین(ع) را به شهادت نرساندند.

دشمن از ترس «مسئله امامت» علی اکبر(ع) را به شهادت رساند

وی افزود: در روز عاشورا، دشمن به گمان اینکه حضرت علی اکبر(ع) امام پس از امام حسین(ع) است، ایشان را به شهادت رساندند؛ براین اساس، این امر دور از ذهن نیست که به شهادت رساندن حضرت علی اصغر(ع) توسط دشمن نیز همین علت را داشته باشد؛ اگر دشمن گمان می کرد که امام سجاد(ع) در اثر بیماری از دنیا نمی رود قطعا در عاشورا این بزرگوار را نیز به شهادت می رساندند، هر چند که علی رغم بیماری سخت امام زین العابدین(ع)، دشمن از هیچ نوع آزاری در دوران اسارت بر این امام بزرگوار دریغ نکردند.

در تاریخ شهادت امام سجاد (ع) اختلاف است و دامنه این اختلاف از سال ۹۲ هجری تا سال ۱۰۰ هجری است؛ امام زین العابدین(ع) توسط یکی از کارگزاران ولیدبن عبدالملک، با زهر کشنده ای مسموم شده و در مدینه به شهادت رسیدند.

انتهای پیام