تاثیر مرگ والدین بر کودکان، چجوری کمکشون کنیم؟

مرگ والدین یکی از دردناک ترین اتفاقات برای هر فرد در زندگی است. کودکان طبیعتا وابسته تر به والدین و آسیب پذیرترند. بنابراین مرگ والدین برای آن ها می تواند به مراتب سخت تر و تاثیرگذارتر باشد. در اکثر مواقع خانواده ها به خوبی نمی دانند با کودکی که والد خود را از دست داده چگونه برخورد کنند. معمولا آگاه کردن کودک در مورد مرگ والدین برایشان بسیار مشکل است. خیلی مواقع در مورد اینکه توضیح آن آسیبی به کودک وارد کند، نگرانی های فراوان دارند. در این مقاله در مورد تاثیر مرگ والدین بر کودک، ذهنیت کودک از مرگ و برخورد درست با کودک در این مواقع بحث شده است.

آشفتگی های روانشناختی یکی از اصلی ترین تاثیرات از دست دادن والد برای کودک است. این آشفتگی ها می تواند از راه های مختلف خود را نشان دهد. احساساتی شامل غمگینی شدید و سوگواری تا اضطراب و استرس شدید را در بر می گیرد. مرگ والدین یکی از عوامل استرس در کودکان می باشد.

سوگواری کودکان خیلی اوقات می تواند خود را در رفتارهایی مثل پرخاشگری، منفی بافی شدید و برون ریزی و گاها رفتارهای مخرب نشان دهد. کودکان توانایی کمتری برای بیان احساسات و هیجانات به طور کلامی دارند. آن ها بیشتر احساسات تجربه شده را با برون ریزی رفتاری نشان می دهند. به تدریج کودکان با شنیدن کلامی احساسات از زبان بزرگسالان می آموزند هیجانات را به طور کلامی ابراز کنند. پاسخدهی مراقبین باقی مانده به احساسات کودک تاثیرات زیادی بر پریشانی های روانشختی کودک دارد. بر اساس پژوهشی شنونده بودن مراقبین در ارتباط با کودک، تاثیر زیادی در کاهش سطح پریشانی روانی کودک دارد.

گاهی کودکان درک درستی از اتفاق و احساسات خود نداشته و بیشتر سردرگمی را تجربه می کنند. به این ترتیب خیلی اوقات آثاری از غم و سوگواری را نشان نمی دهند. اما مراقبین نباید این موضوع را به حساب تاثیر نداشتن مرگ والدین بر کودک بگذارند. شناسایی احساسات عمیق کودک، و کمک به کودک برای بروز هیجانات و دادن اطلاعات کافی بنابه درک کودک برای گذراندن دوره سوگواری کودک بسیار مهم است. آگاهی از مراحل رشد و میزان درک کودکان از محیط به بزرگ ترها در برخورد مناسب کمک می کند. دریافت مشاوره کودک در چنین شرایطی اهمیت زیادی دارد.

اثرات روانشناختی مرگ والدین ممکن است تا مدت های طولانی پس از گذرادن دوره سوگ ادامه پیدا کند. این اثرات در برخی سطوح می تواند بر کل زندگی فرد اثرگذار باشد. کودک در بزرگسالی ممکن است عمیقا همیشه احساس از دست دادن یا احساس رنجی درونی داشته باشد. چنین فردی امکان دارد در حرمت نفس روابط عاطفی دچار مشکل شود. اما بر اساس نظر پژوهشگران اثرات دراز مدت بر اساس جنسیت می تواند متفاوت باشد. بر اساس پژوهشی از دست دادن والد در کودکی، ارتباط مثبتی با افزایش خودمختاری و قدرت طلبی در مردان و افزایش افسردگی در زنان داشت. اما به طور کلی واکنش افراد با توجه به تیپ شخصیتی آن ها متفاوت بود.

نوع برخورد مراقبین و اطرافیان تاثیر بسیار زیادی در کنار آمدن کودک با سوگ دارد. بهتر است برای کمک به کودک برای پشت سر گذاشتن تجربه سوگ روش های زیر را داشته باشید:

احساسات کودک را بپذیرید و با او همدلی کنید. با در آغوش گرفتن و توجه کافی داشتن به او نشان دهید حمایتگر او هستید و او را درک می کنید. کودک را ترغیب کنید هیجاناتش را برونریزی کند. گریه و حرف زدن در مورد احساسات در صورت توان برای او لازم است.

با روش هایی مثل نقاشی کشیدن، نمایش های عروسکی، کتاب داستان های مصور به کودک کمک کنید هیجانات خود را از این واقعه بروز دهد.

برای مرور خاطرات با کودک همراه باشید. اجازه دهید کودک عکس های والد از دست رفته را ببیند. خاطراتی که با او داشته را مرور کند یا برای دیگران تعریف کند.

او را هر از گاهی به زیارت والد فوت شده ببرید. همچنین می توانید کودک را در مکان هایی که والد حضور داشته همراهی کنید. یادگاری هایی از والد فوت شده مثل عکس یا وسایل او را در اختیارش قرار دهید. به این ترتیب به کودک فرصت می دهید نزدیکی اش را با والد حفظ کند.

در مورد مرگ والد به او اطلاع درست و عینی بدهید. از پنهان کردن موضوع یا اطلاعات مبهم دادن خودداری کنید. سعی کنید بنابر سطح درک کودک موضوع را برایش روشن کنید.

کودکان در برابر مرگ والدین واکنش های متفاوتی نشان می دهند. چگونگی برخورد ابتدایی برای آن که کودک در آینده با موضوع کنار بیاید حایز اهمیت است. اغلب اطرافیان برای آن که کودک آسیب نبیند روش های متفاوتی استفاده می کنند. 4 روش متداول اشتباهی که معمولا استفاده می شود به شرح زیر است:

این موضوع باعث می شود کنار آمدن و پذیرش برای کودک دشوارتر شود. کودکان نیاز دارند در مورد موضوع صحبت کنند یا احساسشان را بروز دهند. آن ها باید با واقعیت مواجه شوند و حس کنند احساسشان توسط اطرافیان درک و پذیرفته می شود.

چنین حرفی ممکن است باعث سوالات و مشکلات زیادی در کودک شود، مثل اینکه چرا خداحافظی نکرد؟ چرا من را با خود نبرد؟ کجا رفته؟ و به این ترتیب سردرگمی کودک دربرخورد با موضوع بیشتر می شود. همچنین احساس طرد شدن از سوی والد می تواند خشم عمیقی را در او ایجاد کند. به علاوه گفتن این حرف باعث می شود کودک تا مدت ها منتظر والد رفته بماند. به این ترتیب پذیرش و کنارآمدن با مرگ عزیز برای او دشوارتر شده و یا به شدت به تعویق می افتد.

ذهن کودکان خیلی عینی است. چنین توضیحاتی به کودکان می تواند ذهنیت او را به هم بریزد و سردرگمی او را بیشتر کند. کودک ممکن است به این باور برسد کسانی که نرفته اند آدم های بدی هستند، یا خودش خوب نبوده اند. یا در مورد اینکه چرا خدا او را از من گرفته ذهنیت منفی پیدا کند. این نوع توضیح می تواند باعث بالا رفتن خشم درونی و افزایش احساس ناامیدی حتی گرایش به مرگ در طولانی مدت شود. همچنین این اطلاعات چون خیلی قابل فهم نیستند، پذیرش را برای کودک سخت تر می کند.

کودکان نیاز دارند در مراسم متناسب با سن و شرایطشان شرکت کنند. آن ها باید فرصت این را داشته باشند که برای عزیز خود سوگواری کرده و با او خداحافظی کنند. محروم کردن کودک از مراسم باعث می شود تا مدت ها نتواند با احساس از دست دادن کنار بیاید. به عبارتی از دست دادن والد را نپذیرد. چنین مشکلی می تواند باعث شود کودک تا مدت های طولانی در سوگ والد بماند و حتی مشکلات خلقی یا افسردگی در او سال ها ادامه یابد.