قتل «برنامه هفت» در تلویزیون

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از عصر ایران، در چند روز گذشته خبری منتشر شد که یکی از مدیران صدا و سیما با رئیس سازمان مذاکراتی داشته تا در زمان جشنواره فجر فقط «برنامه هفت» شبکه 3 به شکل انحصاری ویژه جشنواره فجر تولید و پخش شود و مابقی برنامه‌های دیگر شبکه‌ها به این جشن سینمای ایران نپردازند.

با نزدیک شدن به ایام جشنواره فجر دوباره خبر تولید «برنامه هفت» منشر شده و گویا قرار است در زمان جشنواره شاهد پخش این برنامه سینمایی از تلویزیون باشیم اما یک پرسش مطرح است این چه شکل برنامه‌سازی است؟ برای اینکه متوجه شویم این پرسش گله‌مند به چه دلیل است باید روند و چگونگی تولید «برنامه هفت» و اهداف آن را دوباره بازخوانی کنیم تا بدانیم که نکته این پرسش از چه منظری است؟

ایده اولیه ساخت برنامه‌ هفت از طرف فریدون جیرانی به گروه اجتماعی شبکه ۳ ارائه شد و مورد استقبال مدیر وقت قرار گرفت قرار بود برنامه‌ای باشد مشابه برنامه ۹۰ عادل فردوسی‌پور منتهی در حوزه سینما و در جهت کمک به سینمای ایران. فصل اول آن با اجرا و تهیه‌کنندگی خود جیرانی از ۱۰ اردیبهشت ۱۳۸۹ تا ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۱ طول کشید.

برنامه هفت به مرور زمان توانست مخاطبان زیادی را برای خود فراهم کند و تعریف قابل قبولی از خود ارائه دهد اگرچه تنقاداتی هم به نحوه نقد مسعود فراستی در بخش میز نقد وارد شد اما در اواخر با انتخاب رویکردهای درست ژورنالیستی برنامه موفق‌تر، پربیننده‌تر و همچنین پربازخوردتر شده بود. از نکات مثبت دوره جیرانی فرصت دادن صحبت به مخالفان و موافقان به یک اندازه بود که همین امر بر شمار بینندگان تلویزیون ایران نیز اضافه کرد.

بعد از کنارگذاشتن جیرانی، محمود گبرلو که سابقه فعالیت‌های فرهنگی از جمله حضور در جلسات نقد در جشنواره فیلم فجر، را دارد، اجرای این برنامه را عهده‌دار شد و نخستین قسمت از سری دوم برنامه هفت را با تهیه کنندگی خودش از ۹ تیر ۱۳۹۱، روی آنتن تلویزیون برد. اگرچه انتقادهایی همچون خنثی بودن برنامه، محافظه‌کاری زیادی گبرلو در هدایت بحث‌های چالشی و ... مطرح بود اما نکات مثبتی چون پذیرفتن دعوت قشرها مختلف کارگردان‌ها و منتقدان در این دوره بود که می‌توان به حضور مسعود کیمیایی، رخشان بنی‌اعتماد و شهاب حسینی اشاره کرد.

بعد از برکناری محمود گبرلو، بهروز افخمی کارگردان سینما به عنوان مجری و کارگردان هفت انتخاب شد. با شروع سری سوم از برنامه هفت در ابتدا برنامه با واکنش مثبت بینندگان و اهالی سینما روبرو شد اما این اتفاق به زودی از جریان افتاد و هفت با مدیریت افخمی به عنوان مجری و تهیه‌کننده و با حضور فراستی به عنوان منتقد ثابت، با واکنش‌هایی منفی از سوی منتقدان و سینماگران روبرو شد.

از ۱۳ بهمن ۱۳۹۶ هم‌زمان با ایام سی و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر سری چهارم با اجرای رضا رشیدپور از شبکه سه سیما پخش شد که آنهم فقط مختص به زمان برگزاری جشنواره بود و بعد از پایان جشنواره ادامه این برنامه قطع شد.

حال اینکه سری جدید برنامه هفت را قرار است محمدحسین لطیفی اجرا کند در این نوشتار هیچ اشاره‌ای به این انتخاب و درست یا غلط بودن آن نداریم چون اساسا خود برنامه هفت و تداوم آن در تلویزیون مورد بحث ماست.

در یک نگاه می‌توان دریافت سری اول یا هفت جیرانی 2 سال ادامه داشت و هفت گبرلو حدود 3 سال به طول کشید و هفت افخمی یکسال و نیم و هفت رشیدپور 10 روز.
با این آمار به سادگی می‌توان گفت در این چند سال، صدا و سیما در زمان 3 ریاست مختلف و مدیران مختلف شبکه 3 همچنان تکلیف تلویزیون با این برنامه و یا به تعبیری دیگر با سینمای ایران مشخص نیست.

این برنامه که قرار بوده در جهت کمک و یاری سینمای ایران باشد از یک برنامه هفتگی در طول سال به یک برنامه 10 روزه تبدیل شده است یا بهتر است بگوییم به یک برنامه 10 روزه محدود شده است.

در مقوله برندسازی یک اصل مطرح است که بعد از معرفی و برند ساختن هر اتفاقی محافظت و نگهداری از آن پیچیده‌تر و سخت‌تر از پدید آوردن آن برند است، حال این پرسش مطرح است که عملکرد تلویزیون در قبال برندی که خود ساخته است (برنامه هفت) چرا تا این حد منفعل و بی‌برنامه است؟ از یک سوی دیگر سینما در تمام جهان از مقوله‌های مورد علاقه و جذاب برای مخاطبان است در زمانه‌ای که رقابت بین تمام رسانه‌های دنیا جهت جذب مخاطب به یک جنگ رسانه‌ای تبدیل شده است چرا تلویزیون نسبت به چنین پتانسیل بالقوه‌ای بی‌توجه است؟

اگر مدیران تلویزیون دغدغه کمک و یاری به سینمای ایران را دارند باید پخش این برنامه را از سر گیرند، وقتی که به شکل هفتگی در زمان مشخص پخش داشت هم مخاطب علاقمند به این برنامه آن را دنبال خواهد کرد هم اگر قرار است مسائل و مشکلات سینمای ایران مطرح شود در این حالت احتمال دارد اتفاقی رخ دهد وگرنه با یک برنامه 10 روزه قطعا شاهد هیچ رخداد مثبتی برای سینمای ایران نخواهیم بود.

از مدیران شبکه 3 باید پرسید یک برنامه 10 روزه چه سودی برای سینمای ایران و چه سودی برای تلویزیون خواهد داشت؟ به هر جهت اگر قصد و نیت پوشش جشنواره فجر است می‌توان در قالب برنامه‌ای دیگر این کار را انجام داد والا استفاده از برند برنامه هفت فقط یک استفاده ابزاری است.

طنز ماجرا این است که گویا قرار است دیگر برنامه‌های مرتبط با سینما در شبکه‌های دیگر تلویزیون در زمان جشنواره برنامه‌ای برای جشنواره تولید نکنند چون «برنامه هفت» قرار است پخش شود!

باید به مدیران تلویزیون علی الخصوص شبکه 3 گفت حال که برنامه هفت را به این حال و روز انداخته‌اید چرا این حق را از برنامه‌های دیگر شبکه‌ها دریغ می‌دارید؟ قطعا در زمان جشنواره برنامه‌های دیگر سینمای فرصتی خوبی دارند تا مخاطب بیشتری پیدا کنند، حال به برنامه‌سازان سینمایی دستور داده شود که شما حق ندارید برای مهمترین اتفاق سینمایی کشور برنامه بسازید واقعا از عجایب جهان رسانه است.

انگار مدیران تلویزیون به جای یاری و کمک به سینمای ایران کمر همت بسته‌اند که در این رسانه تا سر حد امکان از کمک به سینمای ایران دوری کنند. والا چرا چنین تصمیماتی باید گرفته شود؟